سرخوردگی

همه ما به طور طبیعی در لحظات مختلفی دچار احساس سرخوردگی و ناامیدی می شویم. سرخوردگی می تواند به دلیل عمل دیگران و یا عکس المعل ما نسبت به یک موقعیت به وجود آید.

در بسیاری ازمواقع، احساس سرخوردگی مثل بسیاری از احساسات گوناگون دیگر در طول روز، برای کوتاه مدت در ما به وجود می آید؛ بنابراین دلیلی برای نگرانی نیست. اما در برخی موارد، فرد ممکن است برای طولانی مدت دچار سرخوردگی باشد و تهدیدی برای سلامت روحی و جسمانی او شود.

سرخوردگی چیست؟

سرخوردگی احساس خشمی است که مستقیما به یک شخص یا یک موضوع مربوط نیست، بلکه احساس خشم نسبت به یک موقعیت ناخوشایند است. این احساس زمانی به‌وجود می‌آید که انگیزه‌های فرد سرکوب شوند یا به نظر برسد تلاش‌هایی که برای چیزی صرف شده، نتیجه‌ای نمی‌دهد.

سرخوردگی واکنشی نسبت به هر نوع استرس فیزیکی، روانی، موانع، انتظارات نابجا و ناکامی ها است، که می‌تواند در نتیجه‌ یک روز طولانی در محل کار، اتفاقات غیرمنتظره، ضرب‌العجل‌های برنامه‌ریزی‌نشده و مواردی از این دست باشد.

در مواردی که احساس سرخوردگی طولانی مدت شود، تاثیرات سوئی بر سلامت جسمی و روحی فرد می گذارد و منجر به ایجاد خشم کنترل نشده، افزایش سطح استرس، بی انگیزگی و نا امیدی می شود.

ابراز احساس سرخوردگی در هر فرد متفاوت است و به مهارت‌های مقابله‌ای و میزان تاب‌آوری فرد بستگی دارد.

علل سرخوردگی چیست؟

سرخوردگی می‌تواند در نتیجه عوامل درونی، ویژگی‌های شخصی یا باورها و همچنین ناشی از عوامل بیرونی باشد. عنصر ثابت در احساس سرخوردگی، استرس است؛ چه از نظر روانی و چه از نظر جسمی. این حس می تواند در زمینه های مختلف زندگی ما تجربه شود.

موارد زیر می توانند از مقصران احتمالی ایجاد استرس و سرخوردگی باشند:

• اتفاقات پیش‌بینی‌نشده؛
• مشکلات مالی؛
• تعارضات حل نشده؛
• روابط ناموفق یا ناسالم؛
• استانداردهای کاری ناسالم؛
• ضرب الاجل های ناموفق؛
• خواسته های جنسی برآورده نشده؛
• اختلالات روانی مانند افسردگی و اختلال سندرم پس از سانحه (PTSD)؛

مقابله با سرخوردگی

از آنجا که احساس سرخوردگی امری عادی در طی روز به شمار می رود و ما نمی توانیم چنین واکنش های احساسی را به طور کامل متوقف کنیم، باید نحوه مقابله با آن را پیدا کنیم.

در قدم اول باید منبع به وجود آمدن سرخوردگی را پیدا کرده تا بدانیم چطور با آن مقابله کنیم. هرچند چالش برانگیز است؛ چرا که سرخوردگی اغلب ناشی از چند عامل مختلف است.

سپس باید اقدامات بعدی را در نظر گرفت.

هوش هیجانی داشته باشید. هوش هیجانی توانایی شناسایی، به کار گیری و مدیریت احساسات خود و دیگران است. اگر هوش هیجانی داشته باشید می توانید واکنش مناسبتری نسبت به عمل دیگران و شرایط پیش آمده که منجر به سرخوردگی می شود، داشته باشید.

برای جلوگیری از احساس سرخوردگی و خشمگین شدن، باید در مواردی که تحت کنترل شما نیست انتظارات کمتری داشته باشید. در حالی که شما نمی توانید اعمال دیگران را کنترل کنید، اما نحوه واکنش به این اعمال و تاثیری که بر احساسات شما می گذارد، دست شما است.

خوش بین باشید. پیچیدگی کار و زندگی به سبک نگرش و الکوهای فکری شما بستگی دارد. سرخوردگی هم می تواند ناشی از منفی نگری باشد؛ زمانی که ما احساس می کنیم چالش ها فرای کنترل ما هستند. به‌جای تمرکز روی دستاوردهایی که نداشتید، باید یاد گرفت به چالش‌ها از زاویه‌ای مثبت‌ نگاه کرد. خوش بینی به از بین بردن احساس سرخوردگی به شما کمک می کند تا تاب‌آوری بیشتری داشته باشید و تاثیر استرس را کاهش دهید. باید برای چیزهایی که دارید قدردان باشید و تنها بر نداشته های خود تمرکز نکنید.

تمرینات آرامش بخش انجام دهید. نفس بکشید! اولین گام برای رهایی از استرس نفس کشیدن است. از آنجا که احساس سرخوردگی ناشی از استرس است، تنفس عمیق و فراهم کردن اکسیژن بیشتر برای مغز آشفتگی ذهنی را کم کرده و باعث آرامش شما می شود. مدیتیشن و یوگا نیز برای رفع تنش مفید هستند.

عدم تخلیه احساسات تنها منجر به احساس سرخوردگی و فشار درونی بیشتر می شود. برون ریزی احساسات نه تنها رفتار سالمی است، بلکه برای حفظ سلامت روانی ضروری است.

محیط را ترک کنید. مهم است که از محیطی که باعث استرس شما می شود خارج شوید. اکثر مواقع ما می خواهیم راه حلی برای رفع علت سرخوردگی پیدا کنیم، گاهی ترک موقتی محیط و فاصله گرفتن از آن راه حل بهتری است.

استراحت کنید. مدیریت استرس یکی از بهترین روش ها برای کنترل سرخوردگی است و استراحت در فواصل کاری یکی از بهترین روش ها برای این کار است. هنگامی که در حال انجام وظایف کوتاه یا بلند مدت هستید، چند دقیقه از کار فاصله بگیرید و فعالیتی مفرح انجام دهید تا ذهن فرصت بازیابی داشته باشد. روانشناسان پیشنهاد کرده‌اند که حواس‌پرتی عمدی باعث افزایش بهره‌وری می‌شود، به‌ویژه زمانی که کار از نظر ذهنی سخت باشد.

الگوی زندگیتان را تغییر دهید. ممکن است نیاز باشد تغییراتی در برخی از فعالیت های خود لحاظ کنید. برای مثال مسئولیت هایی که ممکن است استرس زیادی به شما وارد کنند را نپذیرید. در عوض تمرکز خود را بر روی پروژه هایی بگذارید که شما را سر حالتر می کنند. در روابط ناسالم باقی نمانید، زیرا می تواند برای شما استرس زا باشد. در مورد مطالبه آنچه می‌خواهید و یا نحوه برخورد دیگران با شما، قاطع باشید.

تاب آوری خود را تقویت کنید. تاب‌آوری توانایی برگشتن به حالت عادی بعد از تجربه‌ شکست یا مشکل. این ویژگی شبیه به «ضد ضربه شدن در برابر استرس» است و کمک می‌کند بهتر با فشارهای روحی کنار بیاییم و آنها را مدیریت کنیم. یکی از راه ‌های تقویت تاب‌آوری پذیرش این موضوع است که تغییر و اتفاقات غیرمنتظره، بخشی طبیعی از زندگی هستند و به معنی اهمال یا عدم توانایی ما نیست.

اهداف واقع بینانه تعیین کنید. سرخوردگی زمانی ایجاد می شود که امور طبق برنامه ما پیش نرفته باشند. گاهی علت سرخوردگی این است که انتظارات شما غیرواقع بینانه بوده است. در حالیکه الهامات و آرزوها برای حرکت رو به جلو مهم هستند، ضروری ا‌ست اشتیاقی سالم و متعادل نسبت به آنها داشته باشیم. به جای داشتن اهداف بزرگ به همرا فشار روانی زیاد، تقسیم اهداف به بخش‌های کوچک‌تر و مشخص، قابل‌اندازه‌گیری، دست‌یافتنی، مرتبط و زمان‌مند (SMART)، به ایجاد انگیزه‌ پیوسته کمک کرده و همچنین احساس رضایت و موفقیت را افزایش می‌دهد.

منبع استرس را حذف کنید. در مواقعی که احساس سرخوردگی ناشی از وجود مشکل در روابط شخصی است، صحبت کردن با فرد یا افراد درگیر تصمیمی مؤثر خواهد بود. در میان گذاشتن ناراحتی‌ها و مشکلات خود با طرف مقابل، می‌تواند به شفاف‌سازی مسئله کمک کند، از شدت احساس سرخوردگی بکاهد و راهی برای حل مشکل پیش روی شما قرار دهد.

سخن پایانی

با وجود اینکه سرخوردگی احساسی منفی است، اگر به‌درستی مدیریت و از آن بهره‌برداری شود، می‌تواند به ابزاری مؤثر برای رشد و توسعه فردی تبدیل شود و به ‌عنوان نیروی محرکه‌ای در مسیر موفقیت عمل کند.

احساس سرخوردگی امری غیرعادی نیست؛ با این حال، در صورت تکرار مداوم این احساس، ممکن است یک مشکل زمینه‌ای روانی در میان باشد، که در چنین شرایطی مراجعه به درمانگر ضروری است.