آنچه لازم است راجع به عوارض دارویی بدانیم
داروها تحول عظیمی در سلامت عمومی جامعه ایجاد کرده اند. با این حال ممکن است منجر به بروز عوارض ناخواسته دارویی شوند و مشکلات مختلفی را برای بیماران مصرف کننده ایجاد کنند.
داروها تحول عظیمی در سلامت عمومی جامعه ایجاد کرده اند.
دارو ها می توانند با درمان و کنترل علایم بسیاری از بیماری ها، کیفیت زندگی بیماران را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
با این حال ممکن است منجر به بروز عوارض ناخواسته دارویی شوند و مشکلات مختلفی را برای بیماران مصرف کننده ایجاد کنند.
تشخیص زود هنگام عوارض ناخواسته دارویی به خصوص در بیمارستان ها اهمیت ویژه ای دارد و می تواند سبب نجات جان انسان ها و صرفه جویی در هزینه ها گردد.
تعریف عوارض ناخواسته دارویی
بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت عارضه ناخواسته دارویی (ADR) عبارت است از هرگونه پاسخ ناخواسته و زیان آور به مصرف دارو، که در دوزهای معمول برای پیشگیری، تشخیص یا درمان بیماری و یا تغییر عملکرد فیزیولوژیکی بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض دارویی می توانند به دنبال مصرف یک دوز یا تجویز طولانی مدت یک دارو و یا در نتیجه مصرف هم زمان دو یا چند دارو رخ دهد.
عوارض دارویی ممکن است موضعی باشد (یعنی محدود به مکان خاص مصرف دارو) و یا به طور سیستمیک اتفاق بیفتند (عوارض سیستمیک در هر بخشی از بدن، صرف نظر از طریقه مصرف دارو، ممکن است اتفاق بیفتند و بر اثر گسترش دارو در بدن توسط جریان خون ایجاد می شوند).
به عنوان مثال برخی از قطره های چشمی می توانند باعث ایجاد اثرات سیستمیک شوند.
این بدان معناست که قسمتی از دارو از طریق مخاط چشم جذب شده و وارد سیستم گردش خون می شود و از طریق خون در قسمت های دیگری از بدن برای بیمار عارضه ایجاد می کند.
هم چنین بعضی از عوارض دارویی گذرا هستند و بیشتر در شروع مصرف دارو تجربه می شوند و با ادامه مصرف دارو بدن با آن سازگاری پیدا کرده و عارضه کمتر یا برطرف می شود.
از سوی دیگر بعضی از عوارض دارویی خطرناک هستند و لازم است به محض مشاهده علایم هشدار، دارو قطع و اقدامات درمانی لازم صورت بگیرد.
در ادامه راجع به عوارض جانبی دارو ها بیشتر صحبت می کنیم.
عوارض دارویی موجود در بروشور داروها
در بروشور دارویی که در بسته بندی داروها قرار دارد، معمولا لیستی از عوارض جانبی ذکر شده است.
باید در نظر داشت همه عوارض ذکر شده در بروشور دارو در همه افراد اتفاق نمی افتند و معمولا تعداد کمی از افراد مصرف کننده دارو، بسته به میزان شیوع عارضه، حداکثر یک یا چند عارضه دارویی را تجربه می کنند.
با این حال بهتر است فرد نسبت به علایم هشدار دهنده آگاه باشد تا در صورت مشاهده هر یک در اسرع وقت اقدامات لازم صورت بگیرد.
عوارض دارویی در چه افرادی بیشتر مشاهده می شود؟
خطر بروز عوارض ناخواسته دارویی در کودکان و سالمندان بیشتر است.
هم چنین افرادی که هم زمان چندین دارو مصرف می کنند، سابقه آلرژی دارند و افرادی که بیماری های زمینه ای، مثل مشکلات کبدی یا کلیوی دارند بیشتر در معرض بروز عوارض جانبی هستند.
برای جلوگیری از وقوع عوارض دارویی چه کنیم؟
در صورتی که پزشک داروی جدیدی برای شما تجویز می کند، از پزشک یا داروسازتان راجع به عوارض دارویی و علایم هشدار راهنمایی بخواهید.
بعضی از عوارض ناخواسته در شروع مصرف دارو شیوع بیشتری دارند و با ادامه مصرف دارو کمتر می شوند.
آگاهی شما نسبت به این عوارض می تواند جلوی پیش آمدن وقایع ناگوار که می تواند به دنبال این عوارض پیش بیاید را کاهش دهد.
مثال هایی از این عوارض عبارتند از خواب آلودگی یا احساس گیجی با داروهای ضد حساسیت که می بایست در شروع مصرف مورد نظر قرار گیرند تا جلوی حوادثی مثل تصادف یا هر حادثه دیگر مرتبط با کاهش هوشیاری گرفته شود.
هم چنین افت فشار و عوارض گوارشی در شروع مصرف بعضی از دارو ها بیشتر رخ می دهند.
بعضی از عوارض جدی علایم هشدار دهنده ای دارند که با آگاهی از آنها می توان جلوی پیشرفت و ایجاد مشکلات جدی را گرفت.
همواره لیست داروهای مصرفی خود را به همراه داشته باشید تا در صورت نیاز به تجویز داروی جدید، تداخلات با داروهای قبلیتان بررسی شود.
در صورت بروز عارضه یا شک به بروز عارضه چه کنیم؟
بعضی نشانه ها احتمال ارتباط علایم مشاهده شده با مصرف دارو و وقوع عارضه دارویی را پررنگ تر می کنند.
این موارد عبارتند از:
- علامت جدیدی را با شروع مصرف دارو تجربه می کنید.
- با افزایش دوز دارو علامت جدیدی را تجربه می کنید یا شدت آن علامت افزایش می یابد.
- با کاهش دوز یا قطع مصرف دارو، علامت کم تر شده و یا کاملا برطرف می شود.
- در صورت شروع دوباره مصرف دارو، علایم مجددا ظاهر شوند.
در صورت بروز هر علامت و عارضه به دنبال مصرف دارو با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
بعضی از عوارض مثل حساسیت های دارویی ممکن است ناشی از واکنش به یکی از ترکیبات جانبی محصول دارویی باشد و با تغییر برند دارو و استفاده از فراورده ای که فرمول متفاوتی داشته و فاقد آن ماده جانبی خاص باشد تکرار نشود.
با راهکارهای ساده ای هم چون تغییر ساعت مصرف دارو یا مصرف آن بعد از غذا (در صورتی که دارو با غذا تداخل نداشته باشد) و هم چنین مصرف داروهای ضد حساسیت و یا ضد تهوع در کنار داروی مورد نظر می توان بسیاری از عوارض شایع در شروع مصرف دارو را کنترل کرد.
پزشک یا داروساز می توانند شما را در این زمینه راهنمایی کنند.
در عین حال بعضی از علایم ممکن است مربوط به عوارض خطرناک دارو باشند که در صورت بروز لازم است بلافاصله دارو قطع شده یا با داروی دیگری جایگزین شود و یا اقدامات درمانی ویژه ای صورت گیرد.
بنابراین در صورت مواجهه با هرگونه عارضه و علامت به دنبال مصرف دارو حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
گزارش
گزارش دهی عوارض جانبی به سازمان های نظارتی اهمیت زیادی دارد.
این سازمان ها با دریافت گزارشات و ارزیابی آنها خطرات و عوارض ناشناخته داروها را بررسی کرده و راهکارهای مناسب برای پیشگیری از این عوارض را شناسایی می کنند.
در صورتی که هر یک از داروهای گروه دارویی اکتوور را مصرف می کنید و دچار عارضه دارویی یا هرگونه علامت غیرطبیعی هم زمان با مصرف آنها شدید، لطفا موارد را از یکی از طرق زیر با ما در میان بگذارید تا پیگیری های لازم صورت گیرد.
- تماس با شماره تلفن 021 4163100
- ارسال ایمیل به آدرس PVS@actoverco.com
- فکس: 41637000-021 داخلی 1299
هم چنین در حال حاضر ارسال گزارش عوارض ناخواسته دارویی و اشتباهات مرتبط با مصرف فراورده های سلامت محور به سازمان غذا و دارو از طرق زیر امکان پذیر است:
سامانه برخط گزارش دهی عوارض ناخواسته داروها و فراورده های سلامت از طریق صفحه اصلی سایت سازمان غذا و دارو
چه مواردی را می توان گزارش نمود؟
شما می توانید هر گونه شکایت یا نارضایتی از محصولات شرکت اکتوور یا هرگونه اتفاق نامطلوبی را که به دنبال مصرف محصولات شرکت اکتوور رخ دهد، بدون در نظر گرفتن احتمال ارتباط آن با دارو، به واحد فارماکوویژیلانس این شرکت اطلاع دهید.
