مو از پروتیئنی به نام کراتین تشکیل شده است. معمولا یک فرد سالم حدود 100 تا 150 هزار تار مو روی سر خود دارد.

هر تار مو چرخه زندگی خود را دارد تا در نهایت بریزد. ریزش حدود صد تار مو در روز طبیعی است.

اغلب مو های ریخته شده با موهای جدید جایگزین می شوند.

چرخه زندگی مو از سه فاز تشکیل شده است:

• آناژن: در این فاز، رشد مو فعال است  که بین ۲ تا ۶ سال سال طول می کشد.
• کاتاژن: در این فاز، مو نه رشد می کند و نه می افتد، فقط آماده ریزش می شود که ۲ تا ۳ هفته طول می کشد.
• تلوژن: مرحله استراحت که حدود ۲ تا ۳ ماه دوام دارد؛ در انتهای مرحله استراحت، مو می ریزد و موی جدیدی جایگزین آن می شود و چرخه رشد مجددا آغاز می گردد.

به ریزش موی غیر طبیعی آلوپسی گفته می شود.

علل ریزش مو چیست؟

• سطح غیر طبیعی هورمون ها
• ژن هایی که از مادر و پدر به فرزند می رسد.
• استرس، بیماری و زایمان می توانند باعث ریزش موقتی مو شوند.
• داروهایی مانند داروهای شیمی درمانی، رقیق کننده های خون، داروهایی که برای کنترل فشار خون مصرف می شوند و قرص های جلوگیری از بارداری می توانند باعث ریزش موقتی موها شوند.
• سوختگی ها، زخم ها و اشعه ایکس نیز می توانند موجب ریزش موقتی مو شوند.
• بیماری های خود ایمنی می توانند باعث ریزش مو تحت عنوان آلوپسی آره آتا شود.
• روش های زیبایی و آرایشی مانند شامپو زدن بیش از حد، فر کردن دائمی موها، دکلره کردن و رنگ کردن موها می توانند باعث نازک و ضعیف شدن مو شوند.
• بیماری هایی مثل بیماری های تیروئید، لوپوس، دیابت، فقر آهن، اختلالات تغذیه ای و کم خونی می توانند باعث ریزش مو شوند.
• رژیم غذایی ای که در آن میزان پروتیئن کم باشد و یا بسیار کم کالری باشد ممکن است باعث ریزش موقتی موها شود.

ریزش مو می تواند انواع بسیار متفاوتی داشته باشد:

• آلوپسی اینولوشنال (Involutional alopecia): حالتی طبیعی است که در آن تارهای مو به تدریج با افزایش سن نازک می شوند. اکثر فولیکول های مو وارد فاز استراحت می شوند و مابقی مو ها کوتاه تر و کم پشت تر می شوند.
• آلوپسی آندروژنیک (Androgenic alopecia): این نوع ریزش مو ها ژنتیکی است و می تواند هم در مردان و هم در زنان بروز کند. مردانی که به این ریزش مو دچار می شوند، که به آن طاسی با الگوی مردانه نیز گفته می شود، از سنین نوجوانی یا اوایل 20 سالگی با آن مواجه می شوند. این نوع ریزش مو با عقب رفتن خط رویش موها، کم پشت شدن و محو شدن تدریجی موها از قسمت فرق سر و قسمت جلوی سر مشخص می شود. زنانی که دچار این وضعیت می شوند، که به آن  طاسی با الگوی زنانه گفته می شود، تا ۴۰ سالگی یا کمی دیرتر، چندان تجربه ای از ریزش مو ندارند. در زنان،کم پشتی کلی در تمام سر، به همراه ریزش قابل توجهی در قسمت فرق سر رخ می دهد.
• آلوپسی آره آتا (Alopecia areata): اغلب به طور ناگهانی بروز پیدا کرده و باعث ریزش موی سکه ای در کودکان و نوجوانان می شود. این وضعیت ممکن است منجر به کچلی کامل شود. اما در حدود ۹۰ درصد افرادی که دچار این حالت می شوند، موها طی چند سال رشد مجدد خود را باز می یابند.
• آلوپسی یونیورسالیس ( Alopecia Universalis ): منجر به ریزش موهای کل بدن، شامل ابروها، مژه ها و حتی موهای اندام تناسلی می شود.
• تریکو تیلومانیا( Trichotillomania): یا اختلال موکنی،که اکثرا در کودکان دیده می شود، یک اختلال روانی است که در آن خود فرد مو هایش را می کَنَد.
• تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium): نازک شدن موقت موها در کل پوست سر می باشد که ناشی از تغییراتی در چرخه رشد موها است. تعداد زیادی از موها در زمان یکسانی وارد فاز استراحت می شوند و همین امر موجب ریزش مو و نازک شدن آن ها می شود. این نوع از ریزش عموما با وجود این که  ممکن است روزانه بین 300 تا 500 مو ریخته شود، باعث طاسی کامل نمی شود و موها به خصوص در ناحیه گیجگاه و فرق سر نازک تر شوند.

بیماری هایی مانند مشکلات تیروئید، زایمان، عمل جراحی یا تب می تواند محرکی برای بروز این نوع از ریزش مو باشد.

هم چنین ریزش موی تلوژن افلوویوم می تواند ناشی از کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی در بدن باشد؛ فقر آهن در خانم ها یکی از دلایل شایع این نوع ریزش مو است.

مصرف برخی دارو ها مانند ایزوترتینوین که برای درمان آکنه تجویز می شود و یا وارفارین که رقیق کننده خون است نیز می تواند منجر به این نوع ریزش مو در فرد شود.

شروع و قطع مصرف داروهای ضدبارداری نیز می تواند از علل بروز این نوع ریزش مو باشد.

ریزش موی تلوژن افلوویوم معمولا سه ماه بعد از یک عارضه پزشکی به وجود می آید.

اگر محرک موقتی باشد، ممکن است موها تا حدود شش ماه بعد مجددا رشد کنند. اگر ریزش مو ها بیشتر از شش ماه به طول انجامد، به آن تلوژن افلوویوم مزمن گفته می شود.

• آلوپسی زخمی (Scarring alopecias): منجر به ریزش موی دائمی می گردد. مشکلات التهابی پوست نظیر سلولیت، فولیکولیت یا التهاب فولیکول های مو، جوش و دیگر اختلالات پوستی نظیر برخی از انواع لوپوس و لیکن پلان یا خزه پوستی غالبا منجر به ایجاد زخم هایی در پوست می شوند که توانایی رویش مجدد موها را از بین می برند. سشوار کشیدن با حرارت زیاد، فر کردن زیاد و دائم موها و هم چنین سفت بستن موها می تواند منجر به ریزش موی دائمی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

زمانی که:

•  فرد جوان است و ریزش موها چشمگیر باشد.
• ریزش مو شدید است.
• فرد به طور دایم در مورد کچلی نگران است.
• درمان خانگی و داروهای بدون نسخه تاثیری نداشته باشند.
• علایم عمومی مانند کاهش وزن، بی حالی، بدن درد، تب همراه با ریزش مو وجود داشته باشد (ممکن است به دلیل بیماری باشد و به همین دلیل نیاز به بررسی و کنترل دارد).
• اگر ریزش مو بر عزت نفس فرد تاثیر داشته و منجر به افسردگی وی شده است، به کمک یک روان شناس یا روان پزشک نیز نیاز است.

در شماره آینده مجله سلام سلامت می توانید با راه های پیشگیری و درمان انواع ریزش مو آشنا شوید.