وقتی از اعتیاد صحبت می کنیم، معمولا مصرف مواردی مانند الکل، نیکوتین، داروهای غیرقانونی یا حتی داروهای تجویزی به ذهن می آید؛ اما بهتر است بدانیم نوع دیگری از وابستگی وجود دارد که به آن “اعتیاد رفتاری” گفته می شود.

در واقع مردم می توانند به هر رفتاری اعتیاد پیدا کنند؛ اما برخی از فعالیت ها در ظاهر آن قدر عادی هستند که پذیرش این حقیقت که فرد به آنها وابسته شده دشوار است.

اعتیاد در این گونه رفتار ها هم ادامه پیدا می کند و ممکن است زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ به این شکل که دائما به دنبال فرصت بیشتر برای انجام آن ها است و میل به رسیدن به “اوج یا نهایت” از یک رفتار آن قدر قوی می شود که فرد علیرغم پیامدهای منفی به فعالیت خود ادامه می دهد و در صورتی که امکان تکرار آن فعالیت خاص را نداشته باشد، در اثر ترک آن رفتار احساسات منفی ناشی از ترک را تجربه می کند.

در حالی که چرخه اعتیاد در این گونه رفتار ها هم ادامه پیدا می کند و ممکن است زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد؛ به این شکل که دائما به دنبال فرصت بیشتر برای انجام آن ها است و میل به رسیدن به “اوج یا نهایت” از یک رفتار آن قدر قوی می شود که فرد علیرغم پیامدهای منفی به فعالیت خود ادامه می دهد و در صورتی که امکان تکرار آن فعالیت خاص را نداشته باشد، در اثر ترک آن رفتار احساسات منفی ناشی از ترک را تجربه می کند.

اعتیاد رفتاری چیست؟

اعتیاد رفتاری به صورت ” تمایل شدید یرای تکرار رفتاری خاص که منجر به لذت، حال خوب یا کاهش استرس و فشار های روانی می شود” تعریف شده است.

مثال هایی از اعتیاد رفتاری عبارتند از اعتیاد به روابط جنسی، خرید، اینترنت و انواع دیگری از رفتارهای تکراری از این دست.

اعتیاد های رفتاری (که اعتیاد فرآیندی نیز نامیده می شود) از همان الگوی اعتیاد به مواد پیروی می کنند و از آن جایی که قسمت های مشابهی را به نسبت مصرف مواد مخدر در مغز تحریک می کند، تا حدود زیادی اثری مشابه با اعتیاد به مواد شیمیایی روی افراد می گذارد.

برای مثال انجام فعالیتی مثل قمار کاملا عملکردی مشابه با مصرف مواد مخدر در مغز دارد.

درگیر شدن با این رفتارها، می تواند منجر به از بین رفتن اعتماد متقابل بین افراد شده و فشار مضاعفی به اعضای خانواده وارد می کند.

در نتیجه بهتر است پیش از آن که آسیب های ناشی از این رفتار خدشه جدی به زندگی شخص وارد کند، از خدمات تخصصی جهت بهبود اوضاع کمک بگیرید.

آیا اعتیاد های رفتاری در دسته اعتیاد ها محسوب می شوند؟

در این باره هنوز بین متخصصان این رشته اختلاف نظر هایی وجود دارد.

راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) این گونه رفتارها را در دسته اعتیاد گنجانده است؛ اما اختلال قمار تنها اعتیاد رفتاری است که بین کارشناسان به رسمیت شناخته شده است.

نشانه های اعتیاد رفتاری

شناسایی علایم خطر می تواند به شما کمک کند تا تفاوت بین رفتار اعتیاد آور، رفتار مشکل سازی که اعتیاد نیست و یک رفتار عادی را تشخیص دهید.

علایم هشدار عبارتند از:

• صرف بیشتر وقت خود برای انجام رفتار، فکر کردن و برنامه ریزی برای آن؛
•  وابسته شدن به رفتار به عنوان راهی برای کنار آمدن با احساسات و دست یافتن به  “حال طبیعی “؛
• ادامه رفتار خاص با وجود آسیب جسمی و یا روانی؛
• ممکن است بخواهید تعداد دفعات انجام آن رفتار خاص را کاهش دهید، اما نتوانید؛
• برای انجام این رفتارها ابعاد دیگر زندگی خود مانند کار، مدرسه یا خانواده را نادیده می گیرید؛
• هنگام تلاش برای توقف رفتارها، علایم ترک (مثل افسردگی یا تحریک پذیری) را تجربه می کنید؛
• میزان مشکل را ناچیز نشان می دهید یا پنهان می کنید.

انواع اعتیاد رفتاری

برخی از اعتیادهای رفتاری رایج عبارتند از:

• اعتیاد به ورزش
• اعتیاد به غذا
• اعتیاد به قمار
• اعتیاد به اینترنت
• اعتیاد به روابط عاشقانه
• اعتیاد به فیلم های مستهجن (پورن)
• اعتیاد جنسی
• اعتیاد به خرید
• اعتیاد به خالکوبی
•  اعتیاد به بازی های ویدیویی
•  اعتیاد به کار

عواقب

رفتارهای اجباری، حتی زمانی که برچسب اعتیاد به آن ها زده نشود، می توانند باعث بروز مشکلات جدی در زندگی، عملکرد و روابط فرد شوند.

افراد مبتلا به اعتیادهای رفتاری، بعد از مدتی از آسیب هایی که این عادات بر زندگی خود و اطرافیانشان وارد می کند، فرسوده می شوند.

تحمل ضررهای مالی یا مشکلات عاطفی که ممکن است در اثر این رفتار ها وارد شود راحت نیست و آن چیزی که زمانی هیجان انگیز و رضایت بخش به نظر می رسید، یکباره به رفتاری شرم آور تبدیل می شود.

درمان