مصرف میوه های تابستانه در افراد مبتلا به دیابت

در دنیای امروز، انتخاب‌های غذایی سالم برای بیماران دیابتی اهمیت زیادی دارد. میوه‌ها یکی از منابع اصلی مواد مغذی هستند، اما برخی از آن‌ها به دلیل افزایش سریع سطح قند خون، باید با احتیاط مصرف شوند. هدف از این مقاله، آگاهی‌بخشی به بیماران دیابتی درباره میوه‌هایی است که ممکن است باعث نوسانات ناخواسته در قند خون شوند. با شناخت این میوه‌ها و انتخاب جایگزین‌های مناسب، بیماران می‌توانند به راحتی سطح قند خون خود را کنترل کرده و از خواص سلامتی آنها نیز بهره‌مند شوند.

برای کنترل میزان قند میوه مصرفی در افراد دیابتی باید به سه شاخصه توجه کرد:

• شاخص گلایسمی (GI-Glycemic Index)

شاخص گلیسمی (GI) نشان دهنده سرعت افزایش قند خون پس از مصرف یک ماده غذایی است، برای مثال یک واحد میوه با شاخص گلایسمی بالا سریع تر قند خون را افزایش می‌دهد.

• بار گلایسمی (GL-Glycemic Load)

بار گلایسمی علاوه بر شاخص گلایسمی، مقدار کربوهیدرات های موجود در یک واحد میوه را در نظر می‌گیرد.

• فیبر

فیبر موجود در میوه‌ها سرعت جذب قند در خون را کاهش می‌هند. به طور کلی انجمن دیابت آمریکا (ADA) گنجاندن میوه در رژیم غذایی را توصیه می کند؛ ADA حذف میوه های کامل را پیشنهاد نمی کند.

هندوانه

هندوانه حاوی قند و کربوهیدرات ‌های طبیعی است. به طور کلی افراد مبتلا به دیابت یا پیش دیابت می توانند در حدود یک لیوان (150 g) هندوانه مصرف کنند. این میوه حدودا دارای 76 واحد گلایسمی است. برای کاهش بار و شاخص گلیسمی هندوانه، می‌توان آن را همراه با درشت‌مغذی‌هایی مانند چربی و پروتئین مصرف کرد یا با افزودن فیبر به رژیم غذایی، این اثر را کاهش داد. بهتر است از این میوه بعد از انجام تمرینات ورزشی یا با وعده غذایی دیگر استفاده شود.

خربزه

خربزه نیز حاوی قند و کربوهیدرات ‌های طبیعی است. به طور کلی، افراد مبتلا به دیابت یا پیش دیابت می توانند در حدود یک لیوان (150 g) خربزه مصرف کنند. این میوه شاخص گلایسمی کمتری نسبت به هندوانه دارد (حدود 65). برای کاهش شاخص گلایسمی خربزه، می‌توان این میوه را با درشت مغذی‌هایی مانند چربی‌ و پروتئین مصرف کرد. بهتر است برای کنترل قند خون، خربزه را در وعده صبح یا برای میان‌وعده مصرف کرد.

انگور

میزان قند طبیعی (خصوصاً فروکتوز) در انگور بسیار بالاست. با اینکه این میوه با شاخص گلایسمی حدود ۴۵، قند خون را نسبت به هندوانه و خربزه با سرعت کمتری افزایش می‌دهد، اما به دلیل بار گلایسمی بالایی که دارد، باید در مصرف آن دقت شود. مقدار مناسب مصرف این میوه حدود ۱۰ تا ۱۵ عدد انگور درشت دانه یا نصف لیوان (۷۵ گرم) است. بهتر است انگور را همراه با منابع پروتئین یا فیبر، مانند بادام، ماست یا پنیر استفاده کرد.

 

انبه

انبه میوه‌ای بسیار خوشمزه و پرطرفدار است. این میوه قند طبیعی (فروکتوز) بالایی دارد و شاخص گلیسمی آن نسبتاً زیاد و در حدود ۶۰ است. از آنجایی که انبه فیبر بالایی دارد، می‌تواند سرعت جذب کربوهیدرات‌ها را کاهش دهد؛ با این حال باید توجه داشت که یک فنجان انبه خردشده حاوی حدود ۲۳ گرم قند است و همین موضوع آن را به یکی از شیرین‌ترین میوه‌های موجود تبدیل می‌کند.

 افراد مبتلا به دیابت می‌توانند در حدود نصف لیوان (75گرم) یا تقریبا یک چهارم انبه را در طی روز مصرف کنند.

توصیه می‌شود این میوه صبح یا بعد از ورزش مصرف شود، همچنین باید توجه داشت که افراد مبتلا به دیابت از مصرف میوه خشک انبه و یا آب انبه صنعتی خودداری کنند.

آناناس

آناناس یک میوه استوایی است که به دلیل طعم شیرین و تندش شناخته شده است.آناناس دارای قند بالا و شاخص گلیسمی نسبتاً بالایی است. شاخص گلایسمی این میوه 62 می‌باشد.

از آنجایی که یک فنجان آناناس خرد شده حاوی حدود ۱۶ گرم قند است، می‌تواند به سرعت سطح قند خون را به مقدار قابل توجهی افزایش دهد. بنابراین، مقدار پیشنهادی مصرف آناناس برای یک فرد مبتلا به دیابت حدود یک سوم لیوان یا چند تکه کوچک از میوه است. این میوه بهتر است همراه با خوراکی‌های حاوی پروتئین و چربی، مانند ماست، پنیر و گردو مصرف شود.

 

میوه های خشک

میوه‌های خشک با حذف آب از میوه‌های تازه تهیه می‌شوند، بنابراین به منبع غلیظ‌تری از قندهای طبیعی تبدیل می‌شوند. با حذف آب، حجم میوه به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده، اما در عین حال محتوای قند آن حفظ می شود. بنابراین، یک وعده کوچک میوه خشک می‌تواند به اندازه یک وعده بزرگ‌تر از میوه تازه قند داشته باشد. به عنوان مثال، یک مشت کوچک کشمش ممکن است معادل یک فنجان انگور از نظر میزان قند باشد.

 

چه میوه هایی برای دیابت مفید هستند؟

میوه ها حاوی مواد مغذی مهمی هستند، بنابراین مصرف انواع آنها برای سلامتی مفید است. اما برخی از میوه ها از جمله سیب، گیلاس، پرتقال، گلابی و توت فرنگی تاثیر نسبتا ملایمی بر قند خون دارند و برای افراد مبتلا به دیابت مناسبت تر هستند.

 

چه مواد غذایی برای افراد مبتلا به دیابت مناسب است؟

اگر دیابت دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا متوجه شوید چه غذاهایی برای شما بهتر است.

انجمن دیابت آمریکا این 10 ماده غذایی را برای افراد مبتلا به دیابت توصیه می کند:

• آووکادو؛
• انواع حبوبات؛
• توت ها؛
• مرکبات؛
• سبزیجات با برگ سبز تیره؛
• ماهی های سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 مانند سالمون و ساردین؛
• شیر؛
• دانه ها و مغزها؛
• غلات کامل، مانند جو سبوس دار و کینوا؛
• ماست.

تالیف: دکتر مهرناز رسولی نژاد (داروساز)