اسیدوز لاکتیک چیست؟

اسیدوز لاکتیک نوعی از اسیدی شدن بدن است و زمانی شروع می شود که بدن فرد اسید لاکتیک بیش از حد تولید می کند یا از آن کم استفاده می کند و بدن قادر به سازگاری با این تغییرات نیست.

افراد با اسیدوز لاکتیک در حذف اسید اضافی از بدن به وسیله کبد و گاهی کلیه های خود مشکل دارند. ‎

اگر سرعت تولید اسید لاکتیک از سرعت حذف آن بیشتر باشد، میزان اسیدی بودن مایعات بدن – مانند خون – ‏افزایش پیدا می کند‎.‎

این تجمع اسید باعث عدم تعادل در سطح pH بدن می شود که در حالت عادی همیشه باید به جای اسیدی، کمی قلیایی باشد.

چند نوع مختلف اسیدوز وجود دارد.

تجمع اسید لاکتیک زمانی اتفاق می افتد که اکسیژن کافی در عضلات برای تجزیه گلوکز و گلیکوژن وجود نداشته باشد. به این متابولیسم بی هوازی می گویند.

دو نوع اسید لاکتیک وجود دارد L-lactate و .D-lactate بیشتر اشکال اسیدوز لاکتیک به دلیل ال-لاکتات زیاد ایجاد می شود.

دو نوع اسیدوز لاکتیک وجود دارد: نوع A و نوع B.

• اسیدوز لاکتیک نوع A در اثر کاهش حجم مایعات بدن، نارسایی قلبی، واکنش عمومی بدن به عفونت یا ایست قلبی ریوی ایجاد می شود.
•  اسیدوز لاکتیک نوع B به دنبال اختلال در عملکرد سلولی و مناطق موضعی  در اثر کمبود اکسیژن بافت ایجاد می شود.

اسیدوزلاکتیک دلایل زیادی دارد و اغلب قابل درمان است. اما در صورت عدم درمان ممکن است تهدید کننده زندگی باشد.

علایم اسیدوز لاکتیک چیست؟

علایم اسیدوز لاکتیک معمولا در بسیاری از مشکلات دیده می شود.

اگر هر یک از این علایم را تجربه کردید، باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک می تواند در تعیین علت اصلی کمک کند.

چندین علامت اسیدوز لاکتیک نشان دهنده یک وضعیت اورژانسی است:

•     بوی شیرین و میوه ای نفس (نشانه احتمالی عارضه جدی دیابت،که کتواسیدوز نامیده می شود)؛
•     گیجی؛
•     زردی (زردی پوست یا سفیدی چشم)؛
•     مشکل تنفس یا تنفس کم عمق و سریع.

اگر می دانید یا شک دارید که به این بیماری مبتلا شده اید و هر یک از این علایم را دارید، با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید یا بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.

سایر علایم اسیدوز لاکتیک عبارتند از:

•     خستگی یا خستگی مفرط؛
•     گرفتگی عضلات یا درد؛
•     ضعف بدن؛
•     احساس کلی ناراحتی جسمی؛
•     درد یا ناراحتی شکمی؛
•     اسهال؛
•     کاهش اشتها؛
•     سردرد؛
•     ضربان قلب سریع.

علت اسیدوز لاکتیک چیست؟

اسیدوز لاکتیک علل زمینه ای گسترده ای دارد، از جمله مسمومیت با مونوکسیدکربن، وبا، مالاریا و خفگی.

 برخی از دلایل رایج عبارتند از:

بیماری قلبی

مشکلاتی مانند ایست قلبی و نارسایی احتقانی قلب ممکن است جریان خون و اکسیژن را در سراسر بدن کاهش دهد که می تواند سطح اسید لاکتیک را افزایش دهد .

عفونت شدید (سپسیس)

هر نوع عفونت ویروسی یا باکتریایی شدید می تواند باعث سپسیس شود. افراد مبتلا به سپسیس ممکن است افزایش اسید لاکتیک را تجربه کنند که ناشی از کاهش جریان اکسیژن است.

اچ آی وی(HIV )

داروهایHIV ، مانند مهار کننده های معکوس نوکلئوزید ترانس کریپتاز، می توانند سطح اسید لاکتیک را افزایش داده و یا ممکن است باعث آسیب کبدی شوند. این امر فرایند تنظیم اسید لاکتیک را برای بدن دشوارتر می کند.

سرطان

سلول های سرطانی اسید لاکتیک ایجاد می کنند. این تجمع اسید لاکتیک ممکن است با کاهش وزن و پیشرفت بیماری تسریع شود.

سندرم روده کوتاه

افرادی که دارای روده کوتاه هستند، ممکن است تجمع اسید لاکتیک را تجربه کنند که ناشی از رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک است.

افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده اند نیز ممکن است به اسیدوز لاکتیک مبتلا شوند.

استفاده از استامینوفن

استفاده منظم و مکرر از استامینوفن  می تواند باعث اسیدوزلاکتیک شود؛ حتی اگر در دوز مناسب مصرف شود.

اعتیاد مزمن به الکل

نوشیدن بیش از حد الکل در طولانی مدت می تواند منجر به اسیدوز لاکتیک و کتواسیدوز الکلی شود.

کتواسیدوز الکلی در صورت عدم درمان یک بیماری بالقوه کشنده است، اما می توان با هیدراتاسیون وریدی (مایع درمانی تزریقی) و تجویز گلوکز با آن مبارزه کرد.

الکل سطح فسفات را افزایش می دهد؛ فسفات روی کلیه ها تأثیر منفی می گذارد و باعث اسیدی شدن بدن می شود.

ورزش شدید یا فعالیت بدنی

اگر بدن شما اکسیژن کافی برای تجزیه گلوکز در خون نداشته باشد، تجمع موقتی اسید لاکتیک می تواند ناشی از ورزش شدید باشد.

این می تواند باعث احساس سوزش در توده های عضلانی شود. هم چنین می تواند باعث حالت تهوع و ضعف شود.

تشخیص اسیدوز لاکتیک چگونه است؟

اسیدوز لاکتیک از طریق آزمایش خون ناشتا تشخیص داده می شود.

پزشک ممکن است به شما دستور دهد که ۸ تا ۱۰ ساعت قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید و ننوشید.

هم چنین ممکن است به شما گفته شود که در چند ساعت قبل از آزمایش سطح فعالیت خود را مهار کنید.

در طول آزمایش پزشک ممکن است به شما بگوید مشت خود را نبندید، زیرا ممکن است به طور مصنوعی میزان اسید را افزایش دهد.

بستن یک نوار الاستیک در اطراف بازو نیز ممکن است این نتیجه را داشته باشد.

به همین دلایل آزمایش خون اسیدوز لاکتیک گاهی اوقات به جای بازو، با یافتن رگ پشت دست انجام می شود.

گزینه های درمان اسیدوز لاکتیک چیست؟

بهترین روش برای درمان اسیدوزلاکتیک درمان علت اصلی آن است. به همین دلیل درمان ها متفاوت است.

گاهی اوقات این مشکل نشان دهنده یک وضعیت اورژانسی است.

این مستلزم درمان علایم، با صرف نظر از علت اصلی آنها است. افزایش اکسیژن بافت ها و دادن مایعات تزریقی، اغلب برای کاهش سطح اسید لاکتیک استفاده می شود.

اسیدوزلاکتیک ناشی از ورزش در خانه قابل درمان است.

متوقف کردن کاری که انجام می دهید برای آبرسانی و هم چنین استراحت، اغلب کمک می کند. نوشیدنی های ورزشی جایگزین الکترولیت به آب رسانی کمک می کنند، اما آب معمولا بهترین گزینه است.

بر اساس علت اصلی، درمان های اسیدوز لاکتیک معمولا با بهبود کامل نتیجه می دهند. اما گاهی اوقات ممکن است نارسایی کلیه یا نارسایی تنفسی ایجاد شود.

در صورت عدم درمان، اسیدوز لاکتیک می تواند کشنده باشد.

پیشگیری از اسیدوز لاکتیک

پیشگیری از اسیدوزلاکتیک نیز با توجه به علت بالقوه آن تعیین می شود.

اگر مبتلا به دیابت، اچ آی وی یا سرطان هستید، در مورد وضعیت خود و داروهای مورد نیاز با پزشک مشورت کنید.

با آب رسانی کافی و داشتن استراحت کامل بین جلسات تمرین ورزشی، می توان از اسیدوز لاکتیک ناشی از ورزش جلوگیری کرد.

جلوگیری از سو مصرف الکل نیز بسیار مهم است.