دکتر پریا بهاروند( متخصص داروسازی بالینی)

دکتر آتنا رفیعی پور (دکتری تخصصی بهداشت حرفه ای)

آشپزخانه‌ یکی از پرکاربردترین قسمت های هر منزل مسکونی است که عمدتاً برای فعالیت های پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از طرفی فرایند آشپزی در بین سال های 2015 تا 2019، به عنوان دومین عامل اصلی مرگ و میر ناشی از آتش‌سوزی خانه‌ ها گزارش شده است.

این در حالی است که آموزش صحیح فرایندهای اطفای حریق در منازل می تواند در بسیاری از موارد به حذف خسارت های جانی و مالی منجر شود؛ زیرا خاموش کردن آتش سوزی در لحظه‌های اولیه شروع، در جلوگیری از گسترش آن اهمیت بسزایی دارد.

از این رو در ادامه مطلب به برخی از نکات مهم در اطفای حریق ناشی از فرایندهای پخت و پز اشاره خواهد شد.

ایمنی در آشپزی

1. در هنگام پخت و پز مرتباً به محیط آشپزخانه سر بزنید تا از بروز حوادث احتمالی در اسرع وقت مطلع شوید.
2. دقت کنید که وسایل قابل اشتعال (دستکش، پرده آشپزخانه، دستگیره و …) در مجاورت شعله های روباز اجاق گاز قرار نگیرند.
3. حتماً قبل از باز کردن جریان گاز برای روشن کردن شعله، اقدام به روشن کردن کبریت یا فندک نمایید و در شرایطی که تجمع گاز را از طریق استشمام بوی آن احساس کردید، از روشن کردن هر نوع شعله ای اجتناب کنید.
4. در هنگام بروز حریق خونسردی خود را حفظ کنید و درصورتی که امکان اطفای حریق وجود دارد تا حد امکان و قبل از گسترش حریق، سریعاً نسبت به اطفای آن اقدام کنید و در غیر این صورت محیط را ترک کرده و پس از اطلاع رسانی به سایر ساکنین برای خروج از منزل، سریعاً با آتش نشانی تماس بگیرید.
5. از افزودن آب به روغن داغ اجتناب کنید تا از بروز حریق در نتیجه پرتاب قطره های داغ روغن به اطراف جلوگیری شود.
6. در صورت بروز حریق ناشی از نشت گاز، هرچه سریعتر نسبت به قطع شیر اصلی گاز اقدام نمایید.
7. شیلنگ‌های گاز نباید خیلی بلند و یا در معرض حرارت و ضربه باشند. هم چنین اتصال شیلنگ گاز به لوله اصلی جریان گاز باید با استفاده از بست‌های فلزی مخصوص انجام شود و هر چند مدت یک بار نسبت به اطمینان از عدم نشتی آن با استفاده از روش کف و صابون، اقدام شود.

روش‌های اطفاء حریق در آشپزخانه

هنگامی که آتش در آشپزخانه شروع می شود، باید سریع عمل کنید تا آتش از کنترل خارج نشود.

اما در اطفاء حریق به فکر قهرمان شدن نباشید و در صورتی که از توانمندی خود در خاموش کردن آتش اطمینان ندارید، محیط را ترک کنید و سریعاً با شماره 125 تماس بگیرید.

 توصیه می شود برای اطفاء حریق در آشپزخانه نکات زیر را دنبال کنید:

• در صورت بروز آتش سوزی در فر یا مایکروویو، در فر را ببندید و جریان گاز را قطع کنید. در این حالت ضمن قطع منبع سوخت، کاهش اکسیژن ناشی از بسته شدن در، به خاموش شدن شعله‌های آتش کمک می‌ کند.
• برای سرخ کردن غذا، ترجیحاً از تابه‌های در دار استفاده کنید تا در صورت آتش گرفتن روغن‌، بتوانید به سرعت در تابه را برای جلوگیری از ورود اکسیژن ببندید. در غیاب اکسیژن، آتش به سرعت تمام اکسیژن موجود را مصرف می‌کند و خاموش می‌شود. برای این منظور از در فلزی استفاده کنید؛ زیرا درهای شیشه‌ای تابه ممکن است در نتیجه حرارت خرد شوند.
• در صورتی که یک پارچه حوله‌ای نم دار را در دسترس دارید، می‌توانید از آن هم برای پوشش کامل در تابه استفاده کنید. اما توجه داشته باشید که حوله کاملاً خیس نباشد و از ضخامت کافی برای مقاومت در برابر حریق برخوردار باشد. برای این روش ترجیحاً دستکش آشپزخانه بپوشید تا از سوختگی احتمالی دست تا حد امکان جلوگیری شود و این کار را به سرعت انجام دهید.
• سعی نکنید ظرف حاوی روغن آتش گرفته را جابجا کنید. چون قطرات آن در نتیجه پاشش در قسمت‌های مختلف آشپزخانه پخش خواهد شد و حریق را منتشر می‌کند.
• اگر کپسول اطفاء حریقی از نوع CO₂ یا پودری را در منزل دارید، می توانید طبق دستورالعمل استفاده، از آنها برای خاموش کردن حریق پخت و پز استفاده کنید.
• با حوله، پیش‌بند یا پارچه‌های دیگر به آتش نکوبید. زیرا در این حالت اکسیژن را به سمت شعله هدایت می‌کنید و آتش را شعله‌ور می‌کنید.