در این مقاله و مقاله شماره بعد با انواع شیرین کننده‌های طبیعی و مصنوعی که می‌توانند جایگزین شکر و قند شوند آشنا می‌شویم.
بعضی از این جایگزین‌ها می‌توانند قند خون را تحت تاثیر قرار بدهند و بعضی دیگر تاثیری روی قند خون ندارند.
در ادامه با شیرین کننده‌های طبیعی آشنا می‌شویم و در شماره آینده شیرین کننده‌های مصنوعی را مرور خواهیم کرد.
شیرین کننده‌های طبیعی
عسل
عسل، فرمی از شکر به حالت مایع است (82 درصد از آن را شکر و بقیه آن را آب و مقدار کمی گرده گل و … تشکیل داده است). عسل بسیار خوشمزه است و تقریبا به اندازه شکر قند خون را بالا می‌برد.
تحقیقی که در سال 2015 انجام شد و نتایج آن در مجله تغذیه منتشر گردید، حاکی از آن بود که عسل، قند و شربت ذرت (با میزان بالای فروکتوز)، در افزایش قند خون با هم تفاوتی نداشتند.
تنها مزیت عسل نسبت به بقیه موارد این است که عسل خیلی شیرین است و این باعث می‌شود که بتوانید فقط مقدار کمی از آن بخورید، اما این باعث نمی‌شود فکر کنیم عسل یک گزینه مناسب برای افراد دیابتی است.
شهد آگاو
شهد آگاو، ماده‌ای با میزان بالای شهد میوه (فروکتوز) ذرت می‌باشد. این ماده نسبت به شکر یا عسل شاخص گلیسمی کمتری دارد، با این حال حاوی 90 درصد شهد میوه مایع می‌باشد.
شاید عسل و شهد آگاو بهتر از شکر سفید خالص باشند، اما جایگزین‌های کاملا سالمی برای شکر نیستند.
شیرین کننده‌هایی که بر قند خون تاثیری ندارند
هیچ یک از شیرین کننده‌های طبیعی و مصنوعی که در ادامه ذکر شده، روی قند خون تاثیر ندارند. این شیرین کننده‌ها در بدن تجزیه و جذب نمی‌شوند (به جز آسپارتام) و به صورت دست نخورده از بدن دفع می‌شوند.
استویا
استویا شیرین کننده خوبی برای بیماران دیابتی است، چرا که قند خون را افزایش نمی‌دهد.
استویا یک شیرین کننده طبیعی و بدون کالری است که از برگ‌های گیاه استویا ربادیانا استخراج می‌شود. این ماده را به صورت پودر، عصاره یا قطره طعم دار می‌توان از عطاری‌ها تهیه کرد.
پودر استویا: گاهی مقداری شکر یا ترکیبات حجم دهنده به استویا اضافه می‌کنند تا بیشتر شبیه شکر شود. وجود این ترکیبات همراه استویا باعث می‌شود که کالری محصول صفر نباشد و همچنین تاثیر هر چند ناچیز روی قند خون داشته باشد. بنابراین به برچسب روی محصول توجه کنید.
عصاره استویا: بهتر است به جای پودر استویا از عصاره آن استفاده کنید، چرا که این عصاره استویای خالص است و ماده دیگری به آن افزوده نشده است. این عصاره مزه بسیار شیرینی دارد اما کالری یا تاثیر خاصی روی قند خون ندارد، بنابراین اگر یک شیرین کننده طبیعی می‌خواهید که صبح‌ها چای خود را با آن شیرین کنید، عصاره استویا انتخاب خوبی است.
قطره طعم دار استویا: اگر برای شما سخت است که به اندازه کافی آب بنوشید ( یا فکر می‌کنید آب، خیلی بی‌مزه است) می‌توانید از قطره طعم دار استویا استفاده کنید. اگر چند قطره از آن را در آب بریزید متوجه می‌شوید که طعم لیموناد می‌دهد، اما تاثیرات شکر را در بدن بر جای نمی‌گذارد.
مانک فروت
مانک فروت انتخاب مناسب دیگری برای افراد دیابتی است. مانک فروت یک شیرین کننده طبیعی است که بر قند خون اثر نمی‌گذارد. این ماده برای افرادی که به دنبال یک شیرین کننده طبیعی هستند اما طعم استویا را دوست ندارند، مناسب است.
بهتر است هنگام خرید مانک فروت برچسب آن را مطالعه کنید، چرا که در برخی از برندهای آن، مانک فروت با شیرین کننده‌های دیگر مانند اریتریتول یا حتی شکر و انواع شهدها ترکیب شده است.
در این شماره به بررسی شیرین کننده‌های مصنوعی جایگزین قند و شکر خواهیم پرداخت.
معمولا افراد مبتلا به دیابت یا افرادی که نگران اضافه وزن هستند از این ترکیبات جایگزین استفاده می‌کنند.
پنج ترکیبی که در ادامه راجع به آنها صحبت می‌کنیم مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفته‌اند.
اما فراموش نکنیم مصرف این ترکیبات می‌تواند ریسک‌هایی به همراه داشته باشد. بهترین راه کم کردن مصرف شیرینی جات و کاهش تمایل به مصرف غذاهای شیرین است.
آسه سولفام پتاسیم
این ماده شیرین کننده مصنوعی 200 برابر شیرین تر از شکر است؛ این ماده فاقد کالری می‌باشد.
آسه سولفام پتاسیم در بسیاری از خوراکی‌های پرمصرف مثل آدامس‌های بدون قند، آب میوه‌ها یا بستنی‌های رژیمی و شیرین کننده‌های مخصوص افراد دیابتی یافت می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا، در بیش از 90 تحقیق انجام شده، سلامت و ایمنی مصرف آسه سولفام پتاسیم، مورد تایید قرار گرفته است.
آسپارتام
آسپارتام یک شیرین کننده بسیار پرمصرف است و بیش از هزار نوع خوراکی با این شیرین کننده، شیرین شده است. این ماده ترکیبی از دو نوع اسید آمینه است که بدون افزایش کالری به غذاها طعم شیرین می‌دهد.
بر اساس اظهارات سازمان غذا و داروی آمریکا، راجع به تاثیرات آسپارتام بر سلامتی انسان، مطالعات بسیاری انجام شده و بیش از 100 مقاله، ایمن بودن مصرف آن در انسان را تایید کرده است.
در مورد برخی افراد، گزارش شده که آسپارتام باعث ایجاد سردرد، سرگیجه یا اختلال خُلقی می شود اما تحقیقات انجام شده بیانگر ارتباط میان علایم ذکر شده و آسپارتام نبوده‌اند.
اگر به بیماری فنیل کتونوری (نوعی نقص متابولیک نادر) مبتلا هستید باید از مصرف آسپارتام اجتناب کنید زیرا آسپارتام حاوی فنیل الانین می‌باشد.
بنابراین بر روی محصولاتی که حاوی این ماده باشند، برچسب اخطار چسبانده شده است.
ساخارین
ساخارین از حدود200 سال قبل شناخته شده است. این ماده، 300 تا 500 برابر شیرین تر از شکر است.
در سال‌های دهه 1970 و به دنبال آزمایش ساخارین روی موش‌های آزمایشگاهی و پیدا شدن ارتباط بین مصرف آن با سرطان مثانه، راجع به مصرف این ترکیب در مواد غذایی هشدارهایی داده شد.
اما از آن زمان تاکنون بیش از 30 مطالعه انجام شده و نتایج حاکی از آن بوده که آزمایش‌های انجام شده بر روی موش‌ها ارتباطی با انسان ندارد و بنابراین ساخارین برای انسان مضر نیست.
در حال حاضر بر اساس گفته سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف ساخارین برای انسان ایمن و بی خطر است.
سوکرالوز
سوکرالوز یک شیرین کننده مصنوعی دیگر است که از شکر ساخته می‌شود ولی حدود 600 برابر از شکر شیرین تر است.
این ترکیب بر خلاف شکر قند خون را بالا نمی‌برد و همچنین بدون کالری محسوب می‌شود.
سازمان غذا و داروی آمریکا بیان کرده قبل از اینکه استفاده از سوکرالوز به عنوان یک شیرین کننده برای شیرین کردن غذاها تایید شود، بیش از صدها تحقیق انجام شده است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه سوکرالوز نسبت به حرارت مقاوم است، برای پختن غذا مناسب خواهد بود.
الکل‌های قندی
الکل قندی، با الکل موجود در نوشیدنی‌های الکلی متفاوت است. این مواد شیرین کننده در میوه‌ها، شکلات، کیک‌ها و حتی دهانشویه‌ها یافت می‌شوند.
زایلیتول یا سوربیتول نمونه‌هایی از این شیرین کننده‌ها هستند. این ترکیبات فرآورده‌های گیاهی هستند که نسبت به شکر، کالری کمتری دارند.
اگر به دیابت مبتلا هستید، باید آگاه باشید که الکل‌های قندی نوعی کربوهیدرات هستند و می‌توانند قند خون شما را افزایش دهند.
هم چنین این ترکیبات مثل یک مُلین عمل می‌کنند و با مصرف آنها ممکن است برخی مشکلات گوارشی در فرد بروز کند.
