دکتر مریم شریف (داروساز)

بیماری آلزایمر و شیوع آن

بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که به آرامی حافظه و مهارت های تفکر و در نهایت توانایی انجام ساده ترین کارها را از بین می برد.

متاسفانه آمار مبتلایان به آلزایمر در دنیا و ایران رو به افزایش است و در حال حاضر  آلزایمر هفتمین علت مرگ و میر در جهان  محسوب می­ شود.

 طبق آخرین آمار ارائه شده توسط  انجمن آلزایمر ایران، بیش از یک میلیون نفر در  ایران مبتلا به دمانس(زوال عقل) می باشند، که تقریبا 70 درصد این بیماران مبتلا به نوعی از دمانس به نام آلزایمر هستند.

افزایش در تعداد افراد مبتلا به آلزایمر عمدتاً به رشد جمعیت جهانی و پیری جمعیت نسبت داده می­شود؛ با این وجود چهار عامل خطر شناخته شده برای زوال عقل شامل: سیگار کشیدن، چاقی، قند خون بالا و تحصیلات پایین می­باشد.

یکی از محصولات جانبی در فرایند تولید انرژی داخل سلولی، ایجاد رادیکال‌های آزاد توسط سلول‌ها می ­باشد؛ اما رادیکال­ های آزاد در غلظت ­های بالا می­ توانند به پروتئین­ ها و غشای سلولی (پوشش محافظ سلول­ها) آسیب بزنند و یا باعث آسیب بافتی و التهاب شوند.

برای جلوگیری از این اختلال و آسیب، بدن ما به طور طبیعی از مولکول ­هایی به نام “آنتی اکسیدان” استفاده می­ کند تا اثرات مضر رادیکال­ های آزاد را از بین ببرد.

آنتی اکسیدان چیست؟

آنتی اکسیدان ­ها ترکیباتی هستند که هم منشاء درون زا و هم برون زا دارند.

این ترکیبات معمولا داخل سبزی­ ها و میوه ­ها یافت می­ شوند و سبب محافظت از سلول­ ها شده و آسیب ناشی از رادیکال­های آزاد را در سلول­های عصبی از طریق سم­زدایی کاهش می دهند.

برخی از مطالعات نشان داده اند که سطوح بالای آنتی اکسیدان در رژیم غذایی ممکن است به جلوگیری از ایجاد آلزایمر کمک کند.

نقش آنتی اکسیدان ها در پشگیری از بیماری آلزایمر

ویتامین E

ویتامین E می تواند از مرگ سلول عصبی که در اثر فرایندهای التهابی رخ می دهد، جلوگیری کند.

شواهد قوی وجود دارد که ویتامین E می ­تواند برای کسانی که در مراحل اولیه آلزایمر هستند مفید باشد و سبب به تعویق انداختن پیشرفت بالینی  بیماری شود؛ که به طور بالقوه می­ تواند منجر به کاهش نیاز به مراقبت و بهبود کیفیت زندگی گردد.

ویتامین C

 ویتامین C موجب کاهش تجمع و رسوب فلزاتی، مانند آهن و مس در بدن شده و منجر به محافظت عصبی و بهبود  عملکرد شناختی و می­شود. مصرف ویتامین C ممکن است با بروز کمتر آلزایمر همراه باشد.

کافئین

 مطالعات نشان داده اند که کافئین سبب کاهش خطر ابتلا به آلزایمر می­شود. نوشیدن 3 تا 5 فنجان قهوه در روز با کاهش خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر همراه است.  

در عین حال، مصرف بیش از حد کافئین می­ تواند باعث عوارض جانبی، مانند لرزش، تپش قلب و آریتمی قلبی شود.

زردچوبه

زردچوبه دارای اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی در بدن می ­باشد. زردچوبه قادر است از سد خونی مغزی عبور کند، و سبب کاهش التهاب و در سلول­های عصبی شود.

جمع بندی

همان طور که اشاره شد التهاب یک عامل اصلی در بیماری آلزایمر می ­باشد، و یکی از راه های کاهش التهاب­ استفاده از آنتی اکسیدان­ ها و مواد مغذی است.

مصرف متعادل از مکمل ­های حاوی ویتامین C، ویتامین E، کافئین و زردچوبه با تایید پزشک، می تواند در پیشگیری و به تاخیر انداختن بیماری آلزایمر نقش داشته باشد.

در جدول زیر مواد غذایی حاوی ویتامین  Cو E و سرشار از آنتی اکسیدان هستند را مشاهده می ­کنید:

مواد غذایی غنی از ویتامین C	مواد غذایی غنی از ویتامین E
فلفل سبز و قرمز	جوانه گندم
کلم پیچ (پخته شده)	روغن آفتابگردان
کیوی	روغن ذرت
توت فرنگی	روغن سویا
کلم بروکلی	مغزها (مانند بادام زمینی، فندق و به ویژه بادام)
شاه توت	دانه ها (مانند تخمه آفتابگردان)