احتمالا برای همه ما پیش آمده است که احساسی شبیه سوزن سوزن شدن یا گزگز را در برخی از اندام های بدن خود تجربه کنیم؛ مثلا زمانی که دستمان برای مدت طولانی زیر سرمان بوده و به خواب رفتیم، یا پاهایمان را برای مدت طولانی روی هم انداخته ایم، ممکن است دچار این احساس در دست یا پایمان شویم.

در این حالت ممکن است علاوه بر سوزن سوزن شدن، بی حسی، درد یا ضعف را هم در دست یا پا و نواحی اطراف آن احساس کنید؛ به این عارضه “اختلال حس لمس” نیز گفته می شود.

سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد؛ اما به طور کلی فشار، ضربه یا آسیب به اعصاب می تواند باعث ایجاد گزگز شود.

در ادامه به برخی از علل بالقوه که باعث بروز این احساس در دست ها یا پاها می شود، می پردازیم.

نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی در نتیجه آسیب به اعصاب رخ می دهد.

نوروپاتی دیابتی زمانی اتفاق می افتد که آسیب عصبی ناشی از بیماری دیابت باشد.

در نوروپاتی دیابتی آسیب عصبی به دلیل بالا بودن مقدار قند در جریان خون رخ می دهد.

بالا بودن قند خون علاوه بر آسیب به اعصاب، می تواند به رگ های خونی که به اعصاب خون رسانی می کنند نیز آسیب برساند؛ در نتیجه زمانی که اعصاب اکسیژن کافی نگیرند، ممکن است به خوبی عمل نکنند.

موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی تخمین می زند نیمی از افرادی که دیابت دارند، دچار نوروپاتی محیطی نیز هستند.

نوروپاتی محیطی نوعی از نوروپاتی است که اعصاب دست ها و پاها را درگیر می کند.

کمبود ویتامین

کمبود ویتامین ممکن است به دلیل نبود برخی از ویتامین های ضروری در رژیم غذایی افراد بروز کند.

از دیگر علل آن بیماری یا شرایطی خاصی است که در آن ویتامین ها به مقدار کافی در بدن جذب نمی شوند؛ نتیجه کمبود این مواد مغذی آسیب هایی به اعضای مختلف بدن از جمله اعصاب است.

برخی از ویتامین ها برای سلامت اعصاب مهم هستند، از جمله این ویتامین ها عبارت است از:

• ویتامین B12
• ویتامین B6
• ویتامین B1
• ویتامین E

کمبود این ویتامین ها می تواند باعث ایجاد احساس سوزن سوزن شدن در دست یا پا شود.

سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال یک بیماری شایع است و زمانی بروز پیدا می کند که عصب میانی دست، هنگام حرکت در مچ دست تحت فشار قرار گیرد.

سندرم تونل کارپال می تواند به دلیل آسیب، حرکات تکراری یا شرایط التهابی رخ دهد.

افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال ممکن است در چهار انگشت اول دست خود احساس بی حسی یا گزگز کنند.

بارداری

ورمی که در طول بارداری در سراسر بدن ایجاد می‌شود می‌تواند به برخی از اعصاب فشار آورد؛ به همین دلیل ممکن است در دست و پاهای خود احساس سوزن سوزن شدن کنید.

این علایم معمولا پس از بارداری از بین می رود.

مصرف دارو

بعضی از انواع داروها ممکن است باعث آسیب عصبی شوند و در نتیجه آن ممکن است احساس سوزن سوزن شدن در دست یا پا  به وجود آید.

به عنوان مثال یکی از عوارض جانبی رایج داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان (شیمی درمانی) و HIV، احساس گز گز در دست ها و پاهاست.

نمونه های دیگری از داروهایی که می توانند باعث سوزن سوزن شدن اندام ها شوند عبارتند از:

• داروهای قلب یا فشار خون، مانند آمیودارون یا هیدرالازین؛
• آنتی بیوتیک ها، مانند مترونیدازول و داپسون؛
•  داروهای ضد تشنج، مانند فنی توئین.

اختلالات خود ایمنی

به طور معمول سیستم ایمنی از بدن در مقابل مهاجمان خارجی محافظت می کند.

بیماری خودایمنی زمانی بروز می کند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های بدن حمله می کند.

از انواع این اختلالات که ممکن است منجر به احساس گز گز در اندام ها شود عبارت است از :

• مولتیپل اسکلروزیس (MS)

این بیماری یکی از انواع اختلالات خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به پوشش محافظ اعصاب (میلین) حمله  کرده،  منجر به آسیب عصبی می شود.

احساس بی حسی یا گزگز در بازوها، پاها و صورت یکی از علایم شایع ام اس است.