بی اختیاری ادرار یک بیماری شایع است که به دلیل بروز مشکل در ماهیچه هایی که به مثانه در نگهداری یا دفع ادرار کمک می کنند به وجود می آید.

در این بیماری ممکن است هنگام سرفه یا عطسه ادرار نشت کند.

هم چنین، ممکن است فرد اضطراری ناگهانی برای دفع ادرار پیدا کرده و نتواند به موقع به دستشویی برسد.

اگر به این مشکل مبتلا هستید، مطمئنا سؤال های زیادی دارید و ممکن است ندانید برای پاسخ و مشاوره به کجا مراجعه کنید.

مراجعه به پزشک اولین قدم است.

شما هم چنین می توانید اطلاعات بیشتری در مورد بی اختیاری، درمان های موجود و تغییرات سبک زندگی به دست آورید تا بتوانید شرایط خود را درک کرده و به زندگی معمول خود ادامه دهید.

با افزایش سن امکان بروز بی اختیاری ادرار در افراد بیشتر می شود؛ حدود 30 درصد از سالمندان دچار این مشکل شده و این بیماری در 85 درصد از افراد دارای مراقبت طولانی مدت اتفاق می افتد.

انواع مختلف بی اختیاری ادرار

1- بی اختیاری ناشی از فشار بالای شکمی: باعث می شود در هنگام عطسه، سرفه، خندیدن، بلند کردن اجسام سنگین، ورزش یا انجام کارهای دیگری که باعث فشار آمدن روی مثانه می شود، ادرار نشت کند.

2- بی اختیاری اورژانسی: که به نام مثانه بیش فعال (OAB) نیز شناخته می شود. در این حالت احساس نیاز فوری و ناگهانی به تخلیه مثانه و تخلیه غیر ارادی ادرار وجود دارد. اگر در روز هشت بار یا بیشتر و در شب بیشتر از یک بار به دستشویی می روید، احتمالا دچار اختلال مثانه بیش فعال هستید. هم چنین، ممکن است هنگامی که به آب دست می زنید یا صدای آب را می شنوید، نیاز به دفع ادرار پیدا کنید. نوع دیگری از اختلال مثانه بیش فعال نیز وجود دارد؛ هنگامی که مثانه خالی است، اما فرد احساس نیاز فوری برای دفع ادرار دارد.

3- بی اختیاری ادرار ترکیبی: در این نوع بی اختیاری فرد هم بی اختیاری ناشی از فشار بالای شکمی و هم بی اختیاری اورژانسی را دارد. این مورد در زنان شایع تر است.

4- بی اختیاری ادرار بیش از حد (پر شدن زیاد مثانه): در مردان شایع تر است و حالتی است که فرد نمی تواند به طور کامل مثانه خود را خالی کند، بنابراین ممکن است هنگامی که مثانه پر است، ادرار ریزش کند.

 5- بی اختیاری عملکردی: زمانی است که یک وضعیت پزشکی مانند آرتروز مانع رسیدن به موقع فرد به دستشویی می شود.

چه عواملی باعث بی اختیاری ادرار می شوند؟

• عفونت مجاری ادراری: عفونت ها می توانند مثانه را تحریک کنند و سبب شوند تا فرد نیاز فوری به دفع ادرار داشته باشد.
• بارداری و زایمان: فشار ناشی از تولد نوزاد و زایمان می تواند باعث تضعیف ماهیچه ها، رباط ها و اعصاب لگن شده و منجر به بی اختیاری ادرار در فرد می شود.
• یائسگی: به دلیل کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی، بی اختیاری ناشی از فشار بالای شکمی و بی اختیاری اورژانسی در این دوران بیشتر شایع است. هورمون استروژن کمک می کند تا دیواره مثانه و مجرای ادرار قوی بماند و کنترل ادرار به راحتی امکان پذیر باشد.
• سیگار کشیدن: متخصصان هنوز درباره چرایی این موضوع به نتیجه ای نرسیده اند، اما افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر بی اختیاری ادرار هستند.
• مشکلات پروستات: مردانی که تحت عمل جراحی پروستات قرار گرفته اند یا پروستات بزرگ ‏شده دارند، احتمال بی اختیاری ادرار در آن ها وجود دارد.‏
• اضافه وزن:   اضافه وزن می تواند به مثانه فشار وارد کند و باعث نشت ادرار شود.
• شرایط پزشکی: برخی از شرایط مانند دیابت، مولتیپل اسکلروز (ام اس) و پارکینسون به اعصاب یا ماهیچه ها آسیب می زند. در برخی افراد، اضطراب نیز می تواند باعث بی اختیاری شود.
• داروها: برخی از داروها، مانند داروهای ادرارآور (داروهایی که باعث دفع آب از طریق کلیه ها می شود)، داروهای آرام بخش، قرص های خواب آور و برخی از داروهایی که برای درمان افسردگی استفاده می شوند، می توانند باعث بی اختیاری ادرار یا تشدید آن شوند. از پزشک خود بپرسید که آیا بی اختیاری شما ممکن است به علت عارضه جانبی داروی مصرفی شما باشد یا گزینه های درمانی دیگری برای شما وجود دارد.
• برداشتن رحم در زنان (هیسترکتومی): مثانه و رحم در مجاورت یکدیگر قرار دارند و همدیگر را نگه می دارند. عضلات کف لگن با برداشتن رحم دچار مشکل می شوند و فرد با بی اختیاری ادرار مواجه می شود.

روش های درمان بی اختیاری ادرار

• داروها: داروهای بدون نسخه و تجویزی می توانند عضلات و اعصاب را آرام کنند و از اسپاسم مثانه جلوگیری کنند. وقتی دارو تاثیری نداشته باشد، تزریق بوتاکس ممکن است موثر واقع شود. تزریق بوتاکس در مطب پزشک انجام شده و معمولاً کمتر از 5 دقیقه طول می کشد. با این کار ممکن است علایم شما تا 6 ماه کنترل شود.
• عمل جراحی: اگر علایم فرد شدید باشد و سایر روش های درمان کمکی نکرده باشد، ممکن است پزشک جراحی را پیشنهاد کند.
• استفاده از حلقه رحم بند (pessary): حلقه ای است که در واژن خانم ها قرار می گیرد تا از نشت ادرار جلوگیری کند.
• آموزش مثانه: فرد می تواند با زمان بندی منظم برای استفاده از توالت به جای قرار گرفتن در شرایط اضطرار، به آرامی کنترل مثانه خود را به دست آورده و فاصله بین استفاده از توالت را به آرامی افزایش دهد.
• تقویت عضلات لگن با کمک تمرین های کِگِل: در این روش، حرکاتی خاص به صورت منقبض کردن و ریلکس کردن متناوب عضلات لگن با هدف تقویت این عضلات به کار برده می شود.
• تحریک عصبی: پالس های سریع برق به عضلات اطراف مثانه فرستاده می شود که ممکن است به تقویت آن ها کمک کند.

تغییر در سبک زندگی برای بهبود بی اختیاری ادرار

• به اندازه کافی آب مصرف کنید. ممکن است فکر کنید کم کردن آب مصرفی باعث می شود تا کمتر به دستشویی بروید، اما اگر به اندازه کافی در طول روز آب مصرف نکنید، این مسئله حادتر می شود. توصیه می شود روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید.
• مراقب رژیم غذایی خود باشید. کاهش مصرف نوشیدنی های الکلی و گازدار، چای و قهوه، غذا های پر ادویه و اسیدی می تواند در بهبود علایم موثر باشد.
• وزن کم کنید. با کاهش چند کیلوگرم از وزن خود می توانید علایم بی ختیاری را بهبود بخشید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید. با ترک سیگار می توانید احتمال بهبود بی اختیاری ادرار را افزایش دهید.