اختلال احتکار

اختلال احتکار عدم توانایی یا عدم تمایل به دور انداختن و یا جدا شدن از وسایلی است که فرد دیگر به آنها نیاز ندارد. فرد مبتلا به این اختلال به تدریج بسیاری از وسایل و اشیایی که به آنها نیاز ندارد و هرگز از آنها استفاده نمی کند را در فضاهایی که در خانه دارد انباشت کرده و نگه می دارد.

فرد با احتکار این اشیا، اغلب محیط زندگی و پیرامون خود را با توده های پر حجم و بی نظم وسایل مختلف اشغال می کند و فضای باقی مانده از خانه بسیار کوچک می شود.

شدت اختلال احتکار از خفیف تا شدید متغیر است. در برخی موارد، احتکار ممکن است تأثیر زیادی بر زندگی فرد نداشته باشد، در حالی که در موارد دیگر به طور جدی بر عملکرد روزانه وی تأثیر می گذارد.

اختلال احتکار با جمع آوری یک شئ  بخصوص متفاوت است. افرادی که مجموعه هایی مانند تمبر یا ماشین های مینیاتوری دارند، در جستجوی موارد خاص هستند. این افراد مجموعه خود را سازماندهی می کنند و آن را به نمایش می گذارند. مجموعه ها می توانند بزرگ باشند، اما معمولاً به هم ریخته و بی نظم نیستند. همچنین، این کار باعث ناراحتی و مشکلات عملکردی نمی شوند.

 از این رو جمع آوری اشیا به منظور تهیه کلکسیون با اختلال احتکار متفاوت است.

علل اختلال احتکار

مشخص نیست چه چیزی باعث اختلال احتکار می شود. ژنتیک، عملکرد مغز و رویدادهای استرس زای زندگی به عنوان علل احتمالی مورد مطالعه قرار می گیرند.

عوامل خطر عبارتند از:

1. شخصیت: بسیاری از افراد مبتلا به اختلال احتکار دارای سبک رفتاری هستند که شامل مشکل در تصمیم گیری و مشکلات مربوط به توجه، سازماندهی و حل مسئله است.
2. سابقه خانوادگی: بین داشتن یکی از اعضای خانواده مبتلا به اختلال احتکار و ابتلا به این اختلال ارتباط قوی وجود دارد.
3. رویدادهای استرس زا: برخی از افراد پس از تجربه یک رویداد استرس زا مانند مرگ یکی از عزیزان، طلاق یا از دست دادن دارایی خود در آتش، دچار اختلال احتکار می شوند.

علائم اختلال احتکار

اولین علائم اختلال احتکار، اغلب در دوران نوجوانی تا اوایل بزرگسالی ظاهر می شود. ممکن است فرد وسایل، اشیا، ابزار و یا قوطی های خالی زیادی را جمع کرده و ذخیره کند. با این کار به تدریج در فضای خانه بی نظمی و به هم ریختگی ایجاد می شود و فرد در معرض مزاحمت این اشیا قرار می گیرد.

علائم اختلال احتکار ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. نگهداری و جمع آوری اقلام زیادی که در حال حاضر نیازی به آنها نداشته و فضایی برای آنها ندارد (مانند روزنامه، لباس، اوراق اداری، کتاب، ظروف پلاستیکی و…).
2. مشکل همیشگی به دور انداختن یا جدا شدن از وسایل، صرف نظر از ارزش واقعی آنها.
3. احساس نیاز به ذخیره وسایل و احساس ناراحتی به دلیل دور انداختن آنها.
4. ایجاد محیطی بی نظم و غیر قابل استفاده در پیرامون خود به گونه ای که دیگر زندگی کردن در آنجا مقدور نمی باشد.
5. پریشانی یا مشکلات عملکرد یا حفظ امنیت خود، دیگران و یا حیوانات خانگی.
6. با افرادی که سعی در نظم دهی و یا حذف بهم ریختگی محیط اطراف دارند، دچار مشکل می شوند.

افراد مبتلا به اختلال احتکار اعتقاد دارند این وسایل و اشیا خاص و ارزشمند هستند و در آینده به آنها نیاز پیدا می کنند، و یا از لحاظ عاطفی به آنها وابسته هستند.

درمان اختلال احتکار

گاهی افراد مبتلا به اختلال احتکار نمی دانند که دچار یک اختلال هستند و باید به دنبال درمان آن باشند؛ بنابراین مشارکت آنها در درمان می تواند چالش برانگیز باشد. درمان اصلی درمان شناختی رفتاری (CBT) است. درمانگر به فرد کمک می کند تا بفهمد چه چیزی دور انداختن اشیا را دشوار می کند و باعث به هم ریختگی شده است. گاهی ممکن است فرد به درمان دارویی نیز نیاز داشته باشد.

در صورت عدم درمان، ممکن است فرد مبتلا، به این روند ادامه دهد و وسایلی که هرگز از آنها استفاده نمی کند را در خانه انبار کند. در میانسالی، به دلیل شدیدتر شدن علائم و دشوارتر شدن درمان، به هم ریختگی و حجم اشیای تلنبار شده روی هم می‌تواند بسیار زیاد شود.