واریس هنگامی ایجاد می‌شود که رگ‌های شما بزرگ، گشاد و بیش از حد از خون پُر شوند.

در این حالت، رگ‌ها متورم و برجسته شده و به رنگ آبی متمایل به بنفش یا قرمز در می‌آیند و معمولا دردناک هستند.

واریس یک بیماری بسیار شایع است و البته در زنان شیوع بیشتری دارد. حدود 25 درصد از افراد بزرگسال به واریس مبتلا هستند.

در اغلب موارد، واریس در بخش‌های پایین پا بروز می‌کند.

دلایل ایجاد واریس

در ساختار سیاهرگ‌های دست‌ها و اندام‌های زیر قلب مانند پاها، دریچه‌هایی به نام لانه کبوتری وجود دارند که به بازگشت خون در سیاهرگ‌ها کمک می‌کنند‌.

دریچه‌های لانه کبوتری در فواصل مشخصی در طول سیاهرگ قرار گرفته‌اند.

با انقباض ماهیچه‌های اطراف سیاهرگ، دریچه لانه کبوتری بالای رگ باز شده و خون را عبور می‌دهد و همزمان دریچه پایینی با بسته شدن خود مانع بازگشت خون می‌شود.

از این رو خون در سیاهرگ‌ها بر خلاف جاذبه به سمت قلب جریان می‌یابد.

عملکرد دریچه‌های لانه کبوتری، نقش عمده‌ای در بازگشت وریدی داشته و اختلال در آنها ممکن است باعث تجمع خون سیاهرگی در اندام‌های تحتانی بدن شود که به صورت بیماری واریس بروز می‌کند.

دلایل ایجاد واریس عبارتند از:

• بارداری
• یائسگی
• سن بالای 50 سال
• ایستادن بر روی پاها به مدت طولانی
• چاقی
• سابقه فامیلی بیماری واریس

علایم واریس

علایم اولیه واریس تا حد زیادی قابل مشاهده‌اند و غالبا به صورت تغییر شکل رگ‌های پا بروز می‌کنند.

به علاوه ممکن است در سرتاسر یا اطراف رگ‌هایی که بزرگ شده‌اند، ورم، سنگینی پا و درد احساس شود.

در بعضی از موارد ممکن است شاهد ورم یا بی‌رنگ شدن رگ‌ها باشید. در واریس حاد، رگ‌های واریسی به شکل قابل توجهی خونریزی دارند و در آنها زخم ایجاد می‌شود.

واریس می تواند منجر به ایجاد خارش، درد، انقباض و بی رنگ شدن رگ‌ها شود.

تشخیص واریس

احتمالا پزشک برای تشخیص واریس، در حالی که بر زمین نشسته یا ایستاده‌اید، پاهایتان را معاینه کرده و در مورد وجود درد یا سایر علایم واریس از شما سوال خواهد کرد.

ممکن است پزشک از شما بخواهد برای چک کردن جریان خون، سونوگرافی انجام دهید.

سونوگرافی یک آزمایش غیرتهاجمی است که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. این امر پزشک شما را قادر می‌سازد تا متوجه شود که خون چطور در رگ‌های شما جریان پیدا می‌کند.

با توجه به محل ایجاد واریس، یک عکس ونوگراف برای ارزیابی نهایی رگ‌های شما موثر خواهد بود.

حین انجام این آزمایش، پزشک یک نوع ماده حاجب به پاهای شما تزریق می‌کند و سپس با استفاده از اشعه ایکس  از آن ناحیه عکس برداری خواهد کرد.

پس از عکس برداری، ماده حاجب تزریق شده بر روی عکس رادیوگرافی  ظاهر می‌شود و به این صورت پزشک شما راحت تر می‌تواند جریان خون در رگ‌ها را تشخیص دهد.

آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا ونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کند بیماری‌های دیگر مانند لخته خون و مسدود شدن رگ‌ها، عامل درد و ورم پاهای شما نبوده است.

 

درمان یا پیشگیری از واریس

عموما پزشک در خصوص درمان واریس با احتیاط عمل می‌کند. او احتمالا به شما توصیه خواهد کرد که به جای روش‌های درمانی تهاجمی، سبک زندگی خود را تغییر دهید.

تغییر سبک زندگی

ایجاد تغییرات زیر در سبک زندگی شما می‌تواند از ایجاد واریس یا بدتر شدن وضعیت آن پیشگیری کند:

• اجتناب از ایستادن بر روی پاها به مدت طولانی
• کاهش وزن یا حفظ وزن مناسب
• انجام فعالیت‌های ورزشی برای بهبود جریان خون
• استفاده از جوراب واریس

اگر در گذشته به واریس مبتلا بوده‌اید، باید برای پیشگیری از بروز مجدد آن، این مراحل را دنبال کنید. به علاوه لازم است هنگام استراحت یا خواب، پاهای خود را بالاتر از سطح زمین قرار دهید.

جوراب واریس

احتمالا پزشک شما استفاده از جوراب واریس را به شما توصیه خواهد کرد. این جوراب‌ها بر روی پاهای شما فشار کافی وارد کرده و باعث می‌شوند جریان خون به راحتی از پاها به سوی قلب‌ جریان پیدا کند، به علاوه باعث کاهش ورم پا نیز خواهند شد.

انواع مختلفی از جوراب‌های واریس وجود دارند که می‌توان آنها را از داروخانه تهیه کرد.

سایر روش‌های درمانی

اخیرا طیف گسترده‌‌ای از روش‌های درمانی که کمتر حالت تهاجمی دارند برای درمان واریس قابل انجام هستند:

• اسکلروتراپی: در این شیوه درمانی برای مسدود کردن رگ‌های بزرگ تر، از آمپول‌های شیمیایی به حالت مایع یا فوم استفاده می‌شود.
• میکرواسکلروتراپی: در این روش درمانی از تزریق آمپول‌های شیمیایی برای مسدود کردن رگ‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود.
• جراحی لیزر: در این روش، لیزر برای مسدود کردن رگ‌ها به کار می‌رود.
• روش endovenous ablation : در این روش برای مسدود کردن رگ، از گرما و امواج رادیویی استفاده می‌گردد.

لازم است قبل از انتخاب روش درمانی مناسب، در مورد انواع گزینه‌های درمانی و خطرات آنها با پزشک خود مشورت کنید.

اسکلروتراپی

اسکلروتراپی، یک روش درمانی با حداقل میزان حالت تهاجمی است.

در این روش به رگ‌های تخریب شده، مواد شیمیایی مانند مواد اسکلروزان تزریق می‌شود. اسکلروتراپی علاوه بر کاهش درد بر عوارض جانبی ناشی از تخریب رگ‌ها نیز موثر است.