شپش یک انگل کوچک است که در قسمت‌های مختلفی از بدن زندگی می‌کند.

شپش مشکل جدی برای سلامتی محسوب نمی‌شود اما بسیار آزاردهنده است و به راحتی به دیگران منتقل می‌شود.

شپش‌ها در طول تاریخ بین مردم کشورهای مختلف منتشر می‌شدند، به طوری که در اروپا و حتی در مومیایی‌های مصر باستان نیز شپش وجود داشته است.

تخم‌های شپش معمولا به ساقه موها چسبیده‌اند و در پشت گوش‌ها یا بخش بالایی گردن مشاهده می‌شوند.

5 تا 10 روز طول می‌کشد تا این تخم‌ها که به رنگ روشن هستند، تغذیه از بدن میزبان را آغاز کنند.

به علاوه 7 روز زمان می‌برد تا تخم‌ها به شپش بالغ تبدیل شوند.

انواع شپش

شپش سر:

این نوع شپش معمولا بر روی موهای سر یافت می‌شود.

تخم‌های شپش سر در لباس‌ها و سایر اشیایی که با سر تماس دارد (مانند کلاه، یقه لباس، برس، شانه و …) منتشر می‌شود.

این گونه شپش غالبا پس از یک هفته از تخم بیرون آمده و بعد از اینکه به شپش بالغی تبدیل شد، حتی در صورتی که دور از بدن میزبان باشد، می‌تواند 1 تا 2 روز زنده بماند. 

شپش‌ بدن:

شپش‌ها در بخش‌های مختلف بدن لانه می‌کنند و سپس در لباس‌ها و تختخواب افراد منتشر می‌شوند.

بر خلاف شپش‌های سر، شپش‌های بدن، به الیاف لباس (خصوصا داخل درزهای لباس) می‌چسبند. شپش ماده 9 تا 10 تخم در یک روز و در کل عمر خود جمعا 270  تا 300 تخم می‌گذارد.

شپش‌های ناحیه تناسلی:

این شپش‌ها روی پوست و موی ناحیه تناسلی زندگی می‌کنند و از طریق رابطه جنسی، استفاده از لباس و تختخواب اشتراکی انتقال پیدا می‌کنند.

شپش‌های ناحیه تناسلی حتی به مژه‌ها نیز می‌چسبند.

 شپش‌های سر غالبا در مدارس یافت می‌شوند. هر سال خصوصا در فصل پاییز، شیوع شپش در چندین مدرسه گزارش می‌شود.

بر خلاف نظر عامه مردم، شپش‌های سر به همان اندازه که به موهای کثیف منتقل می‌شوند، می‌توانند به موهای تمیز نیز انتقال پیدا کنند.

این شپش‌ها در دخترها شایع‌ترند. البته فقط مختص دخترانی با موهای بلند نمی‌باشد. به علاوه باید در نظر داشت که شپش‌های سر ناقل بیماری خاصی نیستند.

نحوه انتقال شپش

شپش‌های سر معمولا در بین کودکان در محیط‌های شلوغ مانند مدرسه یا مهد کودک، شیوع پیدا می‌کنند.

شپش‌ها فاقد بال هستند و نمی‌توانند از بدن یک فرد به فرد دیگر بپرند یا پرواز کنند. آنها فقط خیلی سریع می‌خزند و با استفاده از پنجه‌های خود ساقه یک مو را گرفته و به موی دیگر منتقل می‌شوند.

بنابراین اگر سر و موهای کودکان نزدیک یکدیگر باشد، شپش‌ها فرصت پیدا می‌کنند تا از طریق کلاه، جالباسی، شال و روسری، کلاه ایمنی، هدفون، برس، اسباب بازی و … از کودکی به کودک دیگر منتقل شوند.

عدم رعایت بهداشت، نقش موثری در انتقال شپش سر ندارد، اما در منتقل شدن شپش بدن بسیار تاثیرگذار است.

شپش‌ بدن معمولا در میان افراد فقیر و بی خانمان مشاهده می‌شود.

البته امروزه اغلب افراد جامعه، ضدعفونی کردن اشیا، حمام کردن و شستشوی مرتب لباس‌ها را رعایت می‌کنند، بنابراین شپش بدن به ندرت مشاهده می‌شود.

شپش‌های تناسلی از طریق رابطه جنسی (خصوصا در بین نوجوانان و جوانان) و استفاده اشتراکی از حوله، ملافه یا لباس، از فردی به فرد دیگر انتقال پیدا می‌کنند.

علایم ابتلا به شپش

• مشاهده شپش بر روی پوست سر، لباس یا موهای بدن
• خارش شدید
• مشاهده تخم شپش روی ساقه موها
• مشاهده ضایعات پوستی قرمز رنگ در محل لانه گزینی شپش‌ها

درمان و پیشگیری

استفاده از لوسیون‌ها، کرم‌های شستشو و شامپوهای مخصوص:

باید از این محصولات به طور مستقیم در نواحی گرفتار استفاده کنید؛ حتی گاهی لازم است برای یک بیمار، درمان شپش تکرار شود.