تهیه و گردآوری: دکتر شهرزاد دهناد (داروساز)

در حالت عادی این اصطلاح معمولا زمانی استفاده می شود که فرد از فرط خستگی و کمبود انرژی قادر به راه رفتن نیست ولی در تعدادی از بزرگسالان و کودکان این موضوع به شکل یک اختلال مطرح  است.

راه رفتن در خواب یک مشکل رفتاری هیجانی در زمان خواب عمیق فرد است که منجر به راه رفتن فرد درخواب و یا منجر به  ایجاد سایر مشکلات در زمان خواب می شود.

این اختلال در کودکان نسبت به بزرگسالان شایع تر است و سابقه فامیلی یا کابوس های شبانه  در ایجاد این مشکل تاثیرگذار است.

آیا خواب گردی یک اختلال است؟

خواب گردی شاخه ای از اختلالات خواب است که منجر به ایجاد رفتار غیر طبیعی در زمان خواب می شود.

در واقع  این اختلال یک حالت بین بیداری و خواب است.

علایم خواب گردی چیست؟

نشانه های خواب گردی مجموعه ای از رفتارهای ساده و یا پیچیده است که فرد در عین حال که خواب است می تواند انجام دهد.

ممکن است در طی یک اپیزود فرد  چشمانی شفاف و نگاهی بی معنی داشته باشد و معمولا پاسخ های وی به سوال بی معنی یا نا مربوط است.

باید توجه داشت که این اختلال علی رغم نام آن،  فقط مربوط به راه رفتن نمی شود و ممکن است با رفتارهای دیگری نیز همراه باشد.

راه رفتن، لباس پوشیدن، حرکت دادن اجسام، برقراری رابطه جنسی و ادرار کردن در جای نامناسب از سایر نشانه های آن است.

در موارد کمتر شایع،  ممکن است این اختلال با رفتارهای خشونت آمیز نظیر آمادگی برای دعوا کردن، پاسخ های تند، پرت کردن اشیا و رفتارهای خشن با اطرافیان همراه باشد.

خواب گردی ممکن است در حد چند ثانیه باشد و یا تا نیم ساعت طول بکشد، ولی معمولا حدود چند دقیقه است.

فرد ممکن است پس از آن به رختخواب برگردد و بخوابد و یا  بیدار شود و از این که در رختخواب نیست تعجب کند.

یکی از نشانه های مهم این اختلال این است که فرد معمولا در زمان بیدار شدن به یاد ندارد که چه اتفاقی برای وی افتاده است.

شیوع خواب گردی

مطالعات نشان داده است که 29 درصد از بچه های 2 تا 13 سال این اختلال را تجربه می کنند و در بالغین این عدد حدود 4 درصد تخمین زده می شود.

خطرات خواب گردی چیست؟

ممکن است در طی بروز این اختلال، مشکلات بسیار جدی برای فرد رخ دهد. ممکن است زمانی که فرد راه می رود در اثر زمین خوردن یا برخورد با اجسام، به بدن وی جراحت وارد شود.

عدم فاصله گذاری مناسب با اشیای تیز و یا رانندگی در هنگام خواب و عواقب آن از مشکلات دیگر می باشد. رفتار خشن باعث آسیب به خود فرد و یا اطرافیان او می شود.

این رفتارها منجر به خجالت زدگی فرد در زمان بیداری می شود. در کنار این موارد، خواب گردی برای اطرافیان فردی که دچار مشکل است و با وی زندگی می کنند نیز مشکلاتی به همراه دارد.

درمان خواب گردی چیست؟

درمان در فرد مبتلا به سن فرد، تعداد اپیزودهای این اختلال و میزان خشونت در هر اپیزود بستگی دارد. با این وجود در زیر به تعدادی از روش های مناسب برای کم کردن خطر اشاره می شود:

• کاهش عوامل خطر ایمنی فرد و اطرافیان

اشیای تیز و آسیب رسان  را از دسترس فرد دور نگه دارید.

درها و درز ها راببندید. اجسام خطرناک را از روی زمین بردارید. از چراغ هایی با سنسور حساس به حرکت استفاده کنید. در موارد جدی از سنسور تخت یا در استفاده کنیم.

• عوامل زمینه ای که ممکن است منجر به ایجاد این اختلال شود را درمان کنید

 این مورد با کمک گرفتن از روانشناسان و روانپزشکان متبحر در این زمینه قابل اجرا است.

• کیفیت خواب فرد را بهبود ببخشید

این مورد بیشتر بر روی محیط خواب اطراف فرد و عادات وی تمرکز دارد. برنامه زمان بندی نامناسب برای خواب و یا مصرف بیش از حد کافئین و الکل در زمان های نامناسب بر روی کیفیت خواب تاثیرگذار است.

• دارودرمانی

زمانی که سایر روش ها موثر واقع نمی شود، سراغ درمان دارویی می رویم. ممکن است با تجویز پزشک از خواب آورها و ضدافسردگی های خاص در کاهش احتمال بروز این مشکل استفاده شود.

هم چنین مطالعات نشان داده است که ملاتونین به عنوان هورمون تنظیم کننده خواب می تواند موثر واقع شود. امروزه ملاتونین به شکل مکمل دارویی در داروخانه ها با تجویز پزشک موجود است.