وقتی با دلایل گوناگون از جمله تناسب اندام یا حتی به دلیل مشکلات سلامتی  به دنبال کاهش وزن هستیم، منطقی است که به دنبال روش های آسان تر یا عملی تر باشیم.

اگر به مکمل ها یا داروهای گیاهی فکر می کنید، به خاطر داشته باشید که تحقیقات و بررسی ها نتایج متفاوتی ارائه کرده اند.

در برخی موارد اطلاعات چندانی برای تأیید ادعاها وجود ندارد و برخی هم برای سلامتی  خطردارند.

قبل از استفاده از هردارو یا ماده گیاهی یا حتی هر گونه مکمل، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که گاهی مواد شیمیایی یا دارویی به یک مکمل افزوده شده ولی در ترکیبات آن ذکر نشده است.

در این مقاله چند ماده یا گیاه که گفته می شود به کاهش وزن کمک می کنند را بررسی می کنیم.

کیتوسان

این ماده قندی است که از لایه های سخت خارجی صدف، خرچنگ و میگو به دست می آید. برخی می گویند این ماده می تواند مانع جذب چربی ها و کلسترول در بدن شما شود.

اما آیا به کاهش وزن کمک می کند؟ بر اساس نتایج تحقیقات یک گروه مستقل از دانشمندان که مکمل ها را تجزیه و تحلیل می کنند، شواهد قابل اعتماد کافی برای اثربخشی این ماده وجود ندارد.

مرکز ملی پزشکی مکمل امریکا می گوید کیتوسان در کاهش وزن موثر نیست.

کیتوسان معمولا عوارض جانبی ایجاد نمی کند، اما برخی از افراد بعداز مصرف آن دچار ناراحتی معده یا یبوست می شوند.

اگر به صدف حساسیت دارید، نباید کیتوسان مصرف کنید زیرا از صدف تهیه شده است.

 کروم پیکولینات یا مکمل های حاوی کروم

کروم یکی از عناصر کمیاب و یک فلز ضروری است که  بدن به مقادیر بسیار کم به آن نیاز دارد. اطلاعات محدودی در مورد مقدار دقیق کروم مورد نیاز بدن و عملکرد آن وجود دارد .

ادعا هایی وجود دارد که مکمل های کروم می توانند:

• اشتها را کاهش دهند؛
• به شما درسوزاندن کالری بیشتر کمک کنند؛
• توده چربی بدن را کاهش دهند؛
• توده عضلانی را تقویت کنند.

اما با مرور 24 مطالعه که تأثیر مصرف 200 تا 1000 میکروگرم کروم در روز را بررسی کردند، مشخص شد که فواید قابل توجهی ندارد و احتمالا برای کاهش وزن بی اثر است.

مکمل های کروم با کمتر از 35 میکروگرم در روز  معمولا برای بزرگسالان بی خطر هستند. دوزهای بالاتر می تواند باعث موارد زیر شود:

• بی خوابی؛
• تحریک پذیری؛
• مشکلات تمرکز؛
• سر درد.

هم چنین برخی از افراد هنگام مصرف کروم دچار آسیب کلیوی شده اند. اگر مشکلات کلیوی دارید نباید از آن استفاده کنید.

اسید لینولئیک  (CLA)

قرص CLA یا قرص لینولئیک اسید یک مکمل غذایی است؛ در واقع یک نوع اسید چرب از خانواده امگا 6 محسوب می شود.
به طور کلی 28 نوع امگا 6 وجود دارد که اسید لینولئیک یکی از آنها است.
این نوع اسید چرب در بسیاری از مواد غذایی، مانند گوشت، فراورده های لبنی و برخی گیاهان وجود دارد و برای ادامه حیات ضروری است.

ادعاهایی وجود دارد که CLA‏ ‏ ممکن است به کاهش چربی بدن کمک کرده و باعث ایجاد احساس سیری شود.

نتایج مطالعات در مورد اثر CLA برکاهش وزن متفاوت است. برخی معتقدند که 8/1 تا 8/6 گرم CLA در روز ممکن است باعث

کاهش توده چربی بدن و تقویت عضلات شود؛ اما تحقیقات دیگر نشان می دهند که CLA به کاهش وزن کمکی نمی کند.

برخی محققان هشدار می دهند که استفاده طولانی مدت از CLA ، به ویژه درافراد چاق، ممکن است مقاومت به انسولین و در نتیجه احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

هم چنین ممکن است کلسترول خوب را در خون شما کاهش دهد، که باعث افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی می شود.

در بعضی از افراد CLA ممکن است  باعث بروز عوارض جانبی مانند ناراحتی معده، حالت تهوع، مدفوع شل و خستگی شود.

گلوکومانان

قرص لاغری گلوکومانان یک مکمل کاملا گیاهی است.  

فیبر گیاهی موجود در این قرص محلول و قابل تخمیر است که از ریشه گیاه کنجاک که گیاه بومی آسیا است به دست می آید.

این فیبر گیاهی کالری بسیار کمی دارد و بعد از استفاده فضای خالی معده را اشغال کرده و سبب احساس سیری و در نتیجه سبب کاهش مصرف غذا در وعده غذایی بعدی می شود.

مانند سایر فیبرهای رژیمی، گلوکومانان ‏قرار است با جلوگیری از جذب چربی موجود در غذا، به بدن درکاهش وزن کمک کند.

البته شواهد کافی برای ارزیابی عملکرد گلوکومانان در کاهش وزن وجود ندارد.

اگر گلوکومانان را به شکل قرص مصرف کنید،  عملکرد و افزایش حجم آن درگلو یا مری ممکن است خطرناک باشد و سبب انسداد شود.

به نظر می رسد اگر این مکمل را به صورت پودر یا کپسول مصرف کنید تا حدودی ایمن تر است.

هم چنین گلوکومانان ممکن است جذب داروها را برای بدن شما دشوارتر کند. بنابراین داروی خود را ۱ ساعت قبل یا ۴ ساعت بعد از گلوکومانان مصرف کنید.

عصاره چای سبز

گفته می شود این گیاه با مهار اشتها و افزایش سوخت و ساز چربی می تواند به کاهش وزن کمک کند؛ گرچه شواهد کافی برای ارزیابی عملکرد آن وجود ندارد.

عوارض جانبی عصاره چای سبز به ویژه در مقادیر زیاد عبارتند از:

• تهوع؛
•  استفراغ؛
•  نفخ؛
•  گازمعده؛
• اسهال؛
• سرگیجه؛
• بی خوابی؛
• تحریک پذیری.

عصاره قهوه سبز

مطالعات اولیه نشان می دهد که ممکن است منجر به کاهش وزن شود، اما شواهد کافی برای تصمیم گیری در مورد موثر بودن آن وجود ندارد.

تعداد کمی از افراد دچارعوارض جانبی می شوند که عمده آن به دلیل کافئین موجود در قهوه سبزاست و عبارتند از:

• سردرد؛
• ناراحتی معده؛
• عصبی شدن؛
• بی خوابی؛
• ریتم غیر طبیعی قلب.

صمغِ گوار یا گوارگام (guar gum)یا گواران (guaran)

گوارگام یک فیبرغذایی گرفته شده از نوعی لوبیای خوشه‌ای (گیاه گوار) است که بیشتر در پاکستان، هند و آمریکا تولید می شود.

این ماده از نظر ساختمانی یک گالاکتومانان است. گفته می شود گوارگام نیز مانند سایر فیبرهای رژیمی، مانع از جذب چربی در بدن، تنظیم کلسترول و  ایجاد احساس سیری می شود.

یکی از موارد مصرف مهم گوارگام، افزایش غلظت محصولاتی است که به بافت ژله ای نیاز دارند، مانند برخی مواد آرایشی و نوشابه ها.

صمغ گوار بسیار بیشتر از سایر فیبرها برای کاهش وزن مورد مطالعه قرار گرفته است و اکثر محققان می گویند که در زمینه کاهش وزن موثر نیست.

عوارض جانبی مصرف صمغ گوار ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• گازمعده؛
• اسهال.

 هودیا  

این گیاه در صحرای کالاهاری در آفریقا می روید.

ساقه و ریشه گیاه به طور سنتی توسط قبایل آفریقا برای کاهش گرسنگی و تشنگی در حین شکارهای طولانی استفاده می شده است و در حال حاضر به عنوان یک سرکوب کننده اشتها به بازار عرضه می شود.

هودیا حاوی مادهP57 است، که گفته می‌شود با کمک به احساس سیری، اشتها را کاهش می‌دهد.

اما هیچ شواهد معتبری مبنی بر ایمن یا موثر بودن آن وجود ندارد.

Ephedra

از این گیاه گونه های متفاوتی وجود دارد، اما گونه خاصی از افدرا حاوی ماده محرک افدرین است که ارتباط بسیار نزدیکی با ترکیبات موجود در برخی داروها، مانند سودوافدرین یا فنیل پروپانول آمین دارد.

این ماده به خاطر عوارض بسیار زیاد توسط سازمان غذا و داروی آمریکا ممنوع شده است.

7-Keto-DHEA

این ماده به طور طبیعی در بدن شما یافت می شود (از یک هورمون استروییدی در غده فوق کلیه ساخته می شود). ممکن است با افزایش متابولیسم به شما کمک کند تا در طول روز کالری بیشتری بسوزانید.

در چند مطالعه کوچک، افرادی که همراه با ورزش متوسط و رژیم غذایی کم کالری این ماده را مصرف کردند، به طور قابل توجهی بیشتر از افرادی که دارونما دریافت کردند وزن کم کردند.

اما هنوز شواهد قابل اعتماد و کافی برای ارزیابی عملکرد این ماده وجود ندارد.

پرتقال تلخ Bitter Orange

درخت پرتقال تلخ بومی آفریقا و مناطق گرمسیری آسیا است. اما در مدیترانه و آمریکا هم رشد می کند.

پوست میوه پرتقال تلخ حاوی سینفرین، محرک مرتبط با افدرین، است که  ظاهرا باعث افزایش میزان کالری سوزانده شده می شود.

پس از این که FDA محصولات کاهش وزن حاوی افدرا را ممنوع کرد، بسیاری از سازندگان به گیاه پرتقال تلخ روی آوردند، اما مشخص نیست که آیا این ماده بی خطر است یا خیر؛ خصوصا اگر به همراه کافئین و برخی داروها مصرف شود، می تواند عوارض قلبی ایجاد کند یا حتی مرگبار باشد.