کهیر چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟
کهیرها، برآمدگی‌های قرمزِ تاول‌مانند یا لکه‌های پوستی هستند که در اثر واکنش‌های آلرژیک بدن ایجاد می‌شوند.
کهیرها، برآمدگی‌های قرمزِ تاول‌مانند یا لکه‌های پوستی هستند که در اثر واکنش‌های آلرژیک بدن ایجاد می‌شوند. این عارضه پوستی، اغلب بسیار خارش‌دار است ولی برخی افراد احساس سوزش یا گزش را نیز تجربه می‌کنند. نکته دیگر این است که کهیرها می‌توانند به کوچکی نوک انگشت و یا به بزرگی یک بشقاب غذاخوری باشند و معمولا ظرف 24 ساعت محو می‌شوند. اما ممکن است تا چند روز ادامه پیدا کند. برای آشنایی بیشتر با این عارضه رایج و آزاردهنده پوستی، در ادامه مطلب با ما همراه باشید!
علت کهیر زدن
کهیرها، اغلب ناشی از واکنش آلرژیک بدن به عاملی خارجی مانند غذا، نوشیدنی و دارو هستند. البته این دسته از واکنش‌ها، ممکن است در اثر تماس پوست با عامل خارجی نیز ایجاد شوند. اما در فرایند ایجاد کهیر، چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
وقتی عاملی خارجی وارد بدن شود، با اتصال این ماده خارجی به گیرنده سلول‌های ایمنی همچون ماست سل‌ها، این سلول‌ها شروع به فعالیت کرده و برخی مواد التهابی از جمله هیستامین را آزاد می‌کنند؛ هیستامین‌ها نیز باعث بروز علائم التهابی از جمله کهیر می‌شوند.
البته کهیر می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که عفونت، استرس یا فشار فیزیکی روی پوست، از جمله این دلایل هستند. با این حال در بسیاری از موارد، پزشکان نمی‌توانند علت اصلی کهیر را تشخیص دهند.
کهیر عصبی
اغلب تغییرات پوستیِ ناشی از استرس، به شکل کهیر ظاهر می‌شود. این دسته از کهیرها، اغلب به خودیِ خود از بین می‌روند ولی در برخی موارد، افراد به روش‌های خانگی و داروهای بدون نسخه نیز نیاز پیدا می‌کنند.
درمان خانگی کهیرهای ناشی از استرس شامل موارد زیر می‌شود:
- قرار دادن کمپرس سرد روی نواحی آسیب‌دیده
- دوش آب ولرم یا حمام کردن با جو دو سر و شیر
- استفاده از لوسیون‌‌های ضد التهاب بدون عطر و رنگ
- هیدراته ماندن و محدود کردن مصرف الکل و کافئین
- اجتناب از دوش آب گرم یا رطوبت بالا
- اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ
با این حال اگر علائم شما بدتر شد یا بیشتر از 6 هفته طول کشید، حتما به متخصص پوست مراجعه کنید.
انواع کهیر چیست؟
- کهیرهای حاد خیلی طولانی نیستند و معمولا در کمتر از 6 هفته بهبود پیدا می‌کنند.
- کهیرهای مزمن حداقل دوبار در هفته ایجاد می‌شوند و بیش از 6 هفته طول می‌کشند.
- عنوان «کهیر مزمن خود به خودی» به کهیرهای مزمنی که علت مشخصی ندارند اطلاق می‌شود. به این دسته از کهیرها، کهیر مزمن ایدیوپاتیک نیز گفته می‌شود.
- نوعی عارضه پوستی تحت عنوان کهیر فیزیکی یا کهیر القایی نیز وجود دارد. این دسته از کهیرها در سرما، گرما و آفتاب و در واکنش به نور خورشید، فشار، ورزش یا تعریق ایجاد می‌شوند. کهیر فیزیکی معمولا ظرف یک ساعت پس از تماس با عامل محرک ظاهر می‌شود و می‌تواند مزمن شود.
علائم کهیر
شکل ظاهری و ویژگی کهیرها، در افراد و قسمت‌های مختلف بدن متفاوت است. با این حال موارد زیر جزء رایج‌ترین علائم کهیرها هستند:
- برجستگی‌ها یا برآمدگی‌های روی پوست (در پوست‌های روشن‌تر ممکن است مایل به قرمز به نظر برسند)
- سفید شدن مرکز کهیر هنگام فشار دادن (blanching)
- خارش پوست
- تورم زیر پوست که باعث پف می‌شود (آنژیوادم)
- تورم دردناک لب‌ها، چشم‌ها و داخل گلو
کهیر در کودکان
کهیر در کودکان، شایع است و اغلب علت مشخصی ندارد. این عارضه پوستی در کودکان، می‌تواند حاد یا مزمن باشد و با علائمی مانند تورم و قرمزی پوست ظاهر می‌شود. شاید در نگاه اول، وجود کهیر روی پوست کودک نگران‌کننده به نظر برسد ولی معمولا به مشکلات جدی پزشکی مربوط نمی‌شود.
علت ایجاد کهیر در کودکان چیست؟
هر کودکی می‌تواند کهیر را تجربه کند. ولی کودکانی که آلرژی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کهیر هستند. علت کهیر در کودکان نیز در نیمی از موارد اصلا مشخص نیست. در برخی موارد نیز علت کهیر، واکنش‌های آلرژیک به یکی از موارد زیر شناخته می‌شود:
- مواد شیمیایی موجود در مواد شوینده و لوسیون‌ها
- گرد و غبار
- برخی مواد غذایی به‌ویژه شیر، مغزهای درختی و صدف
- لاتکس که در ساخت بسیاری از اسباب‌بازی‌ها استفاده می‌شود
- هاگ کپک‌ها
- حیوانات خانگی و سایر حیوانات
- گرده گیاهان
سایر علل احتمالی کهیر در کودکان عبارتند از:
- عفونت‌ها مانند سرماخوردگی معمولی یا استرپتوکوکی
- نیش یا گزش حشرات
- لباس‌های تنگ
- واکنش‌های ناشی از پرتو درمانی
موارد زیر نیز علل نادر کهیر در کودکان هستند:
- ورزش
- قرار گرفتن در معرض سرما یا گرما
- واکنش‌های دارویی
- استرس
- نور خورشید
با وجود همه این‌ها، خبر خوب این است که کهیر حاد کودکان ظرف چند ساعت یا چند روز بهتر می‌شود. برای درمان کهیر مزمن نیز می‌توان زیر نظر پزشک، از داروهای آنتی هیستامین استفاده کرد.
از چه روش هایی برای درمان کهیر استفاده می شود؟
در اغلب موارد، کهیرها نیاز به درمان ندارند و خود به خود از بین می‌روند. با این حال ممکن است پزشک برای ایجاد حس بهتر در بیمار و کاهش ابتلای مجدد به کهیر، برخی روش‌های درمانی را توصیه کند. از جمله این روش‌ها عبارتند از:
- داروهای آلرژی: آنتی‌هیستامین‌ها دسته‌ای از داروهای ضدآلرژی هستند و اثرات هیستامین را مهار می‌کنند. این داروها که به صورت خوراکی و اسپری داخل بینی در دسترس هستند، خارش کهیر را تسکین میدهند و واکنش‌های آلرژیک را از بین می‌برند. بسته به شدت کهیر، ممکن است پزشک داروهایی مانند دسلوراتادین، فکسوفنادین، سیتریزین یا بیلاستین را نیز تجویز کند.
- واکسن آلرژی: ممکن است پزشک برای کهیرهای مزمن که به سختی درمان می‌شوند، واکسن نیز تجویز کند. این واکسن‌ها به صورت ماهانه تزریق می‌شوند و واکنش‌های آلرژیک را مهار می‌کنند. البته واکسن آلرژی در حال حاضر در ایران موجود نیست.
- استروئیدهای خوراکی: برخی کهیرها با آنتی‌هیستامین‌ها یا استروئیدهای موضعی، تسکین پیدا نمی‌کنند. استروئیدهای خوراکی می‌توانند برای مدیریت این دسته از کهیرها کارساز باشند.
- اپی‌نفرین: واکنش‌های آلرژیک حاد و شدید می‌توانند به وضعیت خطرناکی به نام آنافیلاکسی منجر شوند. کهیر، تورم صورت، دهان یا گلو، تنگی نفس، خس‌خس سینه، استفراغ و فشار خون پایین از جمله علائم آنافیلاکسی هستند. هر کسی که دچار این وضعیت شود، فورا نیاز به تزریق اپی‌نفرین دارد.
بهترین آنتی هیستامین برای درمان کهیر
اکتوبیلاست (بیلاستین) جدیدترین آنتی هیستامین نسل دوم است که جهت مدیریت علائم آلرژی از جمله کهیر کاربرد دارد. این آنتی‌هیستامین که برای اولین بار در ایران توسط شرکت داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود، می‌تواند علائم حساسیت و کهیر را مدیریت و پوست شما را تسکین دهد.
پماد برای کهیر
لوسیون کالامین و کرم‌های کورتیکواستروئیدی از جمله داروهای موضعی برای کنترل کهیر هستند.
نکته مهم این است که داروهای موضعی برای درمان کهیرهای دردناک، عفونی یا دارای زخم باز توصیه نمی‌شوند. چراکه این دسته از کهیرها، با پماد و لوسیون بدتر می‌شوند.
برای درمان کهیر چه بخوریم؟
هیستامین ممکن است یکی از عوامل ایجاد کهیر باشد. تحقیقات نیز نشان داده‌اند که رژیم غذایی کم‌هیستامین می‌تواند از ایجاد کهیر جلوگیری کند.
مواد غذایی پرهیستامین که باید از آنها پرهیز کنید
- غذاهای دودی، شور، تخمیرشده و مزه‌دارشده
- ماهی تن و ماهی خال‌مخالی (اگر تازه نباشند)
- پنیرهای کهنه مانند پارمزان، و گورگونزولا
- گوشت‌های فرآوری‌شده مانند سوسیس، هات داگ، سالامی و ژامبون خشک یا نمک‌سود شده
- غذاها یا سس‌های تخمیرشده مانند سویا، کلم ترش، خیارشور، ماست و کیمچی
- نوشیدنی‌های الکلی
- ادویه‌هایی مانند پودر فلفل قرمز، دارچین و میخک
- مغزها
- قهوه و چای سیاه
میوه‌ها و سبزیجات پرهیستامین
- گوجه‌فرنگی، اسفناج، آووکادو و بادمجان
- توت‌فرنگی و گیلاس
کهیر مزمن
کهیر مزمن و کهیر حاد، در بسیاری از موارد شبیه هم هستند. به عنوان مثال هر دوی آنها تاول‌های متورم و خارش‌داری هستند که مرکز آنها در اثر فشار، روشن‌تر می‌شود. ولی کهیرهای مزمن، می‌توانند:
- اندازه و شکل خود را تغییر دهند.
- ظاهر شوند، ناپدید شوند و سپس دوباره ظاهر شوند. این موضوع حداقل هر چند روز یک بار و برای مدت طولانی اتفاق می‌افتد.
- در اثر گرما، ورزش یا استرس ایجاد می‌شوند.
نکته مهم دیگر این است کهیرهای مزمن، بر خلاف کهیرهای حاد معمولا ناشی از آلرژی نیستند. در عوض ممکن است در اثر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا در نتیجه سایر شرایط پزشکی مانند لوپوس ایجاد شوند و یا علت خاصی برای آنها یافت نشود. با این وجود، خوشبختانه کهیرهای مزمن مرگ‌بار نیستند.
کهیر مزمن خود ایمنی
همان‌طورکه گفتیم در اغلب موارد علت کهیرها ناشناخته باقی می‌ماند و در این صورت، به آنها کهیر ایدیوپاتیک گفته می‌شود. حدود 30 تا 50 درصد از موارد، کهیرهای ایدیوپاتیک توسط سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شوند و ماهیت خود ایمنی دارند. این کهیرها در اثر فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی و حمله آن به سلول‌ها و بافت‌های سالم ایجاد می‌شوند. علاوه بر این، کهیرهای خود ایمنی می‌توانند با یک علامت مستقل و بدون علت زمینه‌ای و یا به عنوان نشانه‌ای از بیماری‌های خود ایمنی ظاهر شوند.
به عنوان مثال بیماری‌های خود ایمنی تیروئید، گاهی با کهیر بروز می‌کنند. بیماری‌های زیر نیز ممکن است در افراد مبتلا به کهیر خود ایمنی وجود داشته باشند:
- دیابت نوع یک
- آرتریت روماتوئید
- ویتیلیگو یا پیسی
- لوپوس
- سندرم شوگرن
- سلیاک
رایج‌ترین علائم کهیر خود ایمنی نیز به شرح زیر است:
- این کهیرها به صورت برآمدگی‌های قرمز و خارش‌دار هستند.
- این کهیرها می‌توانند به اندازه پونز یا توده‌های بزرگ و متورم باشند.
- ممکن است فرد شاهد یک یا دو کهیر یا تعداد زیادی کهیر خوشه‌ای باشد.
سخن پایانی
در این مطلب با کهیر، علل، انواع و روش‌های درمان آن آشنا شدیم. همچنین دیدیم که کهیر نوعی واکنش پوستی است که به شکل برآمدگی‌های خارش‌دار یا متورم ظاهر می‌شود. خوشبختانه این عارضه در اغلب موارد جدی نیست و با راهکارهای ساده خانگی یا دارویی قابل کنترل است. اگر شما هم تجربه‌ای از کهیر داشته‌اید، خوشحال می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
منابع: clevelandclinic، healthline، clevelandclinic، webmd، webmd
