سینوزیت چیست و چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟

سینوزیت، نوعی بیماری التهابی است که باعث تورم بافت پوشاننده سینوس‌ها می‌شود. سینوس‌ها همان حفره‌های توخالی درون صورت هستند که به‌طور طبیعی با هوا پر شده‌اند. عواملی مانند عفونت‌های ویروسی، عفونت‌های باکتریایی یا آلرژی‌ها می‌توانند این فضاها را تحریک و مسدود کنند و باعث تجمع مایع درون آن‌ها شوند. در پزشکی به این وضعیت، سینوزیت یا رینوسینوزیت می‌گویند. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و راهکارهای درمان آن، در ادامه مطلب همراه ما باشید.

علائم سینوزیت

شایع‌‌ترین علائم عفونت سینوسی عبارتند از:

• خلط پشت حلق؛
• آبریزش بینی همراه با ترشحات غلیظ زرد یا سبز؛
• گرفتگی بینی؛
• احساس فشار در صورت به‌ویژه اطراف بینی، چشم‌ها و پیشانی که ممکن است هنگام حرکت دادن یا خم کردن سر بدتر شود؛
• احساس فشار یا درد دندان‌ها؛
• فشار یا درد گوش؛
• تب؛
• بوی بد دهان یا مزه ناخوشایند در دهان؛
• سرفه؛
• سردرد؛
• احساس خستگی.

درمان سینوزیت

توصیه ما این است که برای درمان سینوزیت به پزشک مراجعه کرده و زیر نظر ایشان دارو مصرف کنید. با این حال در کنار درمان‌های دارویی، راهکارهای خانگی نیز به بهبود عفونت سینوس‌ها و تخلیه آن‌ها کمک می‌کنند. در این بخش علاوه بر داروهای موثر برای درمان سینوزیت، با این راهکارهای خانگی نیز آشنا می‌شویم.

درمان‌های دارویی سینوزیت

• داروهای ضداحتقان: این داروها به باز شدن مجاری بینی کمک می‌کنند و باعث کاهش خلط گلو می‌شوند.
• آنتی هیستامین: اگر علت سینوزیت آلرژی باشد، ممکن است آنتی‌هیستامین‌ها به کاهش علائم بیماری کمک کنند. آلسیزن® (ستیریزین)، هیدین® (لوراتادین) و فستوور (فکسوفنادین) نمونه‌هایی از این داروها هستند.
• اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی: این داروها تورم مجاری بینی را کاهش می‌دهند و تنفس از راه بینی را آسان می‌کنند.
• مسکن‌ها: داروهایی مانند اکتوفن® (استامینوفن) ، اکتوپین (ایبوپروفن) و ناپرکو® (ناپروکسن) برای تسکین سردرد و درد صورتِ ناشی از سینوزیت مفید هستند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر داروهایی که تا اینجا معرفی کردیم موثر نباشند و عامل سینوزیت باکتریایی باشد، ممکن است پزشک سراغ تجویز آنتی‌بیوتیک برود. آنتی‌بیوتیک‌ها به پاکسازی عفونت کمک کرده و ترشحات پشت حلق (خلط گلو) را متوقف می‌کنند. تیوکسا (لووفلوکساسین) یکی از موثرترین آنتی‌بیوتیک‌هایی است که برای درمان سینوزیت باکتریایی تجویز می‌شود. اگرچه این دارو عوارض جانبی نادری دارد، لازم است از مصرف خودسرانه آن پرهیز کرده و برای دریافت دارو به پزشک مراجعه کنید.
• داروهای کاهنده التهاب آلرژی: این دسته از داروها برای درمان سینوزیت مزمن تجویز می‌شوند و باید زیر نظر پزشک مصرف شوند. اکتولوکاست (مونته‌لوکاست) جزء داروهای این خانواده است که توسط شرکت داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود. کاهش علائم حساسیت و پیشگیری از حملات آسم در بزرگسالان از دیگر کاربردهای این دارو هستند.

درمان خانگی سینوزیت

راهکارهای خانگی که ممکن است به بهبود سینوزیت کمک کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:

• بخور گرفتن: بخور گرفتن راهکار ساده‌ای است که مجاری سینوسی را مرطوب کرده و مخاطِ غلیظِ بینی و سینوس را رقیق می‌کند. حمام آب گرم نیز تاثیری مشابه بخور گرفتن دارد.
• استفاده از روغن اکالیپتوس: افزودن روغن اکالیپتوس به دستگاه بخور می‌تواند به تسریع بهبود سینوزیت ویروسی کمک کند. این روغن برای باز کردن مجاری بینی و پاکسازی مجاری تنفسی نیز مفید است.
• استراحت: استراحت و خواب کافی، فشار سینوس‌ها را کاهش می‌دهد و به بهبود عفونت‌های ویروسی و باکتریایی کمک می‌کند.
• اصلاح سبک زندگی: ترک سیگار و سایر دخانیات و دوری از مواد آلرژی‌زا، از سینوزیت جلوگیری کرده و به کاهش علائم این بیماری نیز کمک می‌کند.
• استفاده از کمپرس گرم: گذاشتن یک حوله گرم روی سینوس‌ها، تورم آن‌ها را کاهش می‌دهد و به باز شدن مجاری بینی نیز کمک می‌کند. 

تخلیه عفونت سینوزیت

همه راهکارهایی که تا اینجا معرفی کردیم، به تخلیه عفونت سینوس‌ها کمک می‌کنند. با این وجود، در این بخش با راهکارهای اختصاصی‌تر برای پاکسازی مجاری بینی و کاهش فشار سینوس‌ها آشنا می‌شویم.

• شست‌وشوی بینی با محلول نمکی: این روش، یکی از موثرترین راهکارها برای کاهش فشار سینوسی و تخلیه عفونت است. برای تهیه محلول نمکی در خانه، دستورالعمل زیر را دنبال کنید:
• 2 پیمانه آب را در ظرفی درب‌دار بریزید و 15 دقیقه بجوشانید.
• سپس اجازه دهید که آب به دمای اتاق برسد.
• 1 قاشق چای‌خوری نمک به آب اضافه کنید و محلول را هم بزنید.
• می‌توانید این محلول را به مدت 24 ساعت داخل یخچال نگهداری کنید.
• ماساژ نقاط فشاری صورت: در صورت ما نقاط فشاری متعددی وجود دارد و فشار سینوسی، تمایل به تجمع در این نقاط دارد. در نتیجه ماساژ این نواحی به خارج شدن عفونت و تسکین درد سینوزیت کمک می‌کند. برای این کار انگشتان خود را به صورت دایره‌ای روی نواحی زیر حرکت دهید:
• بالای ابروها
• شقیقه‌ها
• پیشانی
• نزدیک بینی بین استخوان‌های گونه و فک
• دو طرف پل بینی
• جلوی گوش‌ها در دو طرف صورت

عمل جراحی سینوزیت

در برخی موارد، پزشکان برای درمان سینوزیت مزمن و برداشتن پولیپ‌های سینوسی از گزینه جراحی استفاده می‌کنند. البته بیشتر افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند، مشکلات شدید سینوسی دارند و به درمان‌های دارویی پاسخ مناسب نداده‌اند.

جراحی سینوسی در چند نوع مختلف انجام می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به برداشتن بافت عفونی سینوس، استخوان یا پولیپ‌ها اشاره کرد. همه این جراحی‌ها طوری طراحی شده‌اند که تهاجمی نباشند و روند بهبودی بیمار را تسریع کنند.

نکته مهم دیگر این است که جراحی‌های سینوس در دسته جراحی‌های جدی قرار نمی‌گیرند، عوارض قابل‌توجهی ندارند و تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شوند. بنابراین معمولا بیمار حین جراحی دردی احساس نمی‌کند و بعد از جراحی نیز حدود یک هفته درد خفیف یا متوسط خواهد داشت.

برای سینوزیت چه بخوریم؟

تحقیقات درباره تاثیر رژیم غذایی روی درمان سینوزیت کامل نیستند و بیشتر شواهد موجود نیز ماهیت تجربی دارند. با این وجود اگر به سینوزیت مبتلا هستید، بهتر است نکات تغذیه‌ای زیر را در نظر بگیرید: 

• آنتی‌باکتریال‌های طبیعی مثل سیر، زنجبیل و عسل به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند و برای درمان عفونت‌های سینوسی نیز مفید هستند.
• مواد غذایی با خواص ضدالتهابی مثل توت‌ها، سبزیجات برگ‌سبز و ماهی‌های چرب، تورم ناشی از عفونت‌های سینوسی را کاهش می‌دهند و از این طریق به درمان سینوزیت کمک می‌کنند.
• آب گوشت و مرغ سرشار از الکترولیت‌ها و مواد مغذی است و احتمال دارد گرفتگی سینوس‌ها را تسکین دهد.
• نوشیدن مایعات زیاد به رقیق شدن مخاط کمک می‌کند و از این راه جلوی انسداد سینوس‌ها را می‌گیرد.

برخی مواد غذایی نیز گرفتگی بینی را تشدید می‌کنند و برای افراد مبتلا به سینوزیت مضر هستند. این مواد غذایی عبارتند از:

• لبنیات؛
• خوراکی‌های سرشار از قندهای تصفیه‌شده مثل نوشابه، آب‌نبات و شیرینی‌جات؛
• مواد غذایی سرشار از هیستامین مثل گوشت‌های فرآوری‌شده، گوجه‌فرنگی و بادمجان؛
• غذاهای سرشار از سالیسیلات مثل لوبیا، عدس، توت‌فرنگی، هندوانه، آلو و تمشک.

درمان سردرد سینوزیت

سردردهای سینوسی، به دلیل عفونت سینوس‌ها ایجاد می‌شوند و متاسفانه هیچ درمان سریعی ندارند. اما اگر عفونت سینوس‌های شما منشا باکتریایی داشته باشد، می‌توانید زیر نظر پزشک از آنتی‌بیوتیک استفاده کنید.

عفونت‌های ویروسی نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند و معمولا بدون درمان برطرف می‌شوند. با این حال ممکن است پزشک برای کاهش درد و ناراحتی شما داروهایی نظیر آنتی‌هیستامین‌ها، ضداحتقان‌ها و مسکن‌ها را تجویز کند.

موارد زیر نیز راهکارهای خانگی ساده‌ای هستند که به کاهش فشار و درد سینوس‌ها کمک می‌کنند:

• قرار دادن کمپرس گرم روی نواحی دردناک صورت؛
• بخور گرفتن؛
• استفاده از اسپری یا قطره نمکی بینی.

درمان سرگیجه سینوزیت

ممکن است عفونت سینوس‌ها باعث تورم و تجمع مایع در مجرای گوش میانی شود و این مجرا را مسدود کند. این وضعیت باعث احساس گرفتگی در گوش‌ها می‌شود و ممکن است مشکلاتی مثل عدم تعادل و سرگیجه ایجاد کند.

برای مدیریت سرگیجه ناشی از سینوزیت، راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• هرگاه احساس سرگیجه کردید، بنشینید یا دراز بکشید. اگر در حال رانندگی یا کار با دستگاه‌های خاص هستید، تا زمانی که سرگیجه برطرف شود فعالیت خود را متوقف کنید.
• ممکن است کم‌آبی بدن در ایجاد سرگیجه نقش داشته باشد. بنابراین قبل از شروع مجدد فعالیت‌ها، آب یا نوشیدنی حاوی الکترولیت مصرف کنید.
• اگر سرگیجه ادامه پیدا کرد، زیر نظر پزشک آنتی‌هیستامین مصرف کنید. البته توجه کنید که این داروها می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شوند.
• در صورت تکرار سرگیجه‌های ناگهانی، حتما با پزشک مشورت کنید.

سینوزیت و وزوز گوش

عفونت‌های سینوسی، ممکن است یکی از عوامل خطر وزوز گوش ناشی از آلرژی باشند. در چنین شرایطی، مصرف برخی داروها به کاهش علائم کمک می‌کند.

به عنوان مثال آنتی‌هیستامین‌ها با خشک کردن سینوس‌ها، به بهبود عملکرد مجاری گوش کمک می‌کنند. داروهای ضداحتقان و اسپری‌های کورتیکواستروئیدی بینی نیز با کاهش التهاب و گرفتگی سینوس‌ها وزوز گوش را برطرف می‌کنند.

نکته: وزوز گوش می‌تواند دلایل دیگری از جمله مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نیز داشته باشد. بنابراین از مصرف خودسرانه این داروها خودداری کرده و پیش از هر اقدامی با پزشک مشورت کنید.

سینوزیت و تنگی نفس

ممکن است بیماران مبتلا به سینوزیت علائمی مثل سرفه مزمن و گرفتگی صدا داشته باشند و هنگام خواب، به ‌سختی نفس بکشند. ولی تنگی نفس جزء علائم رایج این بیماری نیست. بنابراین اگر دچار سینوزیت هستید و متوجه تنگی نفس شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

درمان سینوزیت و خلط پشت حلق

ممکن است برخی از علائم سینوزیت حاد و مزمن با علائم سرماخوردگی همپوشانی داشته باشند. به عنوان مثال خلط پشت حلق، یکی از این علائم است. خوشبختانه راهکارهای درمانی ساده‌ای برای رفع این مشکل وجود دارد؛ از جمله:

• مصرف آنتی‌هیستامین‌ زیر نظر پزشک: آنتی‌هیستامین‌های قدیمی‌تر مثل دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرامین، گزینه مناسبی نیستند. چراکه باعث خواب‌آلودگی می‌شوند و با خشک کردن مخاط، آن را غلیظ‌تر می‌کنند. بهتر است انتخاب آنتی‌هیستامین مناسب را به عهده پزشک بگذارید و به توصیه‌های ایشان پایبند باشید.
• مصرف داروهای ضداحتقان زیر نظر پزشک: این داروها رگ‌ها و بافت‌های متورم بینی را منبسط کرده و به باز شدن مجاری بینی کمک می‌کنند. اکتوکلد یکی از محصولات شرکت داروسازی اکتوورکو است که با داشتن ترکیبات ضداحتقان، خلط ناشی از سینوزیت را بهبود می‌دهد.
• استفاده از اسپری‌ ضداحتقان بینی زیر نظر پزشک: این اسپری‌ها نباید بیشتر از چند روز استفاده شوند. زیرا مصرف طولانی‌تر آن‌ها اثر معکوس دارد و گرفتگی بینی را بدتر می‌کند.

سینوزیت در کودکان

سینوزیت علاوه بر بزرگسالان، ممکن است کودکان را نیز درگیر کند و با توجه به سن کودک، با علائم متفاوتی ظاهر می‌شود.

به طور کلی علائم این بیماری در کودکان به شرح زیر هستند:

• آبریزش بینی (که غلیظ یا شفاف و سبز یا زرد باشد و بیش از 7 تا 10 روز طول بکشد)
• سرفه شبانه
• سرفه در طول روز (گاهی اوقات)
• تورم اطراف چشم‌ها

نکته: معمولا سردرد در کودکان زیر 5 سال دیده نمی‌شود.

درمان سینوزیت در کودکان با توجه به نظر پزشک و عوامل مختلفی نظیر موارد زیر تعیین می‌شود:

• سن، وضعیت کلی سلامتی و سابقه پزشکی کودک؛
• شدت بیماری؛
• میزان تحمل کودک نسبت به داروها، اقدامات پزشکی و درمان‌های خاص؛
• مدت زمانی که احتمال دارد بیماری ادامه پیدا کند؛
• نظر یا ترجیح والدین.

علائم انحراف بینی و سینوزیت

ممکن است انحراف خفیف بینی مشکلی خاصی برای ما ایجاد نکند. اما اگر این انحراف شدید باشد، می‌تواند به مشکلاتی مانند سینوزیت مزمن منجر شود.

انحراف شدید بینی، از روبه‌رو کاملا مشخص است. اما اگر با نگاه به آینه متوجه چیزی نشدید، از نمای زیر بینی عکس بگیرید. اگر سوراخ‌های بینی نامتقارن باشند، احتمالا دچار انحراف بینی هستید.

سایر علائم انحراف بینی نیز ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• مشکل در تنفس از راه بینی (معمولا در یک سمت بینی شدیدتر است)
• درد صورت
• سردرد
• از دست دادن حس بویایی
• گرفتگی بینی
• تنفس غیرطبیعی و صدادار
• خونریزی بینی
• خر و پف

عوارض درمان نکردن سینوزیت مزمن چیست؟

در برخی موارد نادر، سینوزیت مزمن ممکن است به عوارض جدی زیر منجر شود:

• مشکلات بینایی: اگر عفونت سینوس به حفره چشم گسترش پیدا کند، ممکن است باعث کاهش بینایی یا حتی نابینایی شود.
• عفونت غشاها و مایعات اطراف مغز و نخاع: در موارد نادر، عفونت‌های شدید به این عارضه منجر می‌شوند. این عارضه مننژیت نام دارد.
• عفونت استخوان‌ها و پوست

قرص جوشان استیل سیستئین برای سینوزیت

قرص جوشان استیل سیستئین، یکی از محصولات شرکت داروسازی اکتوورکو است و با کاهش غلظت ترشحات مجاری هوایی، به دفع خلط از طریق سرفه کمک می‌کند. شما می‌توانید با در دست داشتن نسخه پزشک، این دارو را از داروخانه‌های سراسر کشور تهیه کنید.

فرق سینوزیت با میگرن

جدول زیر مقایسه‌ای میان مهم‌ترین ویژگی‌های سینوزیت و میگرن ارائه می‌دهد و به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از تفاوت‌های این دو عارضه داشته باشید.

نحوه بخور اکالیپتوس برای سینوزیت

یک قابلمه آب را بجوشانید. مقداری از گیاه موردنظر را اضافه کنید (برگ اکالیپتوس، چند برگ نعناع، یا چند تکه زنجبیل). بخار را روی صورت خود بیاورید و با یک حوله سر خود را بپوشانید. 5 تا ۱۰ دقیقه نفس بکشید، مراقب باشید که آب خیلی داغ نباشد تا پوستتان نسوزد.

سخن پایانی

سینوزیت، بیماری آزاردهنده‌ای است که می‌تواند کیفیت زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد. اما خوشبختانه با راهکارهای ساده‌ای قابل کنترل و درمان است. با این حال توصیه می‌شود که از درمان خودسرانه پرهیز کرده و برای بررسی دقیق علائم بیماری و دریافت داروها و راهکارهای درمانی مناسب، به پزشک مراجعه کنید. شما چه راه‌حلی برای مدیریت سینوزیت سراغ دارید؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

منابع: clevelandclinic، webmd، clevelandclinic، healthline، clevelandclinic، healthline، hopkinsmedicine، mayoclinic