روز جهانی یادبود قربانیان حوادث رانندگی در سومین یکشنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود. این روز به منظور یادآوری تأثیر مخرب حوادث جاده‌ای و توجه به قربانیان و خانواده‌های آنها نام گذاری شده است. این روز همچنین فرصتی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد علل و پیشگیری از سوانح رانندگی است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، هر سال بیش از 3/1 میلیون نفر در سراسر جهان در اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و ده‌ها میلیون نفر دچار جراحت‌های شدید یا ناتوان‌کننده می‌شوند. بسیاری از این حوادث با رعایت قوانین، رانندگی هوشیارانه و توجه به اصول ایمنی قابل پیشگیری‌اند.
بایدها و نبایدهای پیش از رانندگی
- خواب کافی داشته باشید.
حداقل ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه، برای حفظ هوشیاری در رانندگی ضروری است. خواب‌آلودگی یکی از دلایل اصلی تصادف است. - غذای سبک و سالم مصرف کنید.
وعده غذایی که شامل پروتئین (مثل تخم‌مرغ یا لبنیات) و کربوهیدرات های پیچیده (مثل نان سبوس‌دار) باشد، سطح قند خون را پایدار نگه می‌دارد و از خواب‌آلودگی جلوگیری می‌کند. وعده های سنگین و چرب موجب خواب‌آلودگی و کندی عملکرد ذهنی می‌شوند. این وضعیت برای رانندگی بسیار خطرناک است. - آب کافی بنوشید.
کم‌آبی بدن باعث خستگی و کاهش تمرکز می‌شود. نوشیدن آب، قبل و در حین رانندگی هوشیاری را افزایش می‌دهد. - داروهای ضروری خود را به‌موقع و طبق دستور مصرف کنید.
به‌ویژه در بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون یا صرع که کنترل آنها در رانندگی اهمیت زیادی دارد. - قبل از رانندگی، برچسب داروها را بررسی کنید.
اگر دارویی مصرف می‌کنید که عوارضی مانند خواب‌آلودگی یا کاهش تمرکز دارد، از رانندگی بپرهیزید یا با پزشک مشورت کنید. مهم‌ترین این داروها عبارتند از:
- داروهای آنتی هیستامین (برای درمان حساسیت و سرماخوردگی): این داروها می‌توانند باعث خواب‌آلودگی و گیجی شوند و احتمال تصادف را بالا می‌برند.
- داروهای خواب‌آور و آرامبخش: به دلیل ایجاد خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز، رانندگی بعد از مصرف این داروها بسیار خطرناک است.
- داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب: این داروها ممکن است باعث کاهش هوشیاری و تمرکز شده و ریسک تصادف را افزایش می دهند.
- داروهای ضد تشنج و ضد صرع: با تأثیر بر سیستم عصبی، ممکن است باعث کندی واکنش‌ها و مشکلات حرکتی شود.
- داروهای شل کننده عضلات: کاهش توان حرکتی و هماهنگی لازم برای رانندگی را به دنبال دارند.
- داروهای حاوی کدئین: خواب‌آور و آرامبخش هستند و روی سیستم اعصاب مرکزی تاثیر می گذراند.
- داروهای ضد سردرد و برخی مسکن‌ها : در برخی مواردی باعث خواب‌آلودگی می شوند.
- داروهای ضد تهوع و سرگیجه: که ممکن است خواب‌آلودگی ایجاد کنند.
بنابراین، همیشه پیش از رانندگی باید اثرات جانبی داروی مصرفی را در برگه راهنمای دارو یا توسط پزشک و داروساز بررسی کنید، تا از عدم تأثیر منفی دارو بر هوشیاری و توانایی رانندگی مطمئن شوید. در صورت وجود عوارضی مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه، تاری دید یا کاهش تمرکز، رانندگی باید به تعویق بیفتد.
6. در حالت خستگی یا استرس شدید رانندگی نکنید.
خستگی ذهنی مانند خواب‌آلودگی، واکنش شما را کُند می‌کند. رانندگی در وضعیت روحی آشفته هم تصمیم‌گیری منطقی را مختل می‌کند.
7. از مصرف بیش از حد قهوه یا نوشیدنی های انرژی‌زا خودداری کنید.
مصرف بیش از حد کافئین ممکن است باعث بی‌قراری، تپش قلب و کاهش تمرکز شود.
8. مصرف دارو یا نوشیدنی جدید قبل از رانندگی خطرناک است.
برخی مکمل‌ها یا داروهای گیاهی ممکن است اثرات غیرمنتظره‌ای مانند سرگیجه یا خواب‌آلودگی داشته باشند.
اصول کلیدی رانندگی ایمن
قبل از سفر از سلامت فنی خودرو مطمئن شوید.
کمربند ایمنی ببندید. بستن کمربند مهم‌ترین راه نجات جان و کاهش آسیب در تصادفات است، حتی اگر مسیری کوتاه را طی می‌کنید.
هرگز در زمان خستگی رانندگی نکنید. خستگی و عدم تمرکز احتمال تصادف را افزایش می دهد.
در زمان رانندگی از تلفن همراه استفاده نکنید. همیشه هوشیار و متمرکز باشید. حواس‌پرتی‌هایی مانند ارسال پیام، یا خوردن توجه شما را از جاده دور می‌کنند. دست‌هایتان روی فرمان و ذهنتان روی رانندگی باشد.
محدودیت سرعت را رعایت کنید. سرعت زیاد زمان واکنش را کاهش داده و شدت تصادفات را افزایش می‌دهد. سرعت خود را با توجه به شرایط جاده، هوا و ترافیک تنظیم کنید.
انتظار رفتارهای غیرمنتظره از دیگر رانندگان را داشته باشید. فاصله ایمن را حفظ کنید، خطرات را پیش‌بینی کنید و اگر در اولویت عبور شک دارید، حق تقدم را به دیگران دهید.
تنظیمات فنی خودرو را به طور مرتب کنترل کنید. به طور مرتب ترمزها، لاستیک‌ها، چراغ‌ها و برف پاک کن‌ها را بررسی کنید تا خودرو در وضعیت مناسبی باشد.
نقش ما چیست؟
همه ما در ساختن جاده‌های امن‌تر نقش داریم. به عنوان راننده، عابر پیاده، دوچرخه سوار یا راکب موتور، رفتارهای ما می‌تواند نجات‌دهنده یا مرگبار باشد. کاهش سرعت، بستن کمربند ایمنی، پرهیز از رانندگی در حالت خواب‌آلودگی یا تحت تأثیر دارو و احترام به حق تقدم دیگران، ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین راه‌ها برای پیشگیری از رخ دادن حوادث رانندگی هستند.
