سینوزیت
سینوس‌ها، حفره‌های کوچک و پُر از هوا هستند که پشت استخوان‌های گونه و پیشانی قرار دارند. سینوزیت تورم بافت‌های پوشاننده داخل سینوس‌هاست.
سینوزیت، التهاب یا تورم بافت‌های پوشاننده داخل سینوس‌هاست.
سینوس‌ها، حفره‌های کوچک و پُر از هوا هستند که پشت استخوان‌های گونه و پیشانی قرار دارند.
مخاط یا مایع تولید‌شده به وسیله سینوس‌ها، از طریق کانال‌های کوچکی به داخل بینی تخلیه می‌شوند. در سینوزیت، این کانال‌ها به دلیل متورم شدن، بسته خواهند شد.
به دلیل انسداد ایجاد شده، سینوس‌ها از مایع پرشده و میکروب‌ها می‌توانند رشد کنند و باعث ایجاد عفونت شوند.
بیماری‌هایی که می‌توانند باعث انسداد سینوس‌ها شوند عبارت اند از:
- سرماخوردگی
- رینیت آلرژیک (که به معنای تورم بافت پوشاننده حفره بینی است)
- پولیپ بینی که حاصل رشد و تکثیر خفیف بافت پوشاننده بینی می باشد
- تغییر ساختار تیغه میانی بینی که باعث تغییر در ساختار حفره بینی می‌شود
انواع سینوزیت
ممکن است پزشک شما این اصطلاحات را به کار ببرد:
- سینوزیت حاد که معمولا با علایمی شبیه علایم سرماخوردگی مانند آبریزش، گرفتگی بینی و درد صورت همراه است. ممکن است این حالت‌ها به طور ناگهانی شروع شده و 2 تا 4 هفته طول بکشد.
- سینوزیت حاد که معمولا 4 تا 12 هفته طول می‌کشد.
- سینوزیت مزمن که علایمش به مدت 12 هفته یا بیشتر به طول می انجامد.
- سینوزیت عودکننده که چندین بار در سال اتفاق می‌افتد.
چه افرادی به سینوزیت مبتلا می‌شوند؟
سینوزیت معمولا در نتیجه انتشار ویروس سرماخوردگی و انفلوآنزا از طریق مجاری هوایی فوقانی به سینوس‌ها ایجاد می‌شود. فقط موارد محدودی از سینوزیت‌ها به علت باکتری ایجاد می‌شوند.
بسیاری از مردم، حداقل یک‌بار در سال، به سینوزیت مبتلا می‌شوند.
احتمال ابتلا به این بیماری در شرایط زیر افزایش می‌یابد :
- التهاب مجاری بینی همانند حالتی که در سرماخوردگی پیش می‌آید
- انسداد مجاری تخلیه کننده مخاط سینوس‌ها
- تفاوت‌های ساختاری که باعث باریک شدن مجاری تخلیه کننده می‌شوند
- پولیپ‌های بینی
- ضعف سیستم ایمنی یا مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند
عواملی که باعث ایجاد سینوزیت در کودکان می‌شوند عبارت اند از:
- حساسیت‌ها
- انتقال بیماری ازسایر کودکان در مهدکودک‌ها یا مدارس
- استفاده از پستانک
- نوشیدن مایعات با بطری در وضعیت درازکشیده به پشت
- سیگار کشیدن در محیط
دلیل اصلی ایجاد سینوزیت در بزرگسالان، عفونت و سیگار کشیدن است.
علایم سینوزیت حاد
علایم اصلی سینوزیت حاد عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه صورت
- گرفتگی بینی
- آبریزش بینی
- کاهش حس بویایی
- سرفه یا احتقان
به علاوه ممکن است در بیماری سینوزیت حالت‌های زیر را نیز تجربه کنید:
- تب
- بوی بد‌دهان
- خستگی
- دندان‌درد
اگر دو یا تعداد بیشتری از این علایم را داشته باشید یا ترشحات بینی شما غلیظ، سبز یا زردرنگ باشد، ممکن است به سینوزیت حاد مبتلا باشید.
علایم سینوزیت مزمن
ممکن است برای 12 هفته یا بیشتر، علایم سینوزیت مزمن را داشته باشید، علایمی مانند:
- احساس گرفتگی یا احتقان
- گرفتگی یا انسداد بینی
- وجود چرک در سوراخ بینی
- تب
- آبریزش بینی یا ترشحات رنگی پشت حلق (خلط رنگی)
به علاوه ممکن است سردرد، بوی بد دهان و دندان‌درد را تجربه کنید. ممکن است حتی احساس خستگی شدید داشته باشید. عوامل بسیاری می‌توانند باعث ایجاد این علایم شوند.
در صورت مشاهده این علایم، برای تشخیص سینوزیت به پزشک مراجعه کنید.
درمان
بسیاری از افراد مبتلا به سینوزیت با گذشت دو یا سه هفته، احساس بهتری پیدا می‌کنند و می‌توانند از خودشان در خانه مراقبت کنند.
شما می‌توانید با روش‌های زیرعلایم بیماری‌تان را بهبود بخشید:
- استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوبروفن
- استفاده از داروهای ضداحتقان بینی. این داروها نباید بیش از 3 روز مصرف شوند، چرا که باعث بدتر شدن وضعیت خواهند شد.
- گذاشتن کیسه آب گرم بر روی صورت
- شستشوی مرتب داخل بینی با استفاده از محلول سالین
اگر علایم سینوزیت، بهبود نیافت یا بدتر شد، پزشک ممکن است برای شما آنتی‌بیوتیک یا اسپری کورتیکواستروئید یا قطره تجویز کند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علایم بیماری شما خفیف یا در حال بهبودی است، معمولا نیازی به مراجعه به پزشک نیست و می‌توانید در منزل از خود مراقبت کنید:
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- علایم بیماری بدتر و یا حادتر شود.
- علایم بیماری پس از 7 تا 10 روز بهبود پیدا نکند.
- به طور مکرر، دوره‌هایی از سینوزیت را تجربه کنید.
معمولا پزشک می‌تواند با مشاهده علایم و معاینه داخل بینی شما، سینوزیت را تشخیص دهد.
اگر به سینوزیت حاد یا عودکننده مبتلا شوید، ممکن است لازم باشد برای بررسی بیشتر به متخصص گوش و حلق و بینی ارجاع داده شوید.
تمیز کردن داخل بینی
شما می‌توانید داخل بینی خود را با استفاده از آب نمکی که در منزل تهیه کرده‌اید یا محلول نرمال سالینی که از داروخانه خریداری کرده‌اید، شستشو دهید.
برای تهیه این محلول در منزل، یک قاشق چایخوری نمک را با یک قاشق چایخوری جوش‌شیرین در نیم لیتر آب جوشیده سردشده مخلوط کنید.
سپس شستشوی بینی را به ترتیب زیر انجام دهید:
- دست‌های خود را بشویید و خشک کنید.
- در مقابل روشویی بایستید و مقدار کمی از آب نمک را در کف دست خود بریزید.
- آب‌نمک را با سوراخ بینی بالا بکشید.
تا جایی که احساس کنید علایم بینی‌تان بهتر شده، این مراحل را ادامه دهید (شاید لازم نباشد از همه محلول استفاده کنید). باید هر روز محلول آب نمک تازه‌ای تهیه کنید. آب نمکی را که روز قبل استفاده کرده‌اید، دوباره مورد استفاده قرار ندهید.
البته برای استفاده از محلول آب‌نمک، می‌توانید (به جای استفاده از دست‌ها) از ابزارهای خاصی که در داروخانه‌ها وجود دارند، استفاده کنید. اگر از هر یک از این ابزارها استفاده می‌کنید، اطمینان حاصل کنید که در مورد نحوه استفاده از ابزار و تمیز کردن بینی، دستورالعمل تولیدکننده را دنبال کرده‌اید.
عمل جراحی
اگر با وجود درمان، علایم سینوزیت بهبود نیافت، ممکن است انجام نوعی عمل جراحی به نام آندوسکوپی عملکردی سینوس برای شما توصیه شود. این روش برای بهبود تخلیه ترشحات سینوسی انجام می‌گیرد.
این نوع عمل جراحی، معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در طول این عمل، پزشک جراح یک آندوسکوپ را وارد بینی شما می‌کند.
این ابزار یک تیوپ باریک با لنزی در انتهای آن است که داخل بینی شما را بزرگ‌تر نشان می‌دهد. این امر به پزشک جراح اجازه می‌دهد که ورودی‌های سینوس‌های شما را مشاهده کرده و امکان وارد کردن ابزارهای جراحی کوچک را به سینوس‌ها داشته باشد.
ممکن است پزشک جراح لازم بداند:
- بافت‌هایی مانند پولیپ‌های بینی که سینوس‌ها را مسدود کرده‌اند، خارج کند.
- یک بالن کوچک را باد کرده، آن را در مجاری تخلیه کننده سینوس‌های شما وارد کند تا بازتر شوند و سپس قبل از اینکه باد بالن خالی شود آن را خارج کند.
استفاده از این روش‌ها، ممکن است با عوارض جانبی بالقوه و خطراتی مانند ناراحتی موقت و خشک و ضخیم شدن داخل بینی، خونریزی بینی و عفونت، همراه باشد. پس بهتر است از قبل، در مورد عوارض احتمالی استفاده از این روش‌ها با پزشک جراح خود مشورت کنید.
گزینه های دیگر
شما نیاز دارید که از هر چیزی که باعث تحریک سینوزیت می‌شود، اجتناب کنید. اگر حساسیت دارید، پزشک ممکن است برای شما آنتی‌هیستامین تجویز کند.
اگر قارچ‌ها علت سینوزیت شما باشند، برای درمان، داروهای ضد‌قارچ دریافت خواهید کرد.
اگر مشکل ضعف سیستم‌ایمنی دارید، ممکن است پزشک برای شما ایمونوگلوبولین تجویز کند که به بدن شما در واکنش به عوامل بیماری‌زا کمک می‌کند.
آیا امکان پیشگیری از سینوزیت وجود دارد؟
راه مطمئنی برای پیشگیری از سینوزیت وجود ندارد. اما راه‌هایی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند. مانند موارد زیر:
- سیگار نکشید و از دود سیگار دیگران نیز دوری کنید.
- به‌طور مکرر و خصوصا در دوران آنفلوآنزا و سرماخوردگی، دست‌های خود را بشویید و از تماس آنها با صورت خود خودداری کنید.
- از چیزهایی که به آنها حساسیت دارید دوری کنید.
اگر سینوزیت درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟
شما تا زمانی که بهبود نیافته‌اید، احساس درد و ناراحتی خواهید داشت. در موارد نادری، سینوزیت درمان نشده، می‌تواند منجر به مننژیت، آبسه مغزی یا عفونت استخوان شود. بنابراین در مورد این نگرانی‌ها با پزشکتان مشورت کنید.
