دکتر فربد رجبیان

سرطان مثانه یک نوع سرطان شایع است که از سلول های مثانه شروع می شود. مثانه یک اندام عضلانی توخالی در قسمت پایین شکم است که ادرار را ذخیره می کند.

سرطان مثانه اغلب در سلول‌هایی که داخل مثانه را پوشانده‌اند(سلول‌های اوروتلیال)، شروع می‌شود.

سلول‌های اوروتلیال نیز در کلیه ‌ها و لوله‌های حالب که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند، یافت می‌شوند. سرطان اوروتلیال می تواند در کلیه ها و حالب ها نیز اتفاق بیفتد، اما در مثانه بسیار شایع تر است.

اکثر سرطان های مثانه در مراحل اولیه، زمانی که سرطان به شکل قابل توجهی قابل درمان است، تشخیص داده می شود. اما حتی سرطان های مثانه در مراحل اولیه نیز می توانند پس از درمان موفقیت آمیز عود کنند.

به همین دلیل افراد مبتلا به سرطان مثانه معمولاً برای سال‌ها پس از درمان به آزمایش‌های پیگیری نیاز دارند تا سرطان مثانه عودکننده را جستجو کنند.

علائم

علائم و نشانه های سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• وجود خون در ادرار، که ممکن است باعث شود ادرار قرمز روشن یا تیره رنگ به نظر برسد؛ اگرچه گاهی اوقات ادرار طبیعی به نظر می رسد و خون در بررسی آزمایشگاهی تشخیص داده می شود.
• تکرر ادرار
• ادرار دردناک
• کمر درد

علل

سرطان مثانه زمانی شروع می شود که سلول های مثانه تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد می کنند.

DNA یک سلول، حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه فعالیت هایی انجام دهد. این تغییرات به این معناست که سلول های سرطانی سرعت تکثیر بیشتری پیدا می کنند و در حالی که سلول‌های سالم می‌میرند، این سلول ها به زندگی ادامه می‌دهند.

سلول‌های غیرطبیعی توموری را تشکیل می‌دهند که می‌تواند به بافت طبیعی بدن حمله کرده و آن را از بین ببرد. با گذشت زمان سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند جدا شده و در بدن پخش شوند (متاستاز).

انواع سرطان مثانه

انواع مختلف سلول های مثانه می توانند سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که در آن سرطان شروع می شود، نوع سرطان مثانه را تعیین می کند. پزشکان از این اطلاعات برای تعیین این که کدام درمان ممکن است برای شما بهترین نتیجه را دهد استفاده می کنند.

انواع سرطان مثانه عبارتند از:

کارسینوم اوروتلیال. کارسینوم اوروتلیال که قبلاً کارسینوم سلول انتقالی نامیده می شد، در سلول هایی که داخل مثانه را پوشانده اند رخ می دهد.

سلول های اوروتلیال زمانی که مثانه شما پر است منبسط می شوند و زمانی که مثانه شما خالی است منقبض می شوند. همین سلول ها داخل حالب ها و مجرای ادرار را می پوشانند و سرطان ها نیز می توانند در آن مکان ها ایجاد شوند.

سرطان سلول سنگ‌فرشی. کارسینوم سلول سنگفرشی با تحریک مزمن مثانه، به عنوان مثال با عفونت یا استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری مرتبط است.

سرطان مثانه سلول سنگفرشی در مناطقی از جهان که یک عفونت انگلی خاص (شیستوزومیازیس) وجود دارد و از شایعترین علل عفونت مثانه می باشد، شایع تر است.

آدنوکارسینوما. آدنوکارسینوما در سلول هایی شروع می شود که غدد ترشح کننده مخاط در مثانه را می سازند. آدنوکارسینوم مثانه بسیار نادر است.

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:

درمان سرطان های قبلی: درمان با داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می دهد. افرادی که برای سرطان قبلی تحت پرتو درمانی با هدف لگن قرار گرفته اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.
التهاب مزمن مثانه: عفونت ها یا التهاب های مزمن یا مکرر ادراری (سیستیت)، مانند استفاده طولانی مدت از سوند ادراری، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه سلول سنگفرشی را افزایش دهد.

در برخی از مناطق جهان، کارسینوم سلول سنگفرشی با التهاب مزمن مثانه ناشی از عفونت انگلی معروف به شیستوزومیازیس مرتبط است.

سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان: اگر در خانواده سرطان مثانه داشته اید، احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است. اگر یکی از خویشاوندان خونی شما – والدین، خواهر و برادر یا فرزند – سابقه سرطان مثانه را داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما افزایش یابد، اگرچه سرطان مثانه در خانواده ها نادر است.

سابقه خانوادگی سندرم لینچ که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) نیز شناخته می شود، می تواند خطر ابتلا به سرطان را در سیستم ادراری و هم چنین در روده بزرگ، رحم، تخمدان ها و سایر اندام ها افزایش دهد.

پیشگیری

اگرچه هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان مثانه وجود ندارد، اما می توانید اقداماتی را برای کمک به کاهش خطر انجام دهید.

برای مثال:
• سیگار نکشید: اگر سیگار نمی کشید، شروع نکنید. اگر سیگار می کشید، با پزشک خود در مورد طرحی برای کمک به ترک سیگار صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، داروها و روش‌های دیگر ممکن است به شما در ترک سیگار کمک کنند.

• در مورد مواد شیمیایی احتیاط کنید. اگر با مواد شیمیایی کار می کنید، تمام دستورالعمل های ایمنی را دنبال کنید تا در معرض قرار نگیرید.

• انواع میوه ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید. آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها و سبزیجات ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.