انواع اختلالات اضطرابی که باید بشناسید

اختلالات اضطرابی مجموعه ای از شرایط روان‌شناختی هستند که با احساس مداوم و شدید نگرانی، ترس یا اضطراب مشخص می‌شوند. این اختلالات معمولاً فراتر از اضطراب‌ های طبیعی روزمره بوده و می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی بر عملکرد اجتماعی، شغلی و شخصی فرد تأثیر بگذارند.

افراد مبتلا ممکن است علائمی مانند بی‌قراری، خستگی، مشکلات تمرکز، تحریک‌پذیری، تنش عضلانی و اختلال خواب را تجربه کنند. این اختلالات به ‌ندرت به‌صورت منفرد رخ می‌دهند و اغلب با سایر مشکلات روانی از جمله افسردگی و سوءمصرف مواد مخدر همراه هستند. بسیاری از مبتلایان از وجود این اختلال در خود آگاه نیستند یا شدت آن را نادیده می‌گیرند.

انواع اختلالات اضطرابی

اختلال پانیک

اختلال پانیک شامل حملات ناگهانی و شدید اضطراب و ناراحتی جسمی است که معمولاً در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسد و پس از مدت کوتاهی فروکش می‌کند. این حملات اغلب با بیماری‌های قلبی یا عصبی اشتباه گرفته می‌شوند. افراد مبتلا ممکن است از مکان‌ های شلوغ، فضا های بسته یا مسافرت به تنهایی اجتناب کنند. بسیاری از آنها دچار ترس از وقوع حملات بعدی و پیامدهای آن هستند، که این امر منجر به محدودیت‌های شدید در زندگی اجتماعی و شغلی آنها می‌شود.

اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیای اجتماعی)

اختلال اضطراب اجتماعی شامل اضطراب شدید در موقعیت ‌هایی است که فرد احساس می‌کند مورد قضاوت قرار می‌گیرد. این اضطراب ممکن است عمومی (تقریباً در همه موقعیت ‌های اجتماعی) یا خاص (مانند ترس از سخنرانی در جمع) باشد. افراد مبتلا معمولاً از موقعیت ‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند یا در صورت حضور در آنها دچار ناراحتی شدید می‌شوند. این اختلال می‌تواند بر روابط بین فردی، تحصیلات و پیشرفت شغلی تأثیر منفی بگذارد.

اختلال وسواسی-جبری (OCD)

این اختلال شامل افکار مزاحم و غیرقابل‌کنترل (وسواس) و رفتارهای تکراری (اجبار) برای کاهش اضطراب است. برخی از نمونه‌های رایج آن شامل ترس از آلودگی، شک بیش از حد در انجام کارها، یا وسواس‌های فکری در مورد آسیب رساندن به خود یا دیگران است. بسیاری از مبتلایان به این اختلال از افکار و رفتارهای خود آگاه هستند اما قادر به کنترل آنها نیستند. این موضوع می‌تواند موجب اتلاف وقت، خستگی روانی و اختلال در عملکرد روزمره شود.

فوبیای خاص

فوبیا های خاص شامل ترس شدید و غیرمنطقی از اشیا یا موقعیت‌های خاص مانند ارتفاع، فضاهای بسته، حیوانات، خون یا پرواز است. افراد مبتلا معمولاً از این موارد اجتناب می‌کنند و ممکن است با مواجهه ناگهانی دچار اضطراب شدید شوند. این اجتناب می‌تواند زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار دهد، به‌ ویژه اگر فوبیای آنها به شرایطی مرتبط باشد که اجتناب از آن دشوار است (مانند فوبیای آسانسور در افرادی که در ساختمان‌های بلند زندگی می‌کنند).

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

ویژگی اصلی این اختلال نگرانی مداوم، بیش‌ازحد و غیرقابل‌کنترل در مورد موضوعات مختلف است. افراد مبتلا به GAD اغلب درباره مسائل روزمره مانند وضعیت مالی، سلامت، کار یا روابط اجتماعی دچار اضطراب شدید هستند. علاوه بر نگرانی مزمن، علائم دیگری مانند بی‌قراری، تنش عضلانی، خستگی، مشکلات خواب و عدم تمرکز نیز در این افراد شایع است. این اختلال می‌تواند موجب کاهش کیفیت زندگی و ایجاد مشکلات جسمی و روانی شود.

ختلال اضطراب جدایی

این اختلال بیشتر در کودکان دیده می‌شود، اما می‌تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. فرد مبتلا با دوری از افراد نزدیک خود دچار اضطراب شدید می‌شوند و ممکن است کابوس‌های مکرر یا علائم جسمانی مانند سردرد یا دل‌درد را تجربه کنند. این اختلال می‌تواند باعث وابستگی بیش از حد و محدودیت در روابط اجتماعی فرد شود.

اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

 PTSD پس از تجربه یک رویداد بسیار استرس‌زا یا تهدیدکننده ایجاد می‌شود. افراد مبتلا ممکن است دچار بازگشت خاطرات ناخوشایند، کابوس های مکرر، اجتناب از یادآوری رویداد و تحریک‌پذیری شدید شوند. این اختلال می‌تواند عملکرد روزمره فرد را به شدت مختل کند.

کلام آخر

اختلالات اضطرابی در انواع مختلفی ظاهر می‌شوند و می‌توانند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی فرد داشته باشند. شناخت این اختلالات و آگاهی از علائم آ‌ها می‌تواند به درک بهتر و حمایت از افراد مبتلا کمک کند. غربالگری و شناسایی زودهنگام این اختلالات نقش مهمی در مدیریت و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان دارد.