علائم، درمان و داروهای آنفولانزا

آنفولانزا، یکی از بیماری‌های شایع تنفسی است که از طریق ویروس منتقل می‌شود. این بیماری با علائمی نظیر تب، سردرد، سرفه و بدن‌درد بروز می‌کند و ممکن است در برخی افراد به عوارض جدی منجر شود. در ادامه مطلب علائم، انواع و راهکارهای درمانی آنفلوانزا را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

علائم آنفولانزا چیست؟

علائم آنفولانزا معمولا به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تب؛
• لرز؛
• بدن‌درد؛
• سرفه؛
• گلودرد؛
• آبریزش یا گرفتگی بینی؛
• خستگی یا احساس ضعف؛
• درد چشم، آبریزش چشمی یا حساسیت به نور (در برخی افراد)

نکته: ممکن است بیمار، فقط برخی از این علائم را داشته باشد.

نکته: ممکن است این علائم در کودکان به صورت بی‌قراری یا تحریک‌پذیری ظاهر ‌شوند. همچنین احتمال بروز علائمی مثل گوش‌درد، تهوع، استفراغ یا اسهال در کودکان بیشتر از بزرگسالان است.

تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا

سرماخوردگی و آنفولانزا با وجود شباهت‌های زیادی که دارند، دو بیماری متفاوت هستند و تشخیص تفاوت آن‌ها کار آسانی نیست. در جدول زیر به بررسی ویژگی‌های کلیدی این دو بیماری می‌پردازیم.

انواع آنفولانزا

آنفلوانزا توسط ویروس‌های مختلفی ایجاد می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به نوع A، B، C و D اشاره کرد. ویروس‌های نوع A و B عامل اپیدمی‌های سالانه آنفلوانزا هستند و تا 20% جمعیت را دچار عطسه، بدن‌درد، سرفه و تب بالا می‌کنند. ویروس نوع C نیز باعث آنفلوانزا می‌شود اما علائم آن بسیار خفیف‌تر است.

خلاصه‌ای از ویژگی‌های هر یک از ویروس‌های آنفلوانزا در جدول زیر گردآوری شده است:

واکسن آنفولانزا

ویروس‌های آنفلوانزا دائما در حال تغییر هستند و سویه‌های جدید این ویروس‌ها، جای سویه‌های قدیمی را می‌گیرند. به همین دلیل برای حفظ ایمنی بدن در برابر سویه‌های جدید، تزریق واکسن آنفلوانزا اهمیت دارد. این واکسن‌ها هر سال بر اساس پایش‌های بین‌المللی و برآوردهای علمی درباره نوع و شدت سویه‌های جدید به‌روزرسانی می‌شوند و امروزه در برابر چهار سویه ویروس آنفلوانزا ایمنی ایجاد می‌کنند:

• دو سویه از گروه ویروس‌های نوع A
• دو سویه از گروه ویروس‌های نوع B

حدود دو هفته پس از تزریق واکسن، بدن آنتی‌بادی‌ می‌سازد. این آنتی‌بادی‌ها در برابر ویروس‌های آنفلوانزا ایمنی ایجاد می‌کنند.

درمان آنفولانزا

در برخی موارد، آنفولانزا به داروی خاصی نیاز ندارد و طی چند روز به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. ولی ممکن است در برخی شرایط خاص، پزشک داروهای ضدویروس تجویز کند. این داروها دوره بیماری را کوتاه‌تر می‌کنند، خطر شدید شدن علائم‌ را کاهش می‌دهند و در صورتی تجویز می‌شوند که:

• کمتر از 48 ساعت از شروع علائم بیماری گذشته باشد؛
• فرد دچار بیماری زمینه‌ای باشد یا در معرض خطر بیماری شدید آنفلوانزا قرار داشته باشد؛
• علائم بیماری شدید باشد؛
• بیمار با افرادی که در معرض خطر عوارض شدید ناشی از آنفلوانزا هستند، در تماس باشد.

نکته: از مصرف خودسرانه داروهای ضدویروس خودداری کنید و تجویز داروی مناسب را به عهده پزشک بگذارید. توجه شود که در کودکان، زنان باردار و شیرده، سالمندان و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، باید از هرگونه اقدام خودسرانه خودداری شود.

در ادامه با راهکارهای کاربردی و اختصاصی‌تری برای مدیریت و بهبود هر یک از علائم آنفلوانزا آشنا می‌شویم.

درمان سرگیجه آنفولانزا

پیش از هر چیز خوب است بدانید که سرگیجه مداوم، جزء علائم اورژانسی آنفلوانزا است. بنابراین اگر متوجه این علامت شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. اما سرگیجه خفیف یا احساس سبکی سر، یکی از علائم عفونت‌های ویروسی مثل آنفلوانزا است. اگر این احساس باعث ناراحتی شما شده، برای بهبود و مدیریت آن و دریافت داروهای مناسب به پزشک مراجعه کنید.

درمان تب آنفولانزا

شیوه درمان تب، به‌شدت آن بستگی دارد. به عنوان مثال تب خفیفی که با سایر علائم همراه نباشد، معمولا نیازی به درمان پزشکی ندارد. کافیست بیمار مایعات فراوان بنوشد و استراحت کند. اما اگر تب با علائم خفیفی مثل احساس ناخوشی یا کم‌آبی بدن همراه باشد، می‌توان با انجام اقدامات زیر به کاهش دمای بدن کمک کرد:

• مصرف داروهایی مثل اکتوفن (استامینوفن) و اکتوپین (ایبوپروفن)؛
• اطمینان از مناسب بودن دمای اتاقی که فرد در آن استراحت می‌کند؛
• پاشویه کردن

درمان حالت تهوع در آنفولانزا

اگر آنفلوانزا دارید و احساس حالت تهوع می‌کنید، جرعه‌های کوچک آب بنوشید. نوشیدن آب کافی از کم‌آبی بدن جلوگیری کرده و به تسکین حالت تهوع کمک می‌کند. آب را کم‌کم و جرعه‌جرعه بنوشید؛ نوشیدن یکباره مقدار زیادی آب ممکن است تهوع را تشدید کند.

می‌توانید آب ولرم یا کمی خنک بنوشید، نه خیلی سرد. برای این که از نوشیدن آب کافی مطمئن شوید، به رنگ ادرار خود دقت کنید. ادرار زرد کم‌رنگ یا تقریبا بی‌رنگ، نشان‌دهنده هیدراته بودن بدن است.

درمان سرفه آنفولانزا

در حال حاضر هیچ راهکار قطعی یا داروی خاصی برای درمان آنفلوانزا وجود ندارد. اما می‌توان با اقداماتی، سرفه ناشی از این بیماری را بهبود و تسکین داد. برخی از این اقدامات موثر عبارتند از:

• مصرف داروهای ضدسرفه مانند دکسترومتورفان، سرفه‌های آزاردهنده را تسکین می‌دهد. اکتوکلد، محصول شرکت داروسازی اکتوورکو است که در ترکیبات آن دکسترومتورفان وجود دارد. شما می‌توانید برای بهبود سرفه آنفلوانزا، زیر نظر پزشک از این دارو استفاده کنید.
• از آبنبات‌های مکیدنی ضدسرفه استفاده کنید. این آبنبات‌ها در اکثر داروخانه‌ها موجود هستند.
• یک قاشق چای‌خوری عسل را به چای اضافه کنید و بنوشید. اما در نظر داشته باشید که کودکان زیر یک سال، نباید عسل بخورند.
• در برخی موارد ترشحات پشت حلق، گلو را تحریک می‌کنند و باعث سرفه می‌شوند. در چنین مواردی، مصرف داروهای ضداحتقان برای بزرگسالان می‌تواند مفید باشد. برای دریافت این داروها به پزشک مراجعه کنید.
• هوای آلوده و دود دخانیات، همیشه برای ما مضر است و باعث سرفه می‌شود. این اثر زمانی که بیمار باشیم، تشدید می‌شود. بنابراین در زمان ابتلا به آنفلوانزا، از استعمال هرگونه دخانیات و قرارگیری در معرض دود خودداری کنید.

درمان گلو درد آنفولانزا

گلودرد ناشی از آنفلوانزا، منشا ویروسی دارد و معمولا ظرف 5 تا 7 روز خود به خود برطرف می‌‌شود. با این حال برای تسکین و بهبود این عارضه می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• نوشیدن چای به همراه یک قاشق چای‌خوری عسل، راهکاری سنتی برای تسکین گلودرد است.
• مصرف داروهایی مانند استامینوفن و سایر مُسکن‌های ساده، دردِ گلو را آرام می‌کند. فراموش نکنید که باید این داروها را زیر نظر پزشک مصرف کنید.
• یک‌چهارم تا یک‌دوم قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کرده و غرغره کنید.
•  قرص‌های مکیدنی حاوی بی‌حس‌کننده موضعی و داروهای ضدالتهاب هستند. مصرف این قرص‌ها زیر نظر پزشک، به بهتر شدن گلودرد کمک می‌کند.

درمان سردرد آنفولانزا

سردرد یکی از شایع‌ترین علائم آنفلوانزا است و با مصرف داروهایی مثل اکتوفن (استامینوفن) یا اکتوپین (ایبوپروفن) بهبود می‌یابد.

نکته: در کودکان و نوجوانان از مصرف مسکن‌های حاوی آسپرین خودداری کنید و برای دریافت داروی مناسب این گروه سنی به پزشک مراجعه کنید.

بهترین مایعات برای درمان آنفولانزا

تب، تعریق و بی‌اشتهایی از علائم شایع آنفلوانزا هستند که باعث کم‌آبی بدن می‌شوند. این در حالی است که بدن برای عملکرد صحیح، به هیدراته ماندن نیاز دارد. بنابراین اهمیت نوشیدن آب کافی هنگام ابتلا به آنفلوانزا، دوچندان می‌شود.

بهترین مایعات برای درمان آنفلوانزا، در لیست زیر ذکر شده‌اند:

• آب: در میان نوشیدنی‌های مختلف، آب بهترین گزینه برای هیدراته کردن بدن است و به عنوان یک سم‌زدای طبیعی عمل می‌کند.
• آب گوشت یا مرغ
• چای زنجبیل
• دمنوش‌های گیاهی همراه با عسل
• چای عسل و لیمو
• آبمیوه‌های 100% طبیعی

میوه‌ها و سبزیجات نیز آب زیادی دارند و از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کنند.

برای درمان آنفولانزا چی بخوریم؟

برخی از مواد غذایی می‌توانند به تسکین علائم آنفلوانزا کمک کنند و برای این بیماری مفید هستند. در این بخش با این مواد غذایی آشنا می‌شویم.

• سوپ مرغ: شواهد علمی کافی، برای تایید خاصیت درمانی سوپ مرغ وجود ندارد ولی برخی از ویژگی‌های این غذا، آن را به گزینه‌ای مناسب برای افراد مبتلا به آنفلوانزا تبدیل می‌کند؛ به عنوان مثال:
• الکترولیت‌های موجود در سوپ از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کنند؛
•  مرغ سرشار از پروتئین و زینک است؛
•  هویج مقدار زیادی ویتامین A دارد؛
•  کرفس و پیاز حاوی ویتامین C هستند؛
•  سبزی‌های موجود در سوپ آنتی‌اکسیدان زیادی دارند.
• سیر: سیر به غذاها طعم می‌دهد و یک داروی طبیعی به حساب می‌آید. چراکه این ماده غذایی خواص ضدویروسی دارد و ممکن است با تقویت سیستم ایمنی بدن، به جلوگیری از گسترش عفونت‌های ویروسی کمک کند.
• غذاهای حاوی ویتامین D: ویتامین D برای سلامت استخوان‌ها ضروری است و در بهبود عملکرد سیستم ایمنی نیز نقش دارد. برخی پژوهش‌ها نیز حاکی از آن هستند که این ویتامین، به پیشگیری از آنفلوانزا کمک می‌کند. روغن جگر ماهی، ماهی قزل‌آلا و سالمون، شیر گاو، شیر جو دوسر، شیر بادام و شیر سویا حاوی ویتامین D هستند.
• میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C: فلفل دلمه‌ای قرمز یا سبز، پرتقال یا آب پرتقال طبیعی، آب گریپ‌فروت، آبلیمو، کیوی و کلم بروکلی سرشار از ویتامین C هستند.
• جو دوسر: جو دوسر منبع غنی از مس، آهن، روی، فیبر و پروتئین است. بنابراین یک کاسه سوپ جو دوسر می‌تواند به بهبود آنفلوانزا کمک ‌کند.

آنفولانزا چند روز واگیر دارد؟

برای پاسخ کوتاه به این سوال، باید بگوییم: یک هفته.

به‌طور کلی آنفلوانزا از یک روز پیش از شروع علائم واگیردار است و 5 تا 7 روز بعد نیز احتمال سرایت دارد. نکته مهم اینجاست که کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ویروس آنفلوانزا را مدت طولانی‌تری در بدن خود نگه می‌دارند و به دیگران منتقل می‌کنند.

دمنوش برای درمان آنفولانزا

نوشیدن دمنوش‌های گیاهی، به مقابله با ویروس آنفلوانزا کمک می‌کند و گلو و سینوس‌ها را نیز تسکین می‌دهد. برای تهیه یک دمنوش طبیعی و مفید، از گیاهان زیر استفاده کنید:

• چای سبز یا سیاه
• زردچوبه
• زنجبیل تازه یا خشک
• سیر تازه
• میخک

برای افزایش خواص درمانی این دمنوش‌ها، کمی عسل به آن‌ها اضافه کنید.

عوارض آنفولانزا

آنفلوانزا در برخی افراد به عوارض زیر منجر می‌شود:

• ذات‌الریه ویروسی یا باکتریایی
• کم‌آبی بدن
• عفونت گوش و سینوس‌ها (به ویژه در کودکان)
• تشدید بیماری‌های مزمن مانند نارسایی قلبی، آسم یا دیابت
• التهاب عضلات
• اختلالات سیستم عصبی مرکزی
• حمله قلبی
• التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
• التهاب پرده اطراف قلب (پریکاردیت)

درمان آنفولانزا کودکان

درمان آنفلوانزا در کودکان، با هدف پیشگیری از بروز علائم یا کاهش شدت آن‌ها انجام می‌شود و به علائم، سن، شدت بیماری و وضعیت کلی سلامتی کودک بستگی دارد و باید تحت نظر پزشک انجام شود. بر این اساس، ممکن است پزشک داروهای زیر را تجویز کند:

• داروهای ضدویروس: این داروها به تسکین علائم و کوتاه‌تر شدن دوره بیماری کمک می‌کنند و احتمال بروز عوارضی مثل عفونت گوش و خطر بستری شدن را کاهش می‌دهند. از مصرف خودسرانه داروهای ضدویروس جدا خودداری کرده و برای دریافت داروی مناسب به پزشک مراجعه کنید.  
• آنتی‌ بیوتیک‌ ها: این داروها روی عفونت‌های ویروسی تاثیری ندارند و به همین دلیل، در اغلب موارد تجویز نمی‌شوند. اما اگر کودک به ذات‌الریه باکتریایی مبتلا باشد، احتمال تجویز این دسته از داروها وجود دارد.

نکته: استراحت و نوشیدن مایعات فراوان، به تسریع بهبودی کودک کمک می‌کند.

سخن پایانی

آنفلوانزا با وجود شباهتی که به سرماخوردگی دارد، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود و سلامتی فرد را تهدید کند. تزریق سالانه واکسن آنفلوانزا به شکل موثری از ابتلا به این بیماری پیشگیری می‌کند. ولی در صورت ابتلا استراحت کافی، نوشیدن مایعات، تغذیه مناسب و پیروی از توصیه‌های پزشک، روند بهبودی را تسریع کرده و از بروز عوارض خطرناک جلوگیری می‌کند.

منابع: clevelandclinic، cdc، webmd، mayoclinic، webmd، nhs، healthline، hopkinsmedicine