علت، علائم و درمان رفلاکس نوزاد
شاید برای نوزاد شما هم پیش آمده که شیر یا غذاهایی را که خورده است، بالا بیاورد.
شاید برای نوزاد شما هم پیش آمده که شیر یا غذاهایی را که خورده است، بالا بیاورد. به این حالت که در آن محتویات معده نوزاد به مری بر می گردد، رفلاکس نوزاد گفته می‌شود.
رفلاکس در نوزادان، چند بار در روز اتفاق می افتد و تا زمانی که جلوی رشد او را نگیرد، جای نگرانی ندارد. با این حال ممکن است برای آسودگی خاطر خودتان، به اطلاعات بیشتری در این باره نیاز داشته باشید. بنابراین ادامه مطلب در خصوص رفلاکس نوزادان را از دست ندهید.
علائم رفلاکس معده نوزاد
بسیاری از نوزادان در سال اول زندگی، رفلاکس معده را تجربه می‌کنند که میتواند با علائم زیر همراه باشد:
- بالا آوردن شیر بدون فشار یا استفراغ
- طولانی شدن مدت زمان شیر خوردن یا بالا آوردن در حین آن
با این حال، بسیاری از نوزادان افزایش وزن طبیعی دارند و رفلاکس مشکلی در تغذیه و رشد آنها ایجاد نمی‌کند. البته باید توجه داشت که این علائم فقط مختص ریفلاکس در نوزادان نیستند، اما معمولا به همین علت ایجاد می‌شوند.
رفلاکس نوزاد بدون استفراغ
رفلاکس خاموش، در مقایسه با سایر انواع رفلاکس، علائم متفاوتی دارد. این علائم در نوزادان عبارتند از:
- تنفس صدا دار، خس خس سینه
- تنفس سخت که ممکن است به آسم منجر شود
- عق زدن
- گرفتگی بینی
- سرفه مزمن
- بیماری های مزمن تنفسی مانند برونشیت
- عفونت گوش
- اختلال در شیر خوردن
- افزایش ترشح بزاق
- اختلال در رشد
نکته: ممکن است نوزادانی که رفلاکس خاموش دارند، شیر بالا نیاورند. این مساله میتواند تشخیص به موقع رفلاکس را مختل کند.
رفلاکس شدید نوزاد
معمولا محتوای معده نوزادان به قدری اسیدی نیست که باعث آسیب و التهاب گلو یا مری شود. در نتیجه بروز رفلاکس شدید در نوزادان، نادر است.
با این حال در صورت مشاهده علائم زیر که ممکن است نشان‌‌دهنده بیماری‌های جدی اما قابل درمانی مانند GERD باشند، باید به پزشک مراجعه کرد. این علائم که تا بعد از 24 ماهگی نوزاد ادامه دارند، عبارتند از:
- افزایش وزن ناکافی
- استفراغ پرتابی (در این حالت نوزاد به طور مداوم استفراغ می‌کند و محتویات معده را با فشار از دهان بیرون می‌ریزد.)
- بالا آوردن مایع سبز یا زرد
- استفراغ خونی یا شبیه تفاله قهوه
- بی‌قراری شدید پس از غذا خوردن
- سرفه مداوم
- خس‌خس سینه
- وجود مشکل در تنفس
- وقفه تنفسی (آپنه)
- کندی ضربان قلب
- شروع استفراغ بعد از 6 ماهگی یا ماه‌های بالاتر
- بی‌حالی یا کاهش سطح انرژی
- امتناع از غذا خوردن یا شیر خوردن
- مدفوع خونی
- تحریک‌پذیری بعد از غذا خوردن
- آروغ یا سکسه همراه با بالا آمدن اسید
- اختلال خواب
- درد قفسه سینه یا سوزش سر دل
درمان رفلاکس نوزاد
درمان رفلاکس نوزادان، به شدت این بیماری بستگی دارد. با این حال اغلب نوزادان مبتلا به این بیماری نیازی به دارو ندارند و تنها در برخی موارد نادر، به جراحی نیاز پیدا می‌کنند. لذا در اکثر موارد، درمان رفلاکس در نوزادان با تغییر الگوی تغذیه یا شیردهی انجام می‌شود. رایج‌ترین راهکارهای درمان این بیماری در نوزادان شامل موارد زیر است.
تغلیظ شیر
می‌توان برای تغلیظ شیر مادر یا شیر خشک، از برخی افزودنی‌ها استفاده کرد. طبق تحقیقات، ممکن است این کار به کاهش علائم قابل مشاهده رفلاکس، مانند استفراغ کمک کند. با این حال قبل از امتحان کردن غلیظ‌کننده‌های مختلف حتما با پزشک اطفال مشورت کنید.
تغییر الگوی تغذیه
افزایش تعداد وعده‌های غذایی نوزاد و کاهش حجم هر وعده، ممکن است به بهبود رفلاکس کمک کند. اما نکته مهم این است که پیش از ایجاد چنین تغییراتی، با متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید که نوزاد شما مواد مغذی کافی دریافت می‌کند. در صورت شیردهی به نوزاد نیز با یک مشاور یا متخصص شیردهی استفاده کنید.
حذف پروتئین از شیر گاو
نوزادانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند، بالا می‌آورند. این مورد ناشی از آلرژی است ولی ممکن است با علائم رفلاکس، اشتباه گرفته شود. از این رو ممکن است پزشک متخصص اطفال توصیه کند که دادن شیر گاو به نوزاد را به مدت دو هفته قطع کنید.به این ترتیب مشخص می‌شود که نوزاد به شیر گاو حساس است یا رفلاکس دارد.
اگر نوزاد شما شیر مادر می‌خورَد و پزشک چنین توصیه‌ای کرده، باید تمام انواع لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کنید. در صورت استفاده از شیر خشک نیز ممکن است نیاز باشد که نوع شیر خشک کودک را عوض کنید. در هر صورت پزشک متخصص اطفال توصیه‌های لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد.
مصرف دارو
متخصصان اطفال، تنها در برخی موارد نادر و برای نوزادی که علائم رفلاکس را به وضوح نشان می‌دهند، دارو تجویز می‌کنند. به عنوان مثال داروهایی مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون می‌توانند به مدیریت عوارض رفلاکس مانند التهاب مری، کمک کنند. اما نکته قابل توجه این است که این داروها عوارض و خطراتی دارند. از این رو تنها در صورت لزوم و برای مدتی کوتاه، تجویز می‌شوند.
جراحی
اگر سایر اقدامات برای درمان رفلاکس معده یا عوارض آن کافی نباشد، ممکن است جراحی به عنوان یکی از راه‌های درمانی مورد توجه قرار بگیرد. این راهکار نیز تنها در موارد خاص انجام می‌شود.
درمان خانگی رفلاکس نوزاد
تا زمانی که نوزادان مبتلا به رفلاکس حال عمومی خوبی داشته باشند، سرحال باشند و به اندازه کافی وزن بگیرند نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید. ولی می‌توانید با انجام کارهای زیر، علائم رفلاکس را در دلبندتان کمتر کنید:
- حین شیردهی و تا حد امکان پس از شیردهی، نوزاد را به صورت عمودی نگه دارید.
- بعد از هر بار شیردهی، آروغ نوزاد را بگیرید.
- به نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، وعده‌های کوچک‌تر با دفعات بیشتر بدهید.
- نوزاد را به پشت بخوابانید؛ نه به پهلو یا روی شکم.
- اگر شیر خودتان را به نوزاد می‌دهید، رژیم غذایی‌تان را تغییر ندهید.
- سر گهواره یا تخت‌خواب نوزاد را بالا نبرید.
عوارض درمان نکردن رفلاکس نوزاد
رفلاکس معده نوزاد معمولا عوارض خاصی ایجاد نمی‌کند ولی GERD ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- تاخیر در افزایش وزن و رشد طبیعی
- التهاب مری
- تنگی مری
- مری بارت
- مشکلات تنفسی
رفلاکس، یکی از مشکلات رایج نوزادان است ولی خوشبختانه جای نگرانی چندانی ندارد. با این حال در این مطلب مهم‌ترین نکات مربوط به این بیماری را مورد بررسی قرار دادیم. نوزاد شما از چه زمانی دچار ریفلاکس شد و چند وقت بعد بهبود پیدا کرد؟ نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما در میان بگذارید.
منابع: mayoclinic، clevelandclinic، healthline، clevelandclinic، nhs، mayoclinic
