همه چیز درباره آبله مرغان در کودکان و بزرگسالان

آبله مرغان می‌تواند به‌راحتی به افرادی سرایت کند که به این بیماری مبتلا نشده‌اند، یا واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده‌اند. آبله مرغان در گذشته یک مشکل گسترده بود، اما امروزه واکسن آن می‌تواند از کودکان در برابر این ویروس محافظت کند.  واکسن آبله مرغان روشی مطمئن برای پیشگیری از این بیماری و سایر مشکلات سلامتی است که ممکن است در طول آن اتفاق بیفتد.

علل شیوع آبله مرغان

ویروسی به نام واریسلا زوستر باعث بیماری آبله مرغان می‌شود. در این بیماری ضایعات پوستی (بثورات) خارش‌دار همراه با تاول‌های کوچک پر از مایع ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق تماس مستقیم با بثورات گسترش یابد. هم چنین زمانی که فرد مبتلا به آبله مرغان سرفه یا عطسه می‌کند، اگر شما هم در همان فضا تنفس کنید، بیماری قابل سرایت است.

علائم آبله مرغان

بثورات ناشی از آبله مرغان 10 تا 21 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس واریسلا زوستر ظاهر می‌شود. اغلب حدود 5 تا 10 روز طول می‌کشد تا بثورات فروکش کنند. علائم دیگری که ممکن است 1 تا 2 روز قبل از بثورات ظاهر شوند عبارتند از:

• تب؛
• از دست دادن اشتها؛
• سردرد؛
• خستگی و احساس ناخوشی عمومی.

هنگامی که راش آبله مرغان ظاهر می‌شود، سه مرحله را طی می‌کند:

• برآمدگی‌ها ضایعات تاولی شکل ظاهر می‌شود و در نهایت تاول‌ها ترکیده و مایع درون آن خالی می‌شود.
• پوسته‌ها و دلمه‌های باقی‌مانده ظرف چند روز بهبود می‌یابند.
• سیر بروز این ضایعات در تمام قسمت‌ها یکسان نیست؛ بنابراین ممکن است همزمان برآمدگی، تاول و دلمه داشته باشید.

تا 48 ساعت قبل از ظاهر شدن بثورات، فرد می‌تواند ویروس را به اطرافیان منتقل کند. و ویروس تا زمانی که تمام تاول‌های ترکیده، پوسته نشوند، مسری باقی می‌ماند. این بیماری به طور کلی در کودکان سالم خفیف است. اما گاهی اوقات، ممکن است بثورات تمام بدن را بپوشاند. ممکن است تاول در گلو و چشم‌ها نیز ایجاد شود. تاول‌ها هم چنین ممکن است در بافت‌های داخل مجرای ادرار، مقعد و واژن نیز تشکیل شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اغلب آبله مرغان با معاینه بثورات و سایر علائم قابل تشخیص است. ممکن است به داروهایی نیاز داشته باشید که به مبارزه با ویروس یا درمان سایر مشکلات سلامتی که ممکن است به دلیل آبله مرغان رخ دهد، کمک کند.

پزشک خود را مطلع کنید اگر:

• بثورات به یک یا هر دو چشم گسترش یافته است.
• زمانی که بثورات بسیار گرم یا حساس هستند، زیرا این ممکن است نشانه ای از آلوده شدن پوست به باکتری باشد.
• اگر همراه با بثورات، علائم جدی‌تری مانند سرگیجه، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، لرزش، از دست دادن توانایی استفاده از عضلات، سرفه ای که بدتر می‌شود، استفراغ، سفت شدن گردن یا تب بالاتر از 9/38 درجه سانتیگراد داشته باشید.
• اگر شما با افرادی زندگی می‌کنید که هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند و هنوز واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده‌اند پزشک خود را آگاه سازید.
• اگر فردی در خانواده شما باردار است.
• اگر شما با فردی زندگی می‌کنید که بیماری خاص دارد یا داروهایی مصرف می‌کند که بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند، بسیار حائز اهمیت است که پزشک خود را آگاه کنید.

عوامل خطر ابتلا به آبله مرغان

اگر قبلاً آبله مرغان نگرفته اید یا واکسن آبله مرغان را تزریق نکرده اید، خطر ابتلا به ویروس آبله مرغان برای شما بیشتر است. برای افرادی که در مراکز مراقبت از کودک یا مدرسه کار می‌کنند بسیار مهم است که واکسینه شوند.

اکثر افرادی که مبتلا به آبله مرغان شده اند یا واکسن را دریافت کرده اند در برابر آبله مرغان مصون هستند. ابته اگر واکسن زده اید هنوز هم امکان ابتلا شما به بیماری وجود دارد، اما ممکن است به آبله مرغان با علائم خفیف‌تر با تاول‌های کمتر، و تب خفیف مبتلا شوید. بعضی از افراد ممکن است بیش از یک بار به آبله مرغان مبتلا شوند، اما این اتفاق نادر است.

عوارض آبله مرغان

آبله مرغان اغلب یک بیماری خفیف است. اما می‌تواند جدی شده و منجر به مشکلات سلامتی دیگری از جمله موارد زیر شود:

• کم آبی بدن؛
• ذات الریه (پنومونی) در یک یا هر دو ریه؛
• تورم مغز به نام آنسفالیت؛
• سندرم شوک سمی (عارضه خطرناک برخی از بیماری‌های ناشی از باکتری)؛
• سندرم ری (بیماری که باعث تورم در مغز و کبد می‌شود. این سندرم می‌تواند در کودکان و نوجوانانی که در هنگام آبله مرغان آسپرین مصرف می‌کنند اتفاق بیفتد) شود.

در موارد بسیار نادر، آبله مرغان می‌تواند منجر به مرگ شود.

چه افرادی در معرض خطر آبله مرغان هستند؟

افرادی که بیشتر در معرض خطر عوارض آبله مرغان هستند، عبارتند از:

• نوزادانی که مادرانشان هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند و یا واکسن آن را دریافت نکرده‌اند.
• نوجوانان و بزرگسالان.
• زنان بارداری که آبله مرغان نگرفته اند.
• افرادی که سیگار می‌کشند.
• افراد مبتلا به سرطان یا اختلالات خود ایمنی (مثل ایدز) که داروهایی مصرف می‌کنند که روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، مانند آسم که از داروهایی استفاده می‌کنند که واکنش ایمنی را کند می‌کند. یا کسانی که پیوند عضو داشته اند و برای محدود کردن عملکرد سیستم ایمنی دارو مصرف می‌کنند.

آبله مرغان در بارداری

وزن کم هنگام تولد و مشکلات اندام در نوزادان متولد شده از زنانی که در اوایل بارداری خود به آبله مرغان مبتلا شده اند، از علائم شایع است. هنگامی که یک خانم باردار در هفته قبل از تولد یا در عرض چند روز پس از زایمان به آبله مرغان مبتلا شود، کودک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به یک عفونت تهدید کننده زندگی قرار می‌گیرد.

اگر باردار هستید و در برابر آبله مرغان مصون نیستید، با پزشک خود در مورد این خطرات صحبت کنید.

آبله مرغان و زونا

اگر به آبله مرغان مبتلا شده باشید، در خطر عارضه‌ای به نام زونا هستید. پس از ناپدید شدن بثورات آبله مرغان، ویروس واریسلا زوستر در سلول‌های عصبی شما باقی می‌ماند.

ممکن است سال‌ها بعد، ویروس دوباره فعال شده و باعث ایجاد زونا، مجموعه‌ای از تاول‌های دردناک، شود. احتمال بازگشت این ویروس در افراد مسن و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند بیشتر است.

درد زونا می‌تواند تا بعد از، از بین رفتن تاول‌ها مدت زیادی ادامه داشته باشد.

در آمریکا، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) پیشنهاد می‌کند که اگر 50 سال یا بیشتر دارید، واکسن زونا را دریافت کنید.

هم چنین واکسن برای افراد 19 سال یا بیشترکه به دلیل بیماری، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، نیز پیشنهاد می‌شود. حتی توصیه می‌شود اگر قبلاً واکسن قدیمی آن را دریافت کرده اید، مجدد این واکسن را نیز دریافت کنید.

راه های پیشگیری از آبله مرغان

واکسن آبله مرغان بهترین راه برای پیشگیری از بیماری است. در آمریکا، کارشناسان CDC گزارش می‌دهند که دو دوز از واکسن تا بیش از 90 درصد از بروز بیماری جلوگیری می‌کند.

حتی اگر بعد از دریافت واکسن به آبله مرغان مبتلا شوید، علائم شما ممکن است بسیار خفیف باشد.

در آمریکا، کودکان دو دوز واکسن آبله مرغان را دریافت می‌کنند: اولی بین 12 تا 15 ماهگی و دومی بین 4 تا 6 سالگی. این بخشی از برنامه معمول واکسیناسیون کودکان است.

افرادی مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، معلمان، کارکنان مراقبت از کودکان و مسافرین، بیشتر در معرض خطر هستند.

اگر به خاطر نمی‌آورید که قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده‌اید،  و یا واکسن آن را دریافت کرده‌اید، پزشک می‌تواند با آزمایش خون این موضوع را تشخیص دهد.

اگر باردار هستید واکسن آبله مرغان را دریافت نکنید. بهتر است قبل از بارداری واکسن آبله مرغان را دریافت کنید. در طول واکسن‌های متوالی یا تا یک ماه پس از آخرین دوز واکسن اقدام به بارداری نکنید.

افراد زیر نیز نباید واکسن را دریافت کنند؛ و یا باید در این خصوص با پزشک خود مشورت کنند:

• افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند. این شامل افرادی می‌شود که مبتلا به HIV هستند؛ یا داروهایی مصرف می‌کنند که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر می‌گذارد.
• به ژلاتین یا آنتی بیوتیک نئومایسین حساسیت دارند.
• مبتلا به هر نوع سرطان هستند، یا در حال درمان از طریق پرتو درمانی یا دارو هستند.
• اخیراً خون یا سایر فراورده‌های خونی دریافت کرده‌اند.

آیا واکسن آبله مرغان ایمن و مؤثر است؟

والدین اغلب می‌پرسند که آیا واکسن‌ها بی‌خطر هستند یا خیر. از زمانی که واکسن آبله مرغان در دسترس قرار گرفت، مطالعات نشان داده است که این واکسن بی‌خطر بوده و به خوبی کار می‌کند. اغلب عوارض جانبی خفیفی دارد که شامل درد، قرمزی، و تورم در محل تزریق است. به ندرت ممکن است با بثورات موضعی یا تب همراه باشد.

درمان آبله مرغان

در کودکان سالم، آبله مرغان اغلب نیازی به درمان دارویی ندارد. برخی از کودکان ممکن است بتوانند از نوعی دارو، به نام آنتی هیستامین برای تسکین خارش استفاده کنند. اما در بیشتر موارد، بیماری فقط باید دوره خود را طی کند.

برای افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، پزشک گاهی اوقات داروهایی را برای کوتاه کردن طول دوره بیماری و کمک به کاهش خطر عوارض تجویز می‌کند.

اگر شما یا فرزندتان در معرض خطر بالای عوارض هستید، پزشک  ممکن است داروهای ضد ویروسی را برای مبارزه با بیماری تجویز کند. این داروها ممکن است علائم آبله مرغان را کاهش دهند. اما زمانی که آنها در عرض 24 ساعت پس از تظاهر اولین بثورات تجویز شوند، بهترین عملکرد را دارند.

سایر داروهای ضد ویروسی نیز می‌توانند شدت بیماری را کاهش دهند. اما ممکن است برای همه مناسب نباشد. در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که واکسن آبله مرغان را پس از قرار گرفتن در معرض ویروس دریافت کنید. این می‌تواند از بیماری جلوگیری کند یا به کاهش شدت آن کمک کند.

درمان عوارض آبله مرغان

در صورت بروز عوارض، پزشک بر اساس شرایط درمان مناسب را تجویز می‌کند. به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها می‌توانند پوست عفونی و ذات الریه را درمان کنند. تورم مغز که آنسفالیت نیز نامیده می‌شود، اغلب با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شود. در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان باشد.

درمان‌های خانگی آبله مرغان

برای کمک به کاهش علائم آبله مرغان خفیف، می‌توانید این نکات مراقبت از خود را دنبال کنید.

سعی کنید تاول‌ها را فشار ندهید و نخارانید.

خاراندن پوست می‌تواند باعث ایجاد اسکار و کندی بهبودی شود. هم چنین می‌تواند خطر عفونی شدن زخم‌ها را افزایش دهد. اگر کودک نمی‌تواند خود را کنترل کند، ناخن‌هایش را کوتاه کنید. هم چنین ممکن است استفاده از دستکش، به خصوص در شب، کمک کننده باشد.

خارش و سایر علائم را از بین ببرید.

بثورات آبله مرغان می‌تواند بسیار خارش‌دار باشد. برای تسکین آن و سایر علائم، می‌توانید:

 تایید کننده: دکتر مرجان غیاثوند (دکترای میکروبیولوژی)