دکتر سینا قانعان (متخصص جراحی دهان، فک و صورت)

متاسفانه، بخش بزرگی از زنان باردار، بسیاری از مراقبت های بهداشت دهان و دندان را به علت عدم آگاهی از تاثیر تغییرات هورمونی بر سلامت دهان و دندان رعایت نمی‌کنند.

با وجود آن که  بهداشت دهانی خوب، هم برای سلامتی مادر و هم جنین ضروری است، درصد کمی از زنان در دوران بارداری به دندانپزشک مراجعه می‌کنند.

مراقبت‌های دندانپزشکی در طول دوران بارداری نه تنها ایمن و موثر است، بلکه برای جلوگیری از اثرات مخرب بیماری‌های دهان نیز ضروری می‌باشد.

بنابراین توصیه می‌شود تمام خانم‌هایی که در سن باروری هستند هر شش ماه یک بار جهت معاینات دوره‌ای منظم به دندانپزشک مراجعه کنند تا در طول دوره حاملگی نیاز به خدمات دندانپزشکی به حداقل کاهش یابد.

شایع‌ترین بیماری دهان و دندان در زنان حامله، التهاب لثه یا gingivitis است که به علت تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.

بهترین و مناسب‌ترین روش پیشگیری از بروز این مشکل، استفاده مرتب از مسواک، نخ دندان و واترجت است.

برداشتن جرم‌ از سطوح دندان‌ها و پاکسازی آنها از هر گونه پلاک، به وسیله دندانپزشک در کلینیک دندانپزشکی انجام می‌شود.

انجام این کار اغلب خطری برای مادر و جنین ندارد اما توصیه می‌شود قبل از انجام جرم‌گیری نیز با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت شود .

استفراغ باعث افزایش اسیدیته در دهان می‌شود و آنزیم‌های گوارشی (پپین و تریپسین) را در حفره دهان قرار می‌دهد که می‌تواند میزان پوسیدگی‌ها را افزایش دهد.

مسواک زدن به مدت 1 ساعت بعد از استفراغ توصیه نمی‌شود زیرا مسواک زدن بلافاصله پس از استفراغ، می‌تواند دمینرالیزاسیون شدن دندان‌ها را افزایش دهد.

برای کاهش اسیدیته حفره دهان و کاهش پوسیدگی دندان‌ها، توصیه می‌شود شستشوی دهان با آب و یا دهانشویه حاوی فلوراید صورت گیرد.

متخصصین دندانپزشکی در هنگام درمان همواره باید احتمال بارداری بیمار و احتمال اثر درمان را بر روی جنین در نظر بگیرند.

مهم‌ترین دوره زمانی بارداری، سه ماهه اول آن می‌باشد.

بنابراین درمان دندانپزشکی در این دوران، باید به درمان اضطراری و فوری دندان محدود شود.

به علاوه توصیه می‌شود از رادیوگرافی‌های معمولی اجتناب شود، اما برای تشخیص بیماری‌های دهانی که نیاز به درمان فوری دارند، رادیوگرافی‌های انتخابی انجام خواهد شد.

سه ماهه دوم، به ویژه هفته‌های 14 تا 20، زمان ترجیحی برای درمان‌های دندانپزشکی در دوران بارداری است.

از اواسط سه ماهه دوم، در طول درمان، پزشک معالج حالت قرارگیری بیمار بر روی صندلی را متمایل به سمت چپ بیمار تنظیم می‌کند تا خطر ابتلا به کاهش فشار خون ناشی از وضعیت خوابیده به پشت برای بیمار کاهش یابد.

پیشنهاد می‌شود از ماه ششم بارداری، مادران باردار از دهانشویه سدیم فلوراید جهت بهبود سلامت دهان و دندان و کاهش پوسیدگی‌های ناشی از باکتری‌ها استفاده کنند.

در سه ماهه سوم، بهتر است درمان‌های دندانپزشکی بعد از اتمام دوره حاملگی انجام شود.

اگر درمان ضروری باشد بهتر است مراقبت‌های دندان نیز در نیمه اول سه ماهه سوم ارائه شوند.

به طور کلی استفاده از NSAID ها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

بیشترین NSAID هایی که در بارداری ممکن است تجویز شوند ایبوپروفن و ناپروکسن هستند.

اگر این داروها تجویز شوند، می‌بایست از کمترین دوز موثر آنها استفاده شود و مدت زمان استفاده از آنها نیز کاهش یابد (48 تا 72 ساعت).

در سه ماهه سوم از استفاده از NSAID ها خودداری کنید. استفاده از استامینوفن (با دوز کم) در دوران بارداری به عنوان مُسکن بهترین انتخاب می‌باشد.

استفاده از آنتی بیوتیک‌هایی که به طور معمول در دندانپزشکی استفاده می‌شوند (مانند: پنی سیلین، آموکسی سیسیلین، آموکسی کلاو) در دوران بارداری بی‌خطر است.

در دوران بارداری، دوز داروهای بی حس‌کننده می‌‌بایست برای بیمار کاهش یابد.

دوزهای کمتر لیدوکایین، پریلوکایین و ترکیب این دو دارو جهت بی‌حسی موضعی و ناحیه‌ای در بیماران بی خطر می‌باشد.