همه چیز درباره سرماخوردگی بزرگسالان

سرماخوردگی، یک بیماری شایع دستگاه تنفسی فوقانی است که بینی و گلو را درگیر می‌کند. این بیماری اغلب بی‌خطر است ولی علائم آزاردهنده‌ای دارد و تا چند روز فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره بازمی‌دارد. عامل اصلی سرماخوردگی ویروس‌ها هستند و بیش از 200 نوع ویروس مختلف در ایجاد آن نقش دارند. برای آشنایی بیشتر با علائم سرماخوردگی بزرگسالان و راهکارهای خانگی و دارویی درمان آن، ادامه مطلب را از دست ندهید.

علائم سرماخوردگی

معمولا سرماخوردگی سه مرحلهِ اولیه، فعال و پایانی دارد. علائم هر مرحله در جدول زیر خلاصه شده است:

مرحله	علائم
مرحله اولیه (روزهای 1 تا 3)	خارش گلو یکی از اولین نشانه‌های سرماخوردگی است و معمولا یک تا سه روز بعد از ورود ویروس به بدن، ظاهر می‌شود. ازاین‌رو نیمی از افراد مبتلا، گلودرد یا خارش گلو را به عنوان اولین نشانه‌های سرماخوردگی احساس می‌کنند. عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی بینی، سرفه و گرفتگی صدا نیز از دیگر علائم این مرحله هستند.
مرحله فعال (روزهای 4 تا 7)	علائم سرماخوردگی، معمولا در این مرحله شدیدتر می‌شوند و اوج می‌گیرند. ممکن است بیمار علاوه بر نشانه‌های مرحله قبل، بدن‌درد، سردرد، آبریزش چشم و بینی، خستگی و تب را نیز تجربه کند. (تب در کودکان شایع‌تر است.)
مرحله پایانی (روزهای 8 تا 10)	در این مرحله، سرماخوردگی، رو به بهبودی می‌رود ولی ممکن است برخی علائم ادامه پیدا کنند. به عنوان مثال بعضی از افراد تا دو ماه بعد از عفونت تنفسی، سرفه‌های آزاردهنده‌ای دارند.

نکته: اگر بعد از مرحله پایانی سرماخوردگی علائم شدیدتر شدند یا دوباره دچار تب شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

درمان سریع سرماخوردگی

پیش از هر چیز خوب است بدانیم که سرماخوردگی بزرگسالان، درمان قطعی ندارد و باید اجازه دهیم که بیماری روند طبیعی خود را طی کند. خوشبختانه در اغلب موارد این بیماری طی 7 تا 10 روز خودبه‌خود بهبود می‌یابد و مشکلات جدی‌تری به دنبال ندارد. با این حال، مصرف برخی داروها به کاهش علائم کمک کرده و گذراندن دوره بیماری را آسان‌تر می‌کند. در ادامه با برخی از این داروها آشنا می‌شویم.

نکته: کودکان، زنان باردار و شیرده و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای قبل از مصرف هر دارویی باید با پزشک مشورت کنند.

قرص اکتوکلد

ترکیبِ داروهای استامینوفن (ضددرد)، فنیل‌افرین (ضداحتقان)، دکسترومتورفان (ضدسرفه) و کلرفنیرامین (ضدحساسیت)، با نام تجاری اکتوکلد توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود.

این دارو به بهبود علائم سرماخوردگی، آنفلوانزا و حساسیت فصلی کمک می‌کند. نکته مهم این است که اکتوکلد نباید برای مدت طولانی استفاده شود و فقط بزرگسالان و نوجوانان بالای 12 سال مجاز به مصرف آن هستند. همچنین از مصرف همزمان این دارو با داروهای حاوی استامینوفن و سایر داروهای سرماخوردگی و ضداحتقان خودداری کنید.

ساشه اکتوکلد® روز

اکتوکلد روز، ترکیبی از استامینوفن و فنیل‌افرین است و یک داروی مسکن و ضداحتقان محسوب می‌شود. این دارو که توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو به تولید می‌رسد، برای تسکین علائم آنفلوانزا و سرماخوردگی در طول روز استفاده می‌شود. بنابراین اگر علائمی مانند گرفتگی بینی و مجاری سینوسی، سردرد، تب و بدن‌درد را تجربه می‌کنید، این دارو ممکن است برای شما مفید باشد.

فراموش نکنید که اکتوکلد® روز، تنها مناسب بزرگسالان است و برای کودکان زیر 12 سال توصیه نمی‌شود.

ساشه اکتوکلد® شب

اکتوکلد شب، دارویی با ترکیب استامینوفن، فنیل‌افرین و دیفن‌هیدرامین است که توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود. این دارو ترکیب سه داروی مسکن، ضداحتقان و ضدحساسیت است و برای بهبود علائم آنفلوانزا، سرماخوردگی و حساسیت فصلی تجویز می‌شود.

اکتوکلد® شب، عوارض جانبی نادری دارد ولی برای کودکان زیر 12 سال مناسب نیست.

قرص مونته لوکاست برای سرماخوردگی

قرص مونته لوکاست با نام تجاری اکتولوکاست، توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود. این دارو برای درمان سرماخوردگی کاربردی ندارد اما یک مهارکننده لکوترین است و برای پیشگیری از حملات آسم و کاهش علائم حساسیت تجویز می‌شود.

اکتوبیلاست (بیلاستین) نیز یکی دیگر از محصولات شرکت داروسازی اکتوورکو است. این دارو، متعلق به نسل دوم آنتی‌هیستامین‌هاست و با حداقل عوارض خواب‌آوری، علائم حساسیت فصلی و کهیر را تسکین می‌دهد. فراموش نکنید که اکتوبیلاست و اکتولوکاست، جزء داروهای نسخه‌ای هستند و باید زیر نظر پزشک استفاده شوند.

بسیاری از افراد علائم حساسیت فصلی را با علائم سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند. از این رو در جدول زیر علائم این دو عارضه را مرور کرده‌ایم.

علائم	سرماخوردگی	آلرژی
آبریزش یا گرفتگی بینی	شایع	شایع
بدن‌‌درد	محتمل	نادر
زمان بروز بیماری	بیشتر در ماه‌های زمستان	در هر زمان از سال
شروع علائم	چند روز بعد از ورود ویروس به بدن	بلافاصله پس از تماس با محرک‌ها
دوره بیماری	معمولا بین 3 تا 10 روز	چند روز تا چند ماه
سرفه	اغلب	گاهی
خستگی	گاهی	گاهی
تب	نادر	هرگز
خارش و آبریزش چشم‌ها	نادر	اغلب
گلودرد	محتمل	نادر

فکسوفنادین در سرماخوردگی موثر است؟

فکسوفنادین، در دسته آنتی‌هیستامین‌ها قرار دارد و بسیاری از افراد بر این باور هستند که این دارو، می‌تواند برای درمان سرماخوردگی نیز موثر باشد. این در حالی است که بر اساس تحقیقات مختلف، بیشتر انواع قرص آنتی‌ هیستامین‌ از جمله فکسوفنادین کمکی به تسکین علائم سرماخوردگی نمی‌کنند.

با این حال اگر همزمان با مصرف فکسوفنادین، دچار سرماخوردگی شدید، بهتر است این موضوع را با پزشک در میان بگذارید و انتخاب داروی مناسب را بر عهده ایشان بگذارید. چراکه بعضی از داروهای سرماخوردگی حاوی آنتی‌هیستامین هستند و در صورت مصرف همزمان با فکسوفنادین، منجر به مسمومیت دارویی می‌شوند.

داروهای مجاز سرماخوردگی در بارداری

پیش از هر چیز خوب است بدانیم که اکثر داروها، از جفت عبور می‌کنند و سلامتی جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بنابراین اگر باردار هستید، پیش از مصرف هر دارویی حتما با پزشک مشورت کنید.

در حال حاضر، تاثیر داروهای سرماخوردگی بر زنان باردار به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است. از این رو، برای دریافت داروی مناسب به پزشک مراجعه کنید.

درمان خانگی سرماخوردگی

در مواردی، می‌توانید به کمک راهکارهای خانگی و بدون مراجعه به پزشک علائم سرماخوردگی را تسکین دهید. در این بخش با انواع راهکارهای خانگی برای بهبود سرماخوردگی آشنا می‌شویم.

دمنوش برای سرماخوردگی

• دمنوش زنجبیل: زنجبیل دارای خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدمیکروبی و ضدالتهابی است که به کاهش درد عضلانی، گلودرد، حالت تهوع و تامین آب موردنیاز بدن کمک می‌کند. برای تهیه این دمنوش گیاهی، کافیست چند برش زنجبیل خام را در آب جوش بجوشانید.
• دمنوش عسل: عسل، خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد. از این رو نوشیدن چای عسلی همراه با لیمو، به تسکین گلودرد و سرفه کمک می‌کند. لازم به ذکر است که هرگز نباید به کودکان زیر 12 ماه عسل بدهید.
• دمنوش لیمو: نوشیدن چای لیمو یا افزودن لیمو به هر دمنوش گیاهی دیگری، یکی از راهکار‌های خانگی محبوب برای تسکین گلودرد است. با این حال، شواهد علمی دقیقی مبنی بر تاثیر مثبت دمنوش لیمو برای سرماخوردگی وجود ندارد.

غذای مناسب برای سرماخوردگی

• سوپ مرغ: سوپ مرغ، ترکیبات مغذی زیادی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. برای تهیه سوپ مرغ، از مرغ، هویج، کرفس، پیاز و تنها مقدار کمی نمک استفاده کنید. در صورت استفاده از سوپ‌های کنسروی نیز سراغ انواع کم‌نمک‌تر بروید.
• ماهی سالمون: ماهی سالمون جزء منابع غنی از پروتئین به حساب می‌آید، نرم است و به‌راحتی خورده می‌شود، اثرات ضدالتهابی دارد و ممکن است در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر باشد. علاوه بر این سالمون، سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین D است؛ ویتامینی که در عملکرد سیستم ایمنی نقش حیاتی دارد و اکثر افراد با کمبود آن مواجه هستند.

مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای سرماخوردگی

• ویتامین C: ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی است و نقش مهمی در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند. شواهد علمی حاکی از آن هستند که احتمالا این ویتامین، از سرماخوردگی جلوگیری نمی‌کند ولی علائم این بیماری را بهبود می‌بخشد و دوره آن را کوتاه‌تر می‌کند. مرکبات، فلفل قرمز و سبزیجات برگ‌سبز مانند بروکلی سرشار از ویتامین C هستند.
• زینک (روی): به طور کلی تحقیقات علمی نتایج متفاوتی در خصوص تاثیر زینک، روی سرماخوردگی نشان می‌دهند. در برخی مطالعات، زینک هیچ تاثیری بر کوتاه شدن مدت سرماخوردگی نداشت، اما در مطالعات دیگر باعث کاهش چند روزه علائم شد. همچنین بر اساس پژوهش‌ها افرادی که زینک مصرف می‌کنند، بیشتر از سایر افراد دچار ناراحتی معده و تغییر در حس چشایی می‌شوند. بنابراین بهتر است برای مصرف این ماده معدنی در دوره سرماخوردگی، با پزشک مشورت کنید.

روش‌‌های تسکینی و مراقبتی

• غرغره کردن آب نمک: این روش به پیشگیری از بروز عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی کمک می‌کند و با تسکین گلودرد و گرفتگی بینی، علائم سرماخوردگی را کاهش می‌دهد.
• استفاده از اسپری نمکی: این اسپری، به تسکین گرفتگی بینی و بهبود برخی علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی کمک می‌کند.
• بخور گرفتن: رطوبت، به کاهش خشکی و التهاب بینی و گلو کمک می‌کند. بنابراین یک دستگاه بخور در اتاق خواب خود قرار دهید و چند قطره روغن اکالیپتوس نیز به آن اضافه کنید.  

سرماخوردگی کودکان

کودکان به طور میانگین 5 تا 8 بار در سال سرما می‌خورند. چراکه صدها نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد و همه آن‌ها برای سیستم ایمنی بچه‌ها جدید و ناآشنا هستند. اما به‌تدریج بدن آن‌ها در برابر ویروس‌های مختلف ایمنی پیدا می‌کند و کمتر دچار سرماخوردگی می‌شوند.

درمان گرفتگی صدا در سرماخوردگی

گرفتگی صدا، یکی از علائم رایج سرماخوردگی است و خوشبختانه راهکارهای درمانی ساده‌ای دارد. اگر شما هم گرفتگی صدای ناشی از سرماخوردگی را تجربه می‌کنید، راهکارهای زیر را امتحان کنید:

• کمتر صحبت کنید و به تارهای صوتی استراحت دهید.
• از پچ‌پچ کردن و زمزمه کردن بپرهیزید.
• برای دریافت آنتی‌بیوتیک، آنتی‌هیستامین یا سایر داروها به پزشک مراجعه کنید.
• مایعات گرم بنوشید و تا زمان بهبودی سراغ نوشیدنی‌های کافئین‌دار نروید.
• آب‌نمک غرغره کنید.
• حمام آب گرم بگیرید یا از دستگاه بخور استفاده کنید.
• سیگار نکشید و از سایر دخانیات دوری کنید.

آمپول ب کمپلکس برای سرماخوردگی

آمپول ب‌کمپلکس، حاوی ویتامین‌های گروه B است. هر یک از ویتامین‌های این گروه، نقش مهمی در حفظ انرژی، عملکرد سیستم عصبی و پیشگیری از عفونت‌ها ایفا می‌کنند. از این رو می‌توان برای تقویت سیستم ایمنی، زیر نظر پزشک از آمپول ب‌کمپلکس استفاده کرد.

علاوه بر آمپول ب‌کمپلکس، داروهای تزریقی مشابه دیگری نیز در بازار ایران موجود هستند. یکی از این داروها نوروبیون نام دارد و با نام تجاری اکتوبیون، توسط کارخانه داروسازی اکتوورکو تولید می‌شود. اکتوبیون، حاوی سه ویتامین کلیدی گروه B یعنی ویتامین B6، B1 و B12 است. این ویتامین‌ها فواید مختلفی از جمله حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن دارند و به همین دلیل برای بهبود علائم سرماخوردگی یا پیشگیری از آن مفید هستند.

بهترین آنتی بیوتیک برای سرماخوردگی

سرماخوردگی، توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود و هیچ آنتی‌بیوتیکی در دنیا با ویروس‌ها مقابله نمی‌کند. چراکه آنتی‌بیوتیک‌ها تنها برای رفع عفونت‌های باکتریایی کاربرد دارند و مصرف بی‌مورد آن‌ها، می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

در واقع مصرف بی‌دلیل آنتی‌بیوتیک‌ها، باعث مقاوم شدن باکتری‌ها می‌شود. بنابراین ممکن است هنگامی که دچار عفونت باکتریایی شویم و واقعا به آنتی‌بیوتیک نیاز پیدا کنیم، دیگر اثربخش نباشند.

علاوه بر این، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است عوارضی از جمله سرگیجه، استفراغ، عفونت‌های قارچی، اسهال و حتی واکنش‌های آلرژیک را به دنبال داشته باشند. با این اوصاف، از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک جدا خودداری کرده و برای دریافت این داروها، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تفاوت سرماخوردگی و آنفلوانزا

تفاوت‌های کلیدی سرماخوردگی و آنفلوانزا به شرح جدول زیر است:

	سرماخوردگی	آنفلوانزا
علائم
تب	گاهی، معمولا خفیف	معمولا وجود دارد، بیشتر اوقات بالاست و 3 تا 4 روز طول می‌کشد. (در محدوده ۳۸ تا ۳۹ درجه سانتی‌گراد قرار دارد و ممکن است از این عدد هم بالاتر برود؛ به‌ویژه در کودکان)
سردرد	گاهی	شایع
درد و کوفتگی‌ بدن	خفیف	معمولا وجود دارد؛ اغلب شدید
خستگی و ضعف	گاهی	معمولا وجود دارد؛ ممکن است 2 تا 3 هفته ادامه پیدا کند.
خستگی شدید	هرگز	معمولا وجود دارد و در شروع بیماری احساس می‌شود.
گرفتگی بینی	شایع	گاهی
عطسه	معمولا وجود دارد.	گاهی
گلودرد	شایع	گاهی
ناراحتی قفسه سینه و سرفه	خفیف تا متوسط؛ سرفه‌های خشک	شایع؛ می‌تواند شدید شود.
عوارض	احتقان سینوس؛ عفونت گوش میانی	سینوزیت، برونشیت، عفونت گوش، ذات‌الریه (ممکن است خطر مرگ به همراه داشته باشد.)
پیشگیری	شستشوی مکرر دست‌ها، پرهیز از تماس نزدیک با افراد مبتلا به سرماخوردگی	شستشوی مکرر دست‌ها، پرهیز از تماس نزدیک با افراد مبتلا به آنفلوانزا، تزریق سالانه واکسن آنفلوانزا
درمان	مصرف داروهای مسکن و کاهنده تب زیر نظر پزشک	مصرف داروهای مسکن، کاهنده تب و در برخی موارد داروهای ضد ویروس

میوه های مضر برای سرماخوردگی

میوه‌هایی که بهتر است هنگام سرماخوردگی کمتر میل کنید، عبارتند از:

• میوه‌های مرکباتی (پرتقال، لیمو، گریپ‌فروت)
• آناناس
• انبه نارس
• میوه‌های هسته‌دار (مثل هلو و گیلاس)
• هندوانه سرد (یخچالی)
• توت‌ها (توت‌فرنگی، بلوبری)

سخن پایانی

در این مطلب، با سرماخوردگی به عنوان یکی از بیماری‌های شایع دستگاه تنفسی فوقانی آشنا شدیم و دیدیم که راهکارهای خانگی ساده‌ای برای مدیریت و بهبود علائم این بیماری وجود دارد. همچنین می‌توان برای دریافت داروهای مناسب به پزشک عمومی نیز مراجعه کرد. شما چه راهکارهایی برای بهبود علائم سرماخوردگی امتحان کرده‌اید؟ تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

منابع: clevelandclinic، mayoclinichealthsystem، webmd، nhs، healthline، healthline