فشار خون بالا، یکی از بیماری‌های مزمن و شایعی است که بسیاری از افراد مسن را درگیر می‌کند و در صورت عدم کنترل، می‌تواند به مشکلات جدی مانند سکته قلبی یا مغزی منجر شود. اما خوشبختانه داروهای مختلفی برای مدیریت و بهبود علائم فشار خون وجود دارند که توسط پزشک تجویز می‌شوند. در ادامه مطلب با انواع این داروها و نحوه مصرف آنها بیشتر آشنا می‌شویم.
بهترین زمان مصرف قرص فشار خون
بر اساس شواهد علمی موجود، تفاوتی بین مصرف داروی فشار خون در صبح یا شب وجود ندارد و در هر دو حالت، اثرات درمانی و عوارض جانبی تقریبا یکسان هستند. مصرف دارو در شب، نه خطر زمین خوردن به دلیل افت فشار خون را افزایش می‌دهد و نه باعث می‌شود از فواید قلبی‌عروقی بیشتری بهره‌مند شوید. نکته مهم این است که فشار خون به‌درستی کنترل شده و داروها به صورت منظم مصرف شود. علاوه بر این مصرف دارو باید مطابق دستورالعملهای پزشک باشد.
مصرف اشتباه قرص فشار خون
موارد زیر از مصادیق مصرف اشتباه قرص فشار خون هستند و ممکن است تهدیدی برای سلامتی شما محسوب شوند:
- عدم مصرف دارو مطابق دستور پزشک (این مورد، شایع‌ترین علت بالا رفتن شدید فشار خون است.)
- قطع ناگهانی مصرف داروهای فشار خون
- مصرف تلمیزارتان در دوران بارداری
- مصرف همزمان تلمیزارتان با داروی آلیسکیرن توسط بیماران دیابتی
- قطع خودسرانه تلمیزارتان حتی در صورت بهبود علائم
- دو برابر کردن دوز دارو برای جبران نوبت فراموش‌شده
نکته: در صورت فراموش کردن یکی از نوبت‌های مصرف دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر نوبت بعدی نزدیک است، نوبت فراموش‌شده را نادیده بگیرید و مصرف دارو را طبق روال عادی ادامه دهید.
انواع قرص فشار خون
| دسته‌بندی داروی فشار خون | موارد کاربرد |
| دیورتیک‌ها (ادرارآورها) | این داروها اغلب به عنوان نخستین خط درمانی استفاده می‌شوند. |
| مسدودکننده‌های آلفا | ممکن است این داروها به عنوان داروی تکمیلی یا در ترکیب با داروهای دیگر استفاده شوند. |
| آگونیست‌های گیرنده آلفا-۲ | این دسته از داروها عمدتا برای بیماری‌های دیگری همچون اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی تجویز می‌شوند ولی ممکن است در برخی شرایط خاص برای کنترل فشار خون نیز استفاده شوند. |
| مسدودکننده‌های بتا | بتابلاکرها به عنوان خط اول درمان فشارخون بالا استفاده نمی‌شوند؛ مگر بر اساس تجویز پزشک در مواردی مانند نارسایی قلبی، پس از سکته قلبی، درد قفسه سینه یا با هدف کنترل ضربان قلب |
| مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین | این دسته دارویی خط اول درمان فشار خون بالا می‌باشد. ممکن است پزشک برای درمان نارسایی قلبی یا پس از حمله قلبی، این دسته از داروها را تجویز کند. |
| مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II | این دسته دارویی خط اول درمان فشار خون بالا می‌باشد. این دارو نیز برای درمان نارسایی قلبی یا پس از حمله قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| مسدودکننده‌های کانال کلسیم | این دسته دارویی خط اول درمان فشار خون بالا می باشد. |
| وازودیلاتورها (گشادکننده‌های عروق) | این داروها درمان خط اول برای فشارخون بالا نیستند؛ بلکه زمانی استفاده می‌شوند که سایر داروها موثر نبوده‌اند یا در شرایط بالینی خاص نیاز به آنها وجود دارد. |
| آنتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون | این دسته، عمدتا در موارد نارسایی قلبی یا در شرایطی که احتمال بروز نارسایی قلبی وجود دارد یا در درمان فشارخون مقاوم به درمان به کار می‌روند. |
| مهارکننده‌های رنین | این دارو جزو داروهای خط اول درمان نیست و نباید همراه با مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین و مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین استفاده شود. |
عوارض انواع قرص‌های فشار خون
مصرف داروهای فشار خون، ممکن است با عوارضی مانند سرگیجه هنگام ایستادن همراه باشد. با این حال هر یک از این داروها، عوارض جانبی مخصوص به خود را دارند که در همه بیماران دیده نمی‌شود و افراد کمی ممکن است این عوارض را تجربه کنند.
| دسته‌بندی دارو | عوارض جانبی |
| دیورتیک‌ها (ادرارآورها) | دیورتیک‌ها انواع مختلفی دارند و هر یک از آنها عوارض جانبی مخصوص خود را دارند. با این حال، به طور کلی ممکن است تعادل الکترولیت‌های بدن را از بین ببرند. |
| مسدودکننده‌های آلفا | سردرد، تهوع، سرگیجه، لرزش و… |
| آگونیست‌های گیرنده آلفا-۲ | خواب‌آلودگی یا سرگیجه |
| مسدودکننده‌های بتا | کندی ضربان قلب، سردی اندام‌ها، بی‌خوابی، افزایش وزن و… |
| مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین | سرفه خشک، بثورات پوستی، از دست دادن حس چشایی و در موارد نادر آسیب کلیوی |
| مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II | سرگیجه، سردرد، خستگی و… |
| مسدودکننده‌های کانال کلسیم | عوارض جانبی این دسته نیز به نوع دارو بستگی دارد. با این حال ممکن است باعث ورم مچ پا، گرگرفتگی، یبوست، کندی ضربان قلب یا تپش قلب شوند. |
| وازودیلاتورها (گشادکننده‌های عروق) | سردرد، ورم چشم، درد مفاصل، تپش قلب، افزایش وزن |
| آنتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون | افزایش پتاسیم و اختلال در عملکرد کلیه‌ها |
| مهارکننده‌های رنین | اسهال، سرفه، بثورات پوستی، سردرد، سرگیجه و عدم تعادل متابولیک‌های مختلف |
| مهارکننده‌های محیطی آدرنرژیک | اسهال، سوزش معده، سرگیجه و ضعف |
آیا داروهای فشار خون عوارض طولانی‌مدت دارند؟
بسیاری از عوارض جانبی شایع داروهای فشار خون (مانند سرگیجه، خواب‌آلودگی و سبکی‌سر) پس از مدتی کاهش می‌یابند. اما برخی عوارض ممکن است ادامه پیدا کنند یا بعد از مصرف طولانی‌مدت دارو ظاهر شوند.
قرص فشار خون بالا
شاید تلمیزارتان را به عنوان یکی از موثرترین داروهای کنترل فشار خون بشناسید. این دارو در دسته مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II قرار دارد و با نام تجاری تلمیک، توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود. تلمیک برای مدیریت فشار خون بالا استفاده شده و احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را در بیماران بالای 55 سال کاهش می‌دهد. فراموش نکنید که برای دریافت این دارو حتما به پزشک مراجعه کنید و طبق دستورالعملهای پزشک این دارو را مصرف کنید.
علت پایین نیامدن فشار خون با قرص
وقتی فشار خون، با وجود مصرف همزمانِ حداقل سه داروی مختلف پایین نیاید، اصطلاحا پای وضعیتی تحت عنوان فشار خون مقاوم در میان است. خوشبختانه بیشتر افراد مبتلا به این وضعیت، می‌توانند فشار خون خود را به محدوده سالم برسانند اما ممکن است در انتخاب داروها، نیاز به آزمون و خطا داشته باشند. علل فشار خون مقاوم عبارتند از:
- سبک زندگی و تغذیه: شاخص توده بدنی بالاتر از 25، کم‌تحرکی، مصرف غذاهای شور و مصرف زیاد الکل از مصادیق سبک زندگی و تغذیه غلط هستند.
- داروها: برخی داروها (نسخه‌ای و غیرنسخه‌ای) می‌توانند کنترل فشار خون را دشوار کنند. مسکن‌ها (به‌ویژه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن)، داروهای ضداحتقان بینی و قرص‌های ضدبارداری نمونه‌هایی از این داروها هستند.
- علل ثانویه: برخی علل ثانویه نیز می‌توانند علت اصلی فشار خون باشند که خوشبختانه قابل درمان هستند. ترشح بیش از حد برخی هورمون‌ها از غدد فوق کلیوی، تنگی شریان کلیوی، آپنه خواب، تنگی آئورت و سندرم کوشینگ نمونه‌هایی از این علل ثانویه هستند.
بهترین قرص برای فشار خون عصبی
پژوهشگران هنوز مطمئن نیستند که استرس و فشار عصبی در درازمدت باعث افزایش پایدار فشار خون می‌شود یا خیر، اما می‌دانند که این عوامل می‌توانند فشار خون را به‌طور موقت بالا ببرند. در چنین شرایطی، کنترل تنش‌های روانی نقش مهمی در بهبود شرایط دارد. بنابراین اگر فشار خون شما موقتا و در اثر افزایش فشار عصبی بالا رفته است، از ورزش و سایر فعالیت‌هایی که استرس را کاهش می‌دهند، کمک بگیرید. همچنین می‌توانید به پزشک مراجعه کنید و انتخاب بهترین قرص برای فشار خون عصبی را بر عهده ایشان قرار دهید.
قرص فشار خون را چه موقع می‌توان ترک کرد؟
از داروهای کاهنده فشار خون معمولا لازم است به صورت مادام العمر استفاده شود. علاوه بر این به یاد داشته باشید که فشار خون بالا، وضعیتی نیست که یک بار درمان شده و بعد برای همیشه رها شود و باید به رعایت عادات سالم خود ادامه دهید. برای یادآوری، برخی از این عادات را در لیست زیر آورده‌ایم:
- پایبندی به یک رژیم غذایی سالم سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل
- مدیریت وزن
- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در روز
- ترک دخانیات
- خواب کافی (7 تا 9 ساعت در شبانه‌روز)
- انجام معاینات منظم پزشکی برای بررسی فشار خون، کلسترول و دیابت
آیا می‌توان داروی فشار خون را با داروهای دیگر همزمان مصرف کرد؟
برخی داروها و حتی مواد غذایی، ممکن است با داروهای فشار خون تداخل داشته باشند. موارد زیر از جمله رایج‌ترین و مهم‌ترین تداخلات دارویی و غذایی داروهای فشار خون هستند:
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) باعث کاهش اثربخشی برخی از داروهای فشار خون می‌شوند.
- مصرف همزمان داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی با داروهای فشار خون، خطر بروز عوارض جدی را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان NSIADها با برخی داروهای فشار خون، می‌تواند احتمال بروز عوارض کلیوی از جمله کاهش خون‌رسانی به کلیه‌ها را افزایش دهد.
- گریپ‌فروت می‌تواند با برخی از انواع داروهای فشار خون تداخل داشته باشد و باعث افزایش سطح این این داروها در خون شود.
- آسپیرین و مکمل‌های پتاسیم ممکن است با برخی داروهای کاهنده فشار خون تداخل داشته باشند.
سخن پایانی
در نهایت داروهای فشار خون، زمانی بیشترین اثربخشی را دارند که همراه با سبک زندگی سالم و تحت نظر پزشک مصرف شوند. آگاهی از بهترین زمان مصرف، عوارض احتمالی و تداخلات دارویی رایج نیز به شما کمک می‌کند تا از مصرف داروهای فشار خون به بهترین نتیجه برسید و کنترل بهتری بر بیماری خود داشته باشید. آیا شما یا یکی از عزیزانتان به فشار خون مبتلا هستید؟ سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
منابع: nhs، clevelandclinic، healthline، webmd، mayoclinic
