هیرسوتیسم چیست؟
هیرسوتیسم اختلالی شایع است که عموما زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث رشد بیش از حد موها می‌شود.
هیرسوتیسم اختلالی شایع است که عموما زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث رشد بیش از حد موها می‌شود. خانم‌هایی که به این اختلال دچار می‌شوند، ممکن است در بخش‌هایی از بدن مثل پشت لب، چانه، سینه، شکم یا پشت، به جای موی نازک و کرکی، موی ضخیم و تیره داشته باشند. روشن است که این وضعیت، خوشایند نیست و باعث نارضایتی افراد می‌شود، اما خوشبختانه هیرسوتیسم قابل درمان است. برای آشنایی بیشتر با این اختلال و راهکارهای درمان آن در ادامه همراه ما باشید.
علت بیماری هیرسوتیسم یا پرمویی
در بسیاری از موارد، هیرسوتیسم علت مشخصی ندارد. با این حال در برخی موارد، شرایط زیر می‌توانند باعث بروز این اختلال شوند.
- تولید بیش از حد هورمون آندروژن: آندروژن هورمونی است که توسط تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود و به طور طبیعی در بدن همه افراد وجود دارد. با این حال مردان، مقادیر بیشتری از این هورمون را دارند. حال اگر خانمی دچار سطح بالای آندروژن شود یا فولیکول‌های موی او بیش از حد معمول به آندروژن حساس باشد، ممکن است دچار هیرسوتیسم یا پرمویی شود.
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): سندرم تخمدان پلی کیستیک که برخی افراد آن را تحت عنوان تنبلی تخمدان نیز می‌شناسند، یک اختلال هورمونی شایع است. افزایش ترشح هورمون آندروژن و به دنبال آن بیماری هیرسوتیسم، یکی از پیامدهای این اختلال هورمونی است.
- دوران پس از یائسگی: تغییرات هورمونی که پس از یائسگی رخ می‌دهد، ممکن است باعث افزایش موهای صورت شود. به عنوان مثال ممکن است شخص متوجه رشد موهای پشت لب یا موهای زبر روی صورت شود.
- سندرم کوشینگ: این سندرم زمانی رخ می‌دهد که بدن شخص، مقادیر بالایی از هورمون کورتیزول را ترشح کند. خانم‌هایی که دچار این سندرم می‌شوند، ممکن است رشد موهای ضخیم و تیره روی صورت و بدن خود را نیز تجربه کنند.
- مصرف برخی داروها: داروهایی مانند استروئیدهای آنابولیک، تستوسترون، سیکلوسپورین و ماینوکسیدیل از جمله داروهایی هستند که می‌توانند باعث پرمویی شوند.
- هیرسوتیسم بدون علت خاص (ایدیوپاتیک): این نوع پرمویی دلیل مشخصی ندارد و معمولا مزمن و در واقع همان نوع خفیف سندرم تخمدان پلی‌کیستیک است. افزایش ضخامت مو به مرور زمان، تنها علامتی است که در زنان مبتلا به هیرسوتیسم ایدیوپاتیک دیده می‌شود.
- سایر اختلالات: اگر پرمویی به‌طور ناگهانی و همراه با علائمی مثل بم شدن صدا، آکنه یا افزایش رشد عضلات ظاهر شود، ممکن است نشان‌دهنده بیماری جدی‌تری باشد. برخی اختلالات غدد فوق کلیوی که باعث افزایش تولید آندروژن در این غدد یا تخمدان‌ها می‌شود، از جمله این بیماری‌ها هستند.
علائم هیرسوتیسم چیست؟
رشد موهای تیره علامت اولیه و ویریلیزاسیون علامت ثانویه بیماری هیرسوتیسم است. ویریلیزاسیون، وضعیتی است که در آن سطح آندروژن بدن افزایش می‌یابد و شخص، صفات ثانویه جنسی مردانه پیدا می‌کند. موارد زیر از جمله صفات ثانویه جنسی هستند که ممکن است در اثر ویریلیزاسیون ظاهر شوند:
- بم شدن صدا
- کاهش اندازه پستان‌ها
- افزایش توده عضلانی بدن
- بزرگ شدن کلیتوریس
- افزایش میل جنسی
- آکنه
بیشتر بدانیم: برای سندرم تنبلی تخمدان چه بخوریم؟
آزمایش‌های موردنیاز برای تشخیص هیرسوتیسم
ممکن است پزشک معالج بر اساس سن، علائم بیماری و وضعیت بیمار انجام یکی از اقدامات تشخیصی زیر را توصیه کند.
- آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمون‌های بدن
- سونوگرافی لگن: در این سونوگرافی، رحم و تخمدان‌های بیمار بررسی می شود. بررسی این اندام‌ها می‌تواند ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا بیماری‌های دیگر را آشکار کند.
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا MRI
درمان هیرسوتیسم در زنان
راهکارهای مدیریت و بهبود علائم هیرسوتیسم، با توجه به نوع علائم ایجادکننده و شدت آن‌ها انتخاب می‌شوند. بر این اساس، موارد زیر از جمله رایج‌ترین راهکارهایی هستند که توسط پزشکان توصیه می‌شوند.
- کاهش وزن: اغلب اولین قدم برای مدیریت هیرسوتیسم به حساب می‌آید. حتی کاهش 5% از وزن بدن هم می‌تواند سطح آندروژن را کاهش دهد و رشد بیش از حد موها را متوقف کند.
- مصرف داروهای مهار‌کننده آندروژن: اگر این داروها زیر نظر پزشک مصرف شوند، می‌توانند در مدیریت موارد خفیف پرمویی موثر واقع شوند.
- مصرف استروئیدها با دوز پایین: در مواردی که علت هیرسوتیسم، فعالیت بیش از حد غدد فوق کلیوی باشد، ممکن است پزشک این دسته از داروها را تجویز کند.
- استفاده از راهکارهای رایج برای از بین بردن موهای زائد: الکترولیز و لیزر موهای زائد، رایج‌ترین راهکارهایی هستند که ریشه و فولیکول مو را از بین می‌برند. البته در نظر داشته باشید که تغییر رنگ موقتی پوست، احساس سوزن سوزن شدن و تاول از عوارض احتمالی و موقت این روش‌ها هستند.
روش‌های خانگی برای مدیریت بیماری هیرسوتیسم
اگر با هزینه بالا و عوارض احتمالی لیزر و الکترولیز مشکل دارید و به دنبال راهکاری خانگی برای مدیریت پرمویی هستید، می‌توانید یکی از موارد زیر را انتخاب کنید:
- شیو کردن یا تراشیدن موها
- دکلره کردن
- استفاده از وکس یا موچین برای کندن موها
آیا هیرسوتیسم روی قابلیت باروری خانم‌ها تاثیر می‌گذارد؟
بسیاری از زنان مبتلا به هیرسوتیسم، می‌توانند باردار شوند. ولی اگر علاوه بر هیرسوتیسم قاعدگی‌های نامنظم را نیز تجربه می‌کنید، ممکن است به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا باشید. این سندرم می‌تواند بر روند بارداری تاثیر منفی بگذارد. بنابراین پیش از تصمیم‌گیری برای بارداری باید روی درمان این عارضه تمرکز شود.
نکته مهم دیگر این است که داروهایی که برای مدیریت هیرسوتیسم تجویز می‌شوند، ممکن است باعث نقص‌های مادرزادی جنین شوند. بنابراین اگر از این داروها استفاده می‌کنید، بهتر است فعلا از بارداری اجتناب کنید.
منابع: clevelandclinic، mayoclinic، mayoclinic
