دکتر مرجان غیاثوند (دکتری میکروبیولوژی)

گوش یکی از پیشرفته‌ترین و حساس‌ترین اندام‌های بدن است.   

گوش سیستم حسی متشکل از اندام‌هایی است که تعادل و شنوایی لازم برای درک صداهای اطراف ما را حفظ می‌کند و به سه قسمت تقسیم شده است.

گوش خارجی که متشکل از مجرای شنوایی خارجی است، صداها را دریافت کرده و به گوش میانی هدایت می‌کند.

گوش میانی و گوش داخلی که وظیفه اصلی آنها انتقال تکانه‌های الکتریکی دریافتی به مغز به شکل صدا است. با این حال، اگر این اطلاعات در شرایط مطلوب به مغز ارسال نشود، ممکن است منجر به بروز ناراحتی یا علائم اختلال در گوش شود.

بیماری گوش می‌تواند از ساده تا پیچیده متغیر باشد. به عنوان مثال اکثر عفونت‌های گوش خود به خود یا با آنتی بیوتیک بهبود می‌یابند.

برای عفونت‌های مزمن گوش یا سایر بیماری‌ های گوش، پزشک ممکن است تغییراتی در سبک زندگی، استفاده از داروهای ضداحتقان و درمان آلرژی یا اختلالات سینوسی ایجاد کند.

اگر این موارد کمکی نکرد یا مشکلات شدیدتر بود، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. بسته به پیچیدگی، جراحی های گوش را می‌توان از طریق مجرای گوش یا از طریق یک برش پنهان در پشت گوش انجام داد.

در زیر در مورد بیماری‌های اصلی گوش که می‌توانند بر توانایی شنوایی طبیعی تأثیر بگذارند، اشاره شده است.

شایع‌ترین اختلالات گوش

عفونت گوش: که بر اثر باکتری یا ویروس ایجاد می‌شود، می تواند علائمی مانند تب، خارش، سردرد، سرگیجه و …. داشته باشد.

اوتیت گوش میانی: التهاب گوش داخلی ناشی از یک باکتری یا ویروس است که باعث تجمع مایع در پشت پرده گوش می‌شود.

علائمی مانند گوش درد، سردرد، وزوز گوش و حالت تهوع را به همراه دارد. اگر به درستی درمان شود جدی نیست، اما اگر درمان نشود ممکن است که عفونت شدت پیدا کرده و به پرده گوش فشار وارد کند و در نتیجه باعث پارگی پرده گوش گردد.

اتواسکلروز: رشد غیر طبیعی استخوان‌های کوچک در گوش میانی است. این یکی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین علل کم شنوایی تدریجی در بزرگسالان است، اما شنوایی را می‌توان با جراحی بهبود بخشید. ممکن است یک گوش یا هر دو گوش دچار این اختلال شوند. از علائم این اختلال می‌توان وزوز گوش و سرگیجه را نام برد.

وزوز گوش: احساس سر و صدا در سر، مانند زنگ زدن یا وزوز مداوم را شامل می‌شود. وزوز گوش از شایع‌ترین اختلالات گوش است که افراد حداقل یک بار آن را در زندگی خود تجربه می‌کنند.

اگر این اختلال به صورت مداوم باشد می‌تواند تاثیر منفی بر تمرکز،  کاهش شنوایی، و در نهایت زندگی داشته باشد. در حال حاضر هیچ درمان علمی برای این بیماری وجود ندارد.

تجمع موم گوش، عفونت گوش، قرار گرفتن در معرض صدای بلند، و نیز مصرف برخی داروها می تواند باعث بروز وزوز گوش شود.

بیماری منیر: یک بیماری مزمن که بر تعادل و بخش‌های شنوایی گوش داخلی تأثیر می‌گذارد. علائم شامل سرگیجه، کاهش شنوایی، وزوز گوش و احساس فشار یا «پری» در گوش است. برای کمک به کاهش علائم می‌توان از دارو استفاده کرد.

گزینه دیگر دستگاه منیت است که در گوش خارجی قرار می‌گیرد و تکانه‌های ریز فشاری را برای متعادل کردن فشار مایع در گوش داخلی ایجاد می‌کند. از علائم شایع این اختلال می‌توان به سرگیجه، حالت تهوع و از دست دادن تعادل اشاره کرد.

پیری گوش (Presbycusis): این کاهش شنوایی مربوط به سن است؛ کاهش تدریجی شنوایی در بزرگسالان با افزایش سن رخ می‌دهد. معمولاً دو طرفه و متقارن است، به این معنی که به طور همزمان در هر دو گوش رخ می‌دهد.

باروتروما: این اصطلاح برای آسیب فیزیکی به گوش ناشی از تغییرات فشار سنجی (هوا) یا فشار آب است.

تروما آکوستیک: آسیبی است که در اثر صدای ناگهانی و بلند مانند انفجار، ماشین آلات با صدای بلند یا کنسرت‌های موسیقی به گوش وارد می‌شود. تأثیر و اثرات خسارت باید در میان مدت و بلند مدت ارزیابی شود.

از دست دادن  یا اختلال شنوایی (ناشنوایی): مشکل در شنوایی ناشی از کم شنوایی جزئی، یک طرفه، دو طرفه یا کلی است.

ممکن است ارثی یا نتیجه یک بیماری، ضربه، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صدا یا داروهای تهاجمی برای عصب شنوایی باشد. برای اصلاح نارسایی شنوایی می‌توان از سمعک یا کاشت حلزون استفاده کرد.

اختلالات کمتر شایع گوش

اگزوستوز: این یک رشد غیرطبیعی استخوان است که در کانال گوش ظاهر می‌شود. هم چنین به عنوان “گوش موج سوار” نیز شناخته می‌شود؛ زیرا می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض باد سرد و آب ایجاد شود. اگر اندازه آن بزرگ شود، ممکن است جراحی لازم باشد.

سندرم آشر: یک بیماری ژنتیکی نادر که بینایی و شنوایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نوروم آکوستیک: یک تومور خوش خیم با رشد آهسته روی عصب دهلیزی در گوش داخلی نزدیک به مغز است. درمان شامل برداشتن جراحی یا پرتودرمانی است.

نوریت دهلیزی: این بیماری ناشی از التهاب عصب دهلیزی در گوش داخلی است که باعث سرگیجه و حالت تهوع می‌شود.

پریکندریت: عفونت پوست و بافت پوشاننده غضروف قسمت خارجی گوش است که می‌تواند باعث قرمزی، درد و تب شود.

اگر به هر یک از بیماری‌های گوش دچار هستید، باید برای درمان به موقع به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

برخی از بیماری‌ها با درمان‌های ساده مانند آنتی بیوتیک درمان شده و برخی نیز نیاز به جراحی و  اقدامات پیچیده‌تری دارند.