رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم:پزشکی فردمحور، تحول چشمگیری در تشخیص و درمان اختلالات تیروئید رقم زده است

به گزارش روابط عمومی گروه دارویی اکتوور، دکتر باقر لاریجانی که با موضوع «پزشکی فردمحور در مدیریت بیماری‌های تیروئید» در دومین نشست از سری همایش‌های اکتریپ  (Actoverco Thyroid Insight Practice) سخن می‌گفت اظهار داشت: همچنان که طب سنتی به مرور جای خود را به پزشکی مبتنی بر شواهد داده، امروزه نیز شاهد توسعه پزشکی دقیق

 (Precision Medicine) هستیم که چشم انداز نوینی را در حوزه پزشکی ترسیم می‌کند. البته پزشکی فردگرا (شخص محور)، مفهوم جدیدی نیست و در گذشته هم طبیبان بزرگی نظیر ابن سینا به جنبه‌هایی از این مفهوم نظیر تفاوت اثرگذاری دارو در بیماران مختلف پی برده بودند.

وی خاطرنشان کرد: تجربه نشان داده با استفاده از روش‌های درمانی متداول و یکسان در درمان بیماران مبتلا به دیابت، آسم و … تقریباً در 40 تا 50 درصد موارد، پاسخ درست، کامل یا بدون عارضه‌ای نمی‌گیریم. پزشکی فردگرا با ادغام داده‌های حاصل از ژنومیک، پروتئومیک و تجزیه و تحلیل میکروبیوتای بیمار، مجموعه‌ای کلان از داده‌های منحصر به فرد بیمار را در اختیار پزشک قرار می‌دهد تا با بهره گیری از آنها در کنار اطلاعات بالینی بیمار، درباره نحوه درمان فرد و تجویز داروهای موثرتر تصمیم گیری کند.

لاریجانی با اشاره به اهمیت ژنومیک به عنوان پیشران پزشکی فردمحور در عرصه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها گفت: ممکن است برخی همکاران پزشک هنوز هم به پزشکی فردگرا به عنوان مفهومی لوکس نگاه کنیم اما می‌دانیم که در برخی سرطان‌ها می‌تواند با داروهای مناسب ماه‌ها طول عمر بیماران را افزایش دهد.

 در حال حاضر گایدلاین‌های زیادی هم در زمینه مدیریت بیماری‌هایی از قبیل دیابت بر اساس پزشکی فردمحور  (Personalized Medicine) تدوین شده که در نمونه‌ای از این گایدلاین‌ها (https://www.nature.com/articles/s43856-023-00360-3) مبتلایان به دیابت براساس اطلاعات شخصی به شش دسته مجزا تقسیم شده‌اند که فرایند درمان در هر گروه متفاوت است.

رییس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه در خصوص نقش پزشکی فردمحور در مدیریت بیماری‌های تیروئید گفت: در عارضه کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی) می‌بینیم که دوز موثر دارو، میزان جذب و پاسخ بیمار به درمان در بیماران دارای شرایط بالینی تقریباً مشابه، کاملاً متفاوت است که بخشی از آن به ویژگی‌های ژنتیک و جمعیت میکروبی روده (میکروبیوتا) بیمار بر می‌گردد.

دکتر لاریجانی در ادامه با بیان این که در مبتلایان به پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدی) نیز دوز بهینه مصرفی و اثربخشی داروی متی مازول از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است، اظهار داشت: پزشکی فردمحور سال‌هاست که در گایدلاین‌های مدیریت ندول تیروئید (Thyroid nodule)  در قالب آزمایش‌های مولکولی گنجانده شده که از جمله آن­ها، گایدلاین 2015 انجمن تیروئید آمریکا برای مدیریت ندول تیروئید (رشد غیرطبیعی سلول‌های تیروئید که به بروز برآمدگی‌هایی در ناحیه گلو منجر می‌شود) در بیماران بزرگسال و سرطان تیروئید تمایز یافته است.  پزشکی دقیق اگرچه تحول چشمگیری در زمینه شناسایی ندول‌های تیروئید ایجاد کرده، اما تمایز ندول‌های خوش خیم از بدخیم همچنان چالش برانگیز باقی مانده است.

در ادامه این نشست، دو پنل تخصصی به مدیریت دکتر محمدرضا مهاجری تهرانی استاد غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران و با حضور دکتر فرشته اصفهانیان، استاد غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر فرزانه سروقدی، دانشیار اندوکرینولوژی و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی  شهید بهشتی، دکتر ندا حاتمی، استادیار غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی ایران و دکتر هاشم سزاوار، متخصص قلب و فلوشیپ فوق تخصصی اقدامات مداخله‌ای قلب و عروقبرگزار شد که طی آن ضمن مروری بر هایپوتیروئیدی (کم کاری غده تیروئید)، مسائل و چالش‌های مطرح در حوزه تشخیص و درمان این عارضه، اپیدمیولوژی، مدیریت هایپوتیروئیدی در دوره بارداری، کم‌کاری تیروئید تحت بالینی، کم‌کاری تیروئید آشکار، ارتباط کم‌کاری تیروئید با بیماری‌های قلبی-عروقی، مشاوره قبل از عمل (در بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید که جراحی غیرتیروئیدی دارند) و کم‌کاری تیروئید مرکزی و ثانویه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در خلال مباحث نشست، چند کیس نیز مطرح و بررسی گردید.

دکتر مهاجری در مقدمه بحث در مورد میزان شیوع و عوامل خطر کم‌کاری تیروئید گفت: شیوع کم‌کاری تیروئید آشکار بین 1/0 تا ۲ درصد متغیر است و عوامل اصلی خطر شامل سن و جنس هستند.

شیوع کم‌کاری تیروئید تحت بالینی (subclinical hypothyroidism) بیشتر است و بین ۴ تا ۱۰ درصد از بزرگسالان را درگیر می‌کند. این عارضه به ویژه در زنان مسن شیوع بیشتری دارد.

وی افزود: حد بالای نرمال TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید) در افراد مسن‌تر بیشتر می‌شود. کم‌کاری تیروئید در زنان پنج تا هشت برابر بیشتر از مردان است و در زنانی که در زمان تولد و کودکی وزن کمتری داشته‌اند، شیوع بیشتری دارد.

دکتر الهام کاظمی، مدیرلاین غدد و دیابت اکتوور نیز طی سخنانی در ابتدای نشست با خیرمقدم به حاضران گفت: دومین برنامه اکتریپ با هدف تبادل و به روزرسانی اطلاعات در حوزه مدیریت تیروئید و افزایش رضایت بیماران برگزار می‌شود. گروه اکتوور، متعهدانه، برگزاری و حمایت از این قبیل برنامه‌های علمی در زمینه مدیریت بیماری‌ها را دنبال می‌کند.

وی با اشاره به اهمیت داروی باکیفیت به عنوان آخرین حلقه در زنجیره مدیریت بیماری‌های تیروئید، به پارامترهای موثر در کیفیت دارو اشاره کرد و گفت: استفاده از مواد اولیه باکیفیت، میزان بهینه ماده موثره در محصول نهایی و بهینه بودن شاخص‌هایی نظیر حلالیت در محصول نهایی،  توانایی حفظ کیفیت محصول در دراز مدت، گذراندن تست‌های استاندارد In vitro وIn vivo، بسته بندی و توزیع استاندارد و برخورداری از سیستم قوی فارماکوویژیلانس، از پارامترهای موثر در کیفیت و اثربخشی دارو هستند.

وی با بیان این که تنها حدود 20 درصد خطوط تولید دارو در کشور دارای گواهی  GMPهستند، خاطرنشان کرد: گروه دارویی اکتوور به عنوان بزرگترین مجموعه خصوصی تولیدکننده دارو در خاورمیانه با توجه به همکاری با شرکت های بزرگ دارویی نظیر Merck  وKRKA ، علاوه بر اخذ GMP از وزارت بهداشت، GMP این شرکت ها را نیز که از بالاترین سطح استانداردها برخوردارند اخذ کرده است.

مدیر لاین غدد و دیابت اکتوور با اشاره به تولید قرص یوتید (لووتیروکسین سدیم) در داروسازی البرز زاگرس، از کارخانه‌های گروه دارویی اکتوور، گفت: کارخانه البرز زاگرس دارای دو خط مجهز با GMP مرک است که داروهایی با مواد اولیه پرخطر (HAZARDOUS)  در جهت درمان بیماری­های مختلف از جمله‌ام اس، پیوند اعضا و … در آن­ها تولید می‌شود. این مجموعه تنها کارخانه ایرانی دارای استاندارد جهانی OEB5 است.

وی خاطرنشان کرد: قرص یوتید (لووتیروکسین سدیم) برای تامین هورمون تیروئید در درمان کم کاری تیروئید و کنترل سرطان تیروئید تجویز می‌شود. این قرص در دو دوز 50 و 100 میکروگرم به بازار دارویی کشور عرضه شده و با توجه به نیاز پزشکان از تیرماه با دوز 25 میکروگرم هم تولید و عرضه می‌شود.